Farklı Sosyal Kırılganlık Düzeyine Sahip Mahalle Muhtarlarının Gözünden Covid 19 Salgın Deneyimi: İstanbul İli Örneği

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 72, 239 - 266, 20.01.2022

Gülçin Con Wrıght Kezban Çelik

https://doi.org/10.54752/ct.1060807

Cited By: 1

Öz

Bu makale, Covid-19 pandemisinin mahalle düzeyinde nasıl deneyimlendiğini muhtarların gözünden irdelemektedir. Çalışmada, pandemi deneyiminin ve pandeminin yerel yönetişiminin, farklı sosyal kırılganlıklara sahip mahallelerde farklılaşan ve benzeşen yönlerinin, muhtarların gözünden anlaşılması hedeflenmektedir. Makalede kullanılan veriler, İstanbul ilinin farklı sosyal kırılganlık seviyesine sahip 4 ilçesinin farklı mahallelerinde görev yapan 20 muhtar ile çevrimiçi uygulamalar üzerinden gerçekleştirilmiş yarı-yapılandırılmış görüşmelere dayanmaktadır. Çalışmada gerçekleştirilen analiz sonucunda, mahallenin sosyal kırılganlık düzeyi ile pandemi deneyimi arasında ilişki olduğu ve mahalle muhtarlarının pandemiyi yönetmeye ilişkin çabaları ve mahallenin sosyal kırılganlık düzeyinin ilişkili olduğu bulgulanmıştır. Buna göre, kırılganlık düzeyi daha düşük mahallelerde pandemi deneyim ve yönetişiminde yaşanan sıkıntıların, mahallelerin demografik yapısıyla ilgili olduğu, kırılganlığı daha yüksek olan mahallelerde hem maddi hem de pandemi kurallarına uyumla ilgili sorunların baş gösterdiği ortaya çıkmıştır. Çalışma, mahallelerin pandemi deneyiminin sosyal kırılganlık düzeyine göre biçimlendiğini ve pandemi yönetiminin de mahallenin yapısal ve işlevsel özelliklerine uygun bir biçimde gerçekleştirilmesi gerektiğini ortaya koymuştur. Araştırmanın sonuçları, gelecekte yaşanabilecek benzer pandemilerin yönetilmesine ve ayrıca, kurumların müdahale yöntemlerini etkin bir şekilde uygulamalarına destek sağlayabilecek bazı ipuçları içermektedir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19 pandemisi, mahalle muhtarları, farklı sosyal kırılganlık düzeyine sahip mahalle, pandeminin yerel yönetişimi

Kaynakça

• Akman, Ç. (2018). “Mahalle Yönetimi ile ilgili Yeni bir Yasal Düzenleme gerekli mi?: Isparta ili özelinde bir araştırma.” Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 10(19), 516-534.
• Akyıldız, Ş. (2020). Covid-19 İş Gücü Piyasasını Nasıl Etkiledi? TEPAV. https://www.tepav.org.tr/upload/files/1592555617-5.COVID_19_Isgucu_Piyasasini_Nasil_Etkiledi.pdf (10.04.2021)
• Altunöz, H. B. (2020). Salgında Muhtarlar Devlet ile Vatandaş Arasında Köprü Oldu. Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/salginda-muhtarlar-devlet-ile-vatandas-arasinda-kopru-oldu-/2075963 (25.05.2021)
• Arıkboğa, E. (1999). “Yerel Yönetim açısından Mahalle Muhtarlığına bir Bakış.” Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 8(3), 103-125.
• Ayataç, H. Ve Turan, S. (2020). “Karantina ve Kamu Sağlığı Bağlamında Dayanıklı Mahalle.” Şehir ve Düşünce, 16, 32-42.
• Bankoff, G. (2002). Cultures of Disasters: Society and Natural Hazards in the Philippines. Routledge, London.
• Bulut, Y. (2001). “Mahalle Muhtarlığı Üzerine bir Araştırma.” Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 10(3), 32-51.
• Bulut, Y. Ve Akın, S. (2020). “Katılımcı Demokrasi Açısından Mahalle Yönetiminin Önemi.” Mahalle Odaklı Katılım, 45-53.
• Bulut, Y. Ve Kara, M. (2011). “Mahalle Muhtarlarının Kent Ve Mahalle Güvenliğine İlişkin Yaklaşımları: Antakya Örneği.” Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 1-28.
• Bulut, C. (2020). “Kent Kimliğinin oluşumunda Mahallenin etkisi: Balat, Selçuk ve Musa mahalleleri örnekleri.” Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Cannon, T., Twigg, J. Ve Rowell, J. (2003). “Social Vulnerability, Sustainable Livelihoods and Disasters.” Report to DFID Conflict and Humanitarian Assistance Department (CHAD) and Sustainable Livelihoods Support Office, 93.
• Craddock, S. (2000). “Disease, Social Identity and Risk: Rethinking the Geography of AIDS.” Transactions of the Institute of British Geographers, 25(2), 153–168.
• Cutter, S. L., (1996). “Vulnerability to Environmental Hazards.” Progress in Human Geography, 20(4), 529–39.
• Cutter, S. L., Ve Finch, C. (2008). “Temporal and Spatial Changes in Social Vulnerability to Natural Hazards.” Proceedings of the National Academy of Sciences, 105(7), 2301-2306.
• Çakı, F. Ve Özbayram, G. G. (2020). “Muhtarlar ve Topluluk-Temelli Afet Yönetişimi.” Adam Academy Journal of Social Sciences/Adam Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 447-485.
• Çaman, Ö. K. Ve Karabey, S. (2020). Bir Pandeminin Su Yüzüne Çıkardıkları: Sağlıkta Eşitsizlikler ve Politikalara Yansımaları. TESEV Değerlendirme Notları. https://www.tesev.org.tr/wp-content/uploads/rapor_bir_pandeminin_su_yuzune_cikardiklari_saglikta_esitsizlikler_ve_politikalara_yansimalari.pdf (13.05.2021)
• de Moraes Silva, D. R. Ve Mont’Alverne, C. (2020). “Identifying Impacts of Covid-19 Pandemic on Vulnerable Populations: a Mixed-methods Approach.” Survey Research Methods, 14(2), 141-145.
• Eren, İ. Ö. (2017). Mahalle. Yeni bir paradigma mümkün mü? Tuti Kitap.
• Eryılmaz, B. (1988). “Türkiye’de Köy ve Mahalle Muhtarlıklarının Ortaya Çıkışı ve Gelişimi.” Türk İdare Dergisi, 378, 465-475.
• Estrela, F. M., Soares, C. F. S., Cruz, M. A. D., Silva, A. F. D., Santos, J. R. L., Moreira, T. M. D. O., ... Ve Silva, M. G. (2020). “Covid-19 Pandemic: Reflecting Vulnerabilities In The Light Of Gender, Race And Class.” Ciencia & Saude Coletiva, 25, 3431-3436.
• Göküş, M. Ve Alptürker, H. (2016). “6360 Sayılı Yasa ile Köy Yönetiminden Mahalle Yönetimine Geçiş Sonrası Etkin Hizmet Sunumuna İlişkin Muhtarların Görüşü: Silifke Köyleri Örneği.” Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, (11), 67-86.
• Güneş, Y. (2009). “Mahalle Yönetimi.” Türk İdare Dergisi, 465, 113-131.
• Holzmann, R. Ve Jørgensen, S. (2001). “Social Risk Management: A New Conceptual Framework for Social Protection, and Beyond.” International Tax and Public Finance, 8(4), 529-556.
• Kalipeni, E. (2000). “Health and Disease in Southern Africa: A Comparative and Vulnerability Perspective.” Social Science and Medicine, 50(7), 965–983.
• Kavruk, H. (2018). Mahalle Yerleşimi ve Yönetimi. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Keyder, Ç. (2009). İstanbul: Küresel ile Yerel Arasında, Sungur Savran (Çev.). İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Köklü, T. E. Ve Gül, H. (2017). “Türkiye’de Mahalle Muhtarlığının Dönüşümü ve Yeni Muhtarlık Algısı.” Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi SBE Dergisi, Kamu Yönetimi Özel Sayısı (KAYFOR), 14, 719-733.
• McLafferty, S. (2010). “Placing Pandemics: Geographical Dimensions of Vulnerability and Spread.” Eurasian Geography and Economics, 51(2), 143-161.
• Önver, M. Ş. (2020). “Türkiye'de Mahalle Yönetimi.” Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 4(3), 37-60.
• Özkan Erdoğan, Ş. (2016). “Mahalle ve Türkiye’de Mahalle Muhtarlığı.” Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Palabıyık, H. Ve Atak, Ş. (2002). “Türkiye’de Mahalle Yönetimi”, Parlak, B. Ve Özgür, H. (der.) Avrupa Birliği ile Bütünleşme Sürecinde Türkiye’de Yerel Yönetimler içinde. Alfa Yayınları, 331-371.
• Ro, C. (2020). Coronavirus: Why some racial groups are more vulnerable. https://www.bbc.com/future/article/20200420-coronavirus-why-some-racial-groups-are-more-vulnerable (25.05.2021) Sands, P., El Turabi, A., Saynisch, P. A. Ve Dzau, V. J. (2016). “Assessment Of Economic Vulnerability To Infectious Disease Crises.” The Lancet, 388(10058), 2443-2448.
• Sayin, Ö. Ve Bozkurt, V. (2020). “The Pros And Cons Of Living In A Global City During A Pandemic: The Covid-19 Experience Of Istanbul”, The Covid-19 Pandemic And Its Economic, Social, And Political Impacts içinde, 137-150.
• Smith, J. A. Ve Judd, J. (2020). “Covid‐19: Vulnerability And The Power Of Privilege In A Pandemic.” Health Promotion Journal Of Australia, 31(2), 158.
• Stephenson, N., Davis, M., Flowers, P., Macgregor, C. Ve Waller, E. (2014). “Mobilising “Vulnerability” In The Public Health Response To Pandemic Influenza.” Social Science & Medicine, 102, 10-17.
• Şahin, Y. Ve Asarkaya, S. (2019). “Mahalle Muhtarlığı Kurumunun Tarihi Gelişimi”. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(3), 23-32.
• Yalçındağ, S. (1998). “Yerel Demokrasinin Örgütlenmesi ve Yerinden Yönetiminin Geliştirilmesi Açısından Muhtarlık Kurumu.” Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 7(3), 37-56.