İşkolu Barajının Toplu Sözleşme Hakkı Karşısında Değerlendirilmesi ve İstatistiklere İtirazın Yetki Başvurusuna Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 72, 65 - 92, 20.01.2022

Gülsevil Alpagut Mert Namlı

Öz

Uluslararası düzeyde toplu pazarlık hakkına ilişkin hukuki normları standartlaştırmak oldukça zordur. Aynı zamanda toplu pazarlık hakkına ilişkin olarak her ülkenin müzakere kültürü de farklıdır. Bu noktada toplu sözleşme yetkisinin ülkeler bazında farklı koşullara bağlandığı tespit edilmektedir. ILO, toplu sözleşme hakkı bakımından yetkili olan ve olmayan sendika ayrımı yapılmasını doğrudan örgütlenme özgürlüğüne aykırı bulmamaktadır. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nda ise güçlü sendikacılık amacı ile bir sendikanın toplu iş sözleşmesi imzalayabilmesi için çifte baraj şartı düzenlenmiştir. ILO, Yasa’daki işyeri ve işkolu barajını toplu iş sözleşmesi yapılmasının önünde bir engel olarak kabul ederek, uzun yıllardır eleştirmektedir. Bunun yanı sıra işkolu barajına ilişkin önemli bir sorun, 6356 sayılı Kanun m.41/6’da yer alan işkolu istatistiklerine itiraz hükmünün, o işkolundaki itiraz eden ve etmeyen sendikalara etkileri dolayısıyla ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmamızda öncelikle uluslararası düzenlemeler çerçevesinde güçlü sendikacılık kavramı incelenecektir. Akabinde güçlü sendikacılığın ulusal mevzuatımızdaki düzenlemeleri ile ILO’nun bu konudaki eleştirileri ele alınacaktır. Son olarak ise işkolu istatistiklerine itirazın o işkolundaki itiraz eden ve etmeyen sendikalara etkileri incelenip Bakanlık uygulaması, maddi hukuk ve usul hukuku bakımından değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

İşkolu barajı, toplu iş sözleşmesi yetkisi, işkolu istatistiği, işkolu istatistiğine itiraz, makul sürede yargılanma hakkı.

Kaynakça

• Alangoya, H. (2007) “Davanın Esasını Çözümleyecek veya Böyle Bir Sonuç Doğuracak Biçimde İhtiyati Tedbirleri Kararları Hakkında” MaÜHFD (2) Prof. Dr. Aydın Aybay’a Armağan: 325-344.
• Alpagut, G. (2002) Toplu İş Sözleşmesinde İşlem Temelinin Çökmesi, İstanbul: Bank-sis.
• Alpagut G. (2012) “6356 Sayılı Yasa’nın Toplu İş Sözleşmesi ve Toplu İş Uyuşmazlıklarına İlişkin Hükümlerinin Değerlendirilmesi-Uluslararası Normlara Uyum” , Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, C.9, 2012, 25-55.
• Ansay, S.Ş. (1960) Hukuk Yargılama Usulleri, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• Bovey, G./Favrod-Coune (2020), “art. 261”, in Petit commentaire de procédure civile: Helbing Lichtenhahn.
• Canbolat T. (2013) 6356 Sayılı Kanuna Göre Toplu İş Sözleşmesinin Düzeyi ve Türleri, İstanbul.
• Deren-Yıldırım, N. (1999) Haksız Rekabet Hukuku ile Fikri ve Sınai Mülkiyet Hukuku’nda İhtiyati Tedbirler, İstanbul: Alkım Yayınları.
• Ekonomi, M. (1985) “2821 ve 2822 sayılı Kanunların Uluslararası Normlara Uygunluğu”, Gıda İşveren Dergisi, Özel Sayı, Yıl 18, Sayı 185, 28-61.
• Engin, M. (2013) “6356 Sayılı Yasa’da Toplu İş Sözleşmesi Yetkisi”, Çalışma ve Toplum Dergisi, 2013/4, 143-163.
• Erişir, E. (2013) Geçici Hukuki Himayenin Temelleri ve İhtiyatî Tedbir Türleri, İstanbul: On İki Levha Yayınları. Franzen, M. (2022) Erfurter Kommentar zum Arbeitsrecht, München: C.H.Beck.
• Gernigon, B. (2009) Collective Bargaining: Sixty Years After İts International Recognition, Geneva: International Labour Office.
• Greiner, S. (2011) “Der GKH-Beschluss-Evolution oder (erneute) Revolution der Rechtsprechung zur Tariffaehigkeit?” NZA, Rn. 825-830.
• Gülmez, M. (1988) Sendikal Hakların Uluslararası Kuralları ve Türkiye (UÇO/ILO Sözleşme ve İlkeleri), Ankara: Türkiye Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları, Yayın No:223.
• Güzel, A. (2016) “Toplu Pazarlık ve Toplu İş Sözleşmesi Sistemine Eleştirel Bir Yaklaşım”, İÜHFM Prof Dr. Fevzi Şahlanan’a Armağan, C.II, 891-949.
• Haldy, J. (2014), Procédure civile suisse, Bern: Helbing Lichtenhahn. Hofmann, D/Lüscher, C. (2015), Le Code de procédure civile, Bern: Stämpfli.
• Ilo (2006) “Digest of decisions and principles of the Freedom of Association Committee of the Governing Body of the ILO”, fifth (revised) edition, Geneva: International Labour Office.
• Ilo (2021) Application of International Labour Standards 2021, Addendum to the 2020 Report of the Committee of Experts on the Application of Conventions and Recommendations, 109th Session, Geneva: International Labour Office.
• Ilo Türkiye Ofisi, (2018) Türkiye’nin Sosyal Diyalog Alanındaki ILO Sözleşmelerine Uyumuna İlişkin ILO Denetim Organlarının Yorum ve Kararlarının Analizi, Ankara.
• Jacobs, A. (2013) “Article 11 ECHR: The Right to Bargain Collectively under Article 11 ECCHR”, in Filip Dorsssemont, Klaus Körcher Isabelle Schömann, eds., The European Convention on Human Rights and the Employment Relation, Oxford and Portland, 309-320.
• Jeandin, N. (2015) “Mesures Provisionnelles En Matière Civile: Première et Seconde Instance”, in François Bohnet, Anne Sylvie Dupont eds., Les Mesures Provisionnelles En Procédure Civile, Pénale et Administrative, Neuchatel, 3-46.
• Jeandin, N./Peyrot, A (2015) Précis de droit procédure civile, Bern: Schulthess.
• Karafakih, İ.H. (1952) Hukuk Muhakemeleri Usulü, Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi.
• Kocagil Ersoy, İ. (2019) Avrupa Birliği İlkeleri Işığında Türk İş Hukukunda Toplu İş Sözleşmesi Yapma Yetkisi, İstanbul.
• Kutal, M. (1987) “Uluslararası Çalışma Normları Karşısında Türkiye’de Sendikacılık ve Toplu Pazarlık Hukuku”, İktisat ve Maliye Dergisi, 146-148.
• Löwisch M. Ve Rieble, V. (2017) Tarifvertragsgesetz, 4. Auflage, München: Verlag Vahlen.
• Mouzaki, D. (2005) “La Protection Provisoire Dans Les Proces civils anglais, français, grec et européen: Notions et conditions d’ouverture”, in Revue International De Droit Privé 2 (5), 273-300.
• Namlı, M./Korkut, M.S. (2017) “Türk Borçlar Kanununda Yer Alan Geçici Ödemelerin Hukuki Niteliği”, Sorumluluk Hukuku (editör: Başak Baysal), 315-360.
• Oğuzman, K. (1986) “2822 sayılı Kanunun Uluslararası Normlara Uygunluğu”, İşveren Dergisi, Cilt 24, Sayı 8; 5-11.
• Özekes, M. (2017) “Geçici Hukuki Koruma”, in Pekcanıtez Medeni Usul, c. 3, İstanbul: On İki Levha Yayınları.
• Postacıoğlu, İ. (1975), Medeni Usul Hukuku Dersleri, İstanbul: Sulhi Garan Matbaası.
• Sümer, H. H. (2019) “Toplu İş Sözleşmesi Hakkı, Yetki ve Uyuşmazlıklar”, Türk Hukukunda Sendikal Haklar Sempozyumu, Ankara, 83-139.
• Şahlanan, F. (2020) Toplu İş Hukuku, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• Ulber, D. (2011) “Neues zur Tariffaehigkeit” RdA, Heft 6, 353-362.
• Üstündağ, S (1981) İhtiyati Tedbirler, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Üstündağ, S (1997) Medeni Yargılama Hukuku, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Yılmaz, E (2001) Geçici Hukuki Himaye Tedbirleri, c.1, Ankara: Yetkin Yayınları.