OSGB Sistemiyle Çalışan İş Güvenliği Uzmanlarının İş Güvenliği Uzmanlığına İlişkin Görüşleri

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 67, 2223 - 2248, 01.01.2020

Fehim Göze Zeynep Aca

Öz

Çalışma OSGB sistemiyle çalışan iş güvenliği uzmanlarının, iş güvenliği uzmanlığına ilişkin görüşlerini derinlemesine incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaca uygun olarak nitel araştırma deseniyle yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak araştırma verileri toplanmıştır. Araştırma, 2020 Şubat ayında, Balıkesir Bandırma ve Gönen ilçelerindeki OSGB’lerde çalışan on dört katılımcıyla yüz yüze gerçekleştirilmiştir. Ortalama 25 dakika süren görüşmeler ses kayıt cihazı ile kaydedilmiş, sonrasında aslına uygun olarak çözümlenmiştir. Toplanan veriler içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda iş güvenliği uzmanlarının, uzmanlığa ilişkin farklı kavramlaştırmalara sahip oldukları, uzman olabilmek için alınan eğitimleri birçok açıdan problemli gördükleri, iş güvenliği uzmanlarının hem işin piyasalaştırması noktasında hem de iş güvenliği boyutunda ciddi problemler yaşadıkları, OSGB ile hizmet verilen işveren arasındaki sözleşme ilişkisinin onların mesleki bağımsızlıklarına zarar verdiği ve bu şekildeki iş ilişkisinin işveren müdahalesine yol açtığı saptanmıştır. Ayrıca uzmanların işyerlerinde geçirdikleri sürelere ilişkin farklı görüşlere sahip oldukları ve bu mesleğin layıkıyla yerine getirebilmesi için uzman, mevzuat ve işveren boyutunda adımlar atılması gerektiğini belirtmişlerdir

Anahtar Kelimeler

İş güvenliği uzmanı, OSGB, iki işverenli uzmanlar, piyasalaşan iş güvenliği uzmanları, nitel araştırma

The Opinions of Occupational Safety Specialists Working by the Jhsu System to Occupational Safety Practice

Öz

The study aims to make an in-depth analysis of the approaches of occupational safety specialists working by the JHSU Joint Health and Safety Unit system to occupational safety practice. Following this purpose, a qualitative research design was employed in the present study, and the data were collected using a semi-structured interview form. The research was conducted with 14 participants working in JHSUs in Bandirma and Gonen districts of Balikersir province in February 2020. The interviews, which lasted for an average of 25 minutes, were recorded with a voice recorder and then transcribed to text. The collected data were analyzed with the content analysis method. The results revealed that occupational safety specialists had diverse conceptualizations about the practice, regarded specialization training as problematic in many ways, and experienced severe problems both in terms of the marketization of the practice and occupational safety. In addition, it was found that the contractual relationship between JHSU and the employer harmed their autonomy, and this kind of business relationship led to employer intervention. It was also determined that they had different views on the time spent in the workplace. Finally, they stated that proper steps should be taken in terms of specialists, legislation, and employers to ensure the proper fulfillment of the profession

Anahtar Kelimeler

Occupational safety specialist, JHSU, joint employment, marketized occupational safety practice, qualitative research

Kaynakça

• Abdal, P. Ve Çakır, M. (2018) “İşçi Sağlığı Ve İş Güvenliği Mücadelesinde ‘Profesyoneller’ Üzerine”, Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 8(68-69), 27-34.
• Akboğa, Ö. Vd. (2016) “İş Güvenliği Uzmanlığı:Sistemin İşleyişinin Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma Çalışması”, TMH – 489( 1), 28-35.
• Akboğa, Ö. Vd. (2018) “İş Güvenliği Uzmanlığı Sisteminin Gelişimi Üzerine Bir Alan Araştırması”, BAUN Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 20(2), 177- 190.
• Arsalan, V. Ve Ulubeyli, S. (2016) “İş Güvenliği Uzmanlarının Sorunlarına Yönelik Bir Saha Araştırması”, Çalışma Ve Toplum, 3(50), 1321-1340.
• Creswell, J. W. (2013) Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Desenleri (çev. Osman Birgin vd.), Gözden geçirilmiş 2. Baskı, Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Güzey, Z. (2014) “6331 Sayılı Yasa Çerçevesinde İş Güvenliği Uzmanlarının Sorunları”, Mühendis ve Makine Dergisi, 55 (655).
• İSG-Katip (2020) https://isgkatip.ailevecalisma.gov.tr/Logout.aspx (04.04.2020).
• Karakaya, T. (2018) İş Güvenliği Uzmanlarının Çalışma Yaşamı Özellikleri, İş Stresi Ve İş Güvencesizliğinin Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Kayan, Y. Vd. (2017), “İş Güvenliği Uzmanlarının Yaşadıkları Sorunlar Üzerine Bir Araştırma”, Bilim ve Gençlik Dergisi, 5(2), 44-50.
• Namal, B., Kanber, H. Ve Kavas, M. V. (2016) “İş Güvenliği Uzmanlarının Ücretlerini Denetledikleri Kurumlardan Almaları Nedeniyle Karşılaştıkları Etik Sorunlar”, Türkiye Biyoetik Dergisi, 3(3), 146-164.
• Orhan, S. (2014), “İş Güvenliği Uzmanlarının İş Güvencesi Sorunu”, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 3(3), 70-89.
• Özveri, M. (2014), Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi Nedir Ne Değildir?, http://www.evrensel.net/haber/91678/ortak-saglik-guvenlik-birimi- nedirne-değildir, (04.04.2020)
• Taşkıran, G. (2016) “Güvencesiz İş Güvenliği Uzmanları, Piyasalaşan İş Güvenliği: Bir Alan Araştırması”, Çalışma Ve Toplum, 4(51), 1747-1768.
• TMMOB (2014), İş Güvenliği Uzmanları Sorunları Çalıştayı Sonuç Raporu, Ankara: TMMOB.
• TMMOB (2018) İşçi Sağlığı Ve İş Güvenliği, Güncellenmiş Sekizinci Baskı, Yay. No: MMO/689, Ankara: TMMOB.
• Yıldırım, A. Ve Şimşek, H. (2018) Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri ,11. Baskı, Ankara: Seçkin.
• Yin, Robert K. (2003), Case Study Research Design and Methods, (3rd. Ed.), (Thousand Oaks:SAGE).