TÜRKİYE’NİN İKLİM POLİTİKALARI VE DÖNGÜSEL EKONOMİ

Yıl 2025, Sayı: 7, 12 - 28, 30.06.2025

Zeynep Cansu Ayturan , Tugba Dinçbaş , Halil Hasar

Öz

İklim değişikliğiyle etkili bir şekilde mücadele edebilmek için enerji, sanayi, ulaşım,
tarım ve atık gibi birçok sektörde sera gazı emisyonlarını azaltmaya yönelik dönüştürücü
politikaların hayata geçirilmesi gerekmektedir. Bu dönüşüm süreci, yalnızca
emisyonların azaltılmasını değil; aynı zamanda kaynakların verimli kullanılması, atık
oluşumunun önlenmesi ve sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle uyumlu stratejilerin
geliştirilmesini de zorunlu kılmaktadır. Türkiye’nin de içinde yer aldığı Akdeniz Havzası,
iklim değişikliği kaynaklı afetlerin ve sıcaklık artışının etkileri bakımından su kaynakları,
tarım, biyoçeşitlilik ve insan sağlığı açısından kırılgan bir bölge konumundadır. Bu
çerçevede, doğrusal ekonomi modelinin sürdürülemezliği karşısında döngüsel ekonomi
yaklaşımı, kaynak verimliliği ve çevresel etkilerin azaltılması bakımından güçlü
bir alternatif sunmaktadır. Avrupa Yeşil Mutabakatı ve Döngüsel Ekonomi Eylem Planı
gibi stratejiler, iklim nötr hedeflere ulaşmanın yanı sıra kritik hammadde bağımlılığını
azaltmayı da hedeflemektedir. Döngüsel ekonomi yalnızca çevresel sürdürülebilirliği
değil, aynı zamanda ekonomik dayanıklılığı ve stratejik kaynak güvenliğini de desteklemektedir.
Bu makale, Türkiye’nin döngüsel ekonomi perspektifiyle iklim politikalarını
değerlendirerek, atılması gereken somut adımları ve politika önerilerini ele almaktadır.
Çalışmada, mevcut uygulamalar değerlendirilmiş; sektörler arası iş birliği, finansal
teşvikler, kapasite geliştirme ve çok düzeyli yönetişim mekanizmalarının döngüsel
ekonominin yaygınlaştırılmasındaki belirleyici rolü vurgulanmıştır. Elde edilen bulgular,
döngüsel ekonominin Türkiye’nin yeşil dönüşüm sürecinde stratejik bir araç
olduğunu ve bu yaklaşımın yaygınlaştırılmasının iklim hedeflerine ulaşmada kritik bir
eşik olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

İklim değişikliği , döngüsel ekonomi , sürdürülebilirlik , yeşil dönüşüm

Kaynakça

• AB Başkanlığı. (2024). Avrupa Yeşil Mutabakatı. https://www.ab.gov.tr/avrupa-yesilmutabakati_ 53729.html. Erişim: 04.05.2025.
• AB Bilgi Merkezi. (2021). Avrupa Yeşil Mutabakatı ve Döngüsel Ekonomi. https:// www.abbilgi.eu/sites/default/files/publications/je0320456trc.pdf. Erişim: 04.05.2025.
• BCSD Türkiye. (2025). Türkiye Circular Economy Platform. https://www.skdturkiye.org/ en/turkiye-materials-marketplace. Erişim: 04.05.2025.
• BDÇ. (2021). BDÇ’de döngüsel uygulama. https://www.bilecikdemircelik.com.tr/ bdcde-dongusel-uygulama/. Erişim: 04.05.2025.
• BMU (Federal Ministry for the Environment, Nature Conservation and Nuclear Safety). (2020). Circular Economy in Germany. https://www.bundesumweltministerium.de/en/ topics/water-management/circular-economy-overview/overview-waste-policy/cyclemanagement. Erişim: 18.06.2025.
• ÇSİDB. (2024). Emisyon Ticaret Sistemi Nedir? Nasıl Çalışır? https://webdosya.csb. gov.tr/db/destek/icerikler/full_taslak-20191127113907.pdf. Erişim: 18.06.2025.
• ÇŞİDB. (2024). Sıfır Atık Projesi ile 185 Milyar lira Ekonomiye Geri Kazandırıldı. https:// csb.gov.tr/sifir-atik-projesi-ile-185-milyar-lira-ekonomiye-geri-kazandirildi-bakanlikfaaliyetleri- 40284. Erişim: 04.05.2025.
• Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO). (2024). 2024 global climate update. https://public. wmo.int/en/media/press-release/2024-worlds-hottest-year-record. Erişim: 04.05.2025.
• EC. (2019). The European Green Deal. https://commission.europa.eu/strategy-andpolicy/ priorities-2019-2024/european-green-deal_en. Erişim: 04.05.2025.
• EC. (2020a). Communication from the commission to the european parliament, the council, the european economic and social committee and the committee of the regions a new circular economy action plan: For a cleaner and more competitive Europe. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A52020DC0098. Erişim: 04.05.2025.
• EC. (2020b). Circular Economy Action Plan. https://environment.ec.europa.eu/topics/ circular-economy/first-circular-economy-action-plan_en. Erişim: 04.05.2025.
• EC. (2023). Critical raw materials act. https://single-market-economy.ec.europa.eu/ publications/critical-raw-materials-act_en. Erişim: 04.05.2025.
• Energy Industry Review. (2021). Turkish Steel Producer Ergin Makine Going Green. https://energyindustryreview.com/metals-mining/turkish-steel-producer-erginmakine- going-green/. Erişim: 04.05.2025.
• EOV. (2025). Atıktan Ormanlar. https://www.egeorman.org.tr/atiktan-ormanlar.aspx. Erişim: 04.05.2025.