“Erken Yaşlananlar”ın Emekliliği Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 70, 1781 - 1812, 01.01.2021

Hatice Duygu Özer

Öz

Yaşlılık sigortası, sigortalıların kaçınılmaz bir sosyal risk olan yaşlılık durumunda ortaya çıkan gelir kaybını güvence altına almaktadır. Yaşlılık aylığına hak kazanma koşulları ise, sigortalıların şahsından veya işinden kaynaklanan nedenlerle farklı şekillerde karşımıza çıkmaktadır. “Erken yaşlanma emekliliği” de sigortalılara özel koşullarla daha kolay emekli olma imkanı getirmektedir. Diğer koşullardan daha az bilinen ve uygulanan bu hak kazanma koşulu, 5510 sayılı Kanun m.28/’de, “55 yaşını dolduran ve erken yaşlanmış olduğu tespit edilen sigortalılar, yaş dışındaki diğer şartları taşımaları halinde yaşlılık aylığından yararlanırlar” hükmüyle düzenlenmiştir. Yasal emeklilik yaşına ulaşmadığı halde biyolojik yönden, bu yaşı doldurmuş bir insan derecesinde yaşlanmış ve çalışma gücü bu seviyeye düşmüş olanlar erken yaşlanmış olarak kabul edilmektedir. Çalışmamızın temel amacı az bilinen bu emeklilik türünü değerlendirmektir. Bu amaçla öncelikle erken yaşlanma emekliliğine ilişkin yasal esaslar ele alınacaktır. Hangi sigortalıların bu haktan yararlanma olanağına sahip olduğu ortaya konulacaktır. Ardından uygulaması çok az olan ve yargı kararlarına da yansımayan bu emekli olma koşulu neden daha az tercih edildiği üzerinde durulacaktır. Nihayet bu hükmün mevzuatımızda yer alma gerekliliği tartışılacaktır

Anahtar Kelimeler

Yaşlılık Sigortası, Erken Yaşlanma, Emeklilik Yaşı.

An Evaluation On “Premature Aging” Pension

Öz

Old age insurance guarantees the loss of income that occurs in the case of old age, which is an inevitable social risk for the insured persons. The conditions of entitlement to oldage pension appear in different ways due to reasons arising from the personal or job related conditions of the insured persons. "Premature aging pension" also provides the insured with the opportunity to retire more easily with special conditions. Less known and applied than other conditions, this entitlement condition is stated in m.28 Act No. 5510, “Insurance holders, who have passed the age of 55 and are determined to suffer from premature aging, shall benefit from old - age pension, provided that they fulfil conditions other than age” regulated by the provision. Those who have not reached the legal retirement age, but who have aged at the level of a human being who have reached this age and whose working power have decreased to this level are considered to be premature aged. In our study, first of all, the legal principles regarding premature age pension will be discussed. It will be revealed which insured persons have the opportunity to benefit from this right. Then, it will be focused on why retirement is less preferred with this condition, which has little application and is not reflected in judicial decisions. Finally, the necessity of this provision in Act no 5510 will be discussed

Anahtar Kelimeler

Old Age Insurance, Premature Aging, Retirement Age.

Kaynakça

• Akın, Levent, (2007): Sosyal Güvenlik Hukukunda Bağımlı Çalışanların Maluliyeti, Yetkin Yayıncılık, Ankara.
• Alper, Yusuf, (2019): Sosyal Sigortalar Hukuku, Dora Yayınevi, Bursa.
• Altan, Z. Ömer ve Şişman, Yener, (2003), “Yaşlılara Yönelik Sosyal Politikalar”, Kamu-İş, İş Hukuku ve İktisat Dergisi, C.7, S.2.
• Başterzi, Fatma, (2006), Yaşlılık Sigortası, TİSK Yayını, Ankara.
• Arıcı, Kadir (2015), Türk Sosyal Güvenlik Hukuku, Gazi Yayınevi, Ankara.
• Aydoğan, Berna İmge, Ünlütürk Uğur, Demir, Özgür, Şahin, Mustafa, Başkal, Nilgün ve Uysal Ali Rıza “Erken Başlangıçlı Werner Sendromu”, baslangicli-werner-sendromu-9841, erişim tarihi 04.02.2021. http://www.turkjem.org/current-issue/erken
• Bulut, Mehmet, (2013), Sosyal Güvenlik Hukukunda Uygulamalar, Bilge Yayınevi, Ankara.
• Çataloğlu, Seher, (2018), “Yaşlılık Değer ve Teknoloji”, Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi / International Journal of Human Studies, I.1, 28, 25-33.
• Çavuş, Ö. Hakan, (2021): “Sosyal Güvenlik Mevzuatımızda Gebe ve Anne Sigortalılara Yönelik Düzenlemeler”, Çalışma ve Toplum Dergisi, S.68, 85-87, 75-95.
• Dries, Van Herreweghe ve Guy, Van Gyes, (2018): “Belgium: Latest Working Life Developments Q2 2018-Early Retirement On The Cards ForWorkers İn ‘Heavy’ Occupations”, https://www.eurofound.europa.eu/publications/article/2018/belgium- latest-working-life-developments-q2-2018, erişim tarihi 06.02.2021.
• Göktaş, Murat, (2015): “Başkasının Bakımına Muhtaç Ağır Engelli Çocuğu Bulunan Kadın Sigortalıların Emekliliği”, İş ve Hayat Dergisi, C.1, S.1, 231 vd., 211-217.
• Güzel, Ali, Okur, Ali Rıza ve Caniklioğlu, Nurşen, (2020): Sosyal Güvenlik Hukuku, Beta Yayınevi, İstanbul.
• Gürsel, İlke, (2020): “Performans Değerlendirme Sistemi ve Mesleki Yetersizlik”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S.43, 181-186, 172-189.
• Ham, Richard J., Sloane, Philip D. ve Warshaw, Gregg A. (2002): Primary Care Geriatrics, St. Louis Missouri.
• Kayırgan, Hasan, (2014), Türk Sosyal Güvenlik Hukukunda Yaşlılık Sigortası, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Kuruca, Mustafa, Özdamar, Murat, (2013): Tüm Yönleriyle Emeklilik, Yaklaşım Yayıncılık, Ankara.
• Mutlay, Faruk Barış, (2014): Sosyal Sigorta Yardımlarına Hak Kazanma Koşulları ve Eşitlik İlkesi, Beta Yayınevi, İstanbul.
• Onur, Bekir, (2000), Gelişim Psikolojisi- Yetişkinlik Yaşlılık Ölüm, Ankara.
• Polat, Gökhan, (2011), Yaşlılıkta Gelir Güvencesi, Legal Yayıncılık, İstanbul.
• Sarıbay Öztürk, Gizem, (2019): Birleşik Krallıkta Zorunlu Emeklilik Yaşına İlişkin Düzenlemeler ve Ülkemizdeki Durum, Prof. Dr. Savaş Taşkent’e Armağan, 911-942, Onikilevha Yayıncılık, İstanbul.
• Sözer, Ali Nazım, (2021): Türk Sosyal Sigortalar Hukuku, Beta Yayınevi, İstanbul.
• Şakar, Müjdat,(1987): Türk Sosyal Güvenlik Hukukunda Yaşlıların Korunması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, s.189.
• Temir, Münevver, (2020), Türk İş ve Sosyal Güvenlik Hukukunda Tarımda Çalışanlar, Yetkin Yayıncılık, Ankara.
• Tuncay, A.Can ve Ekmekçi, Ömer, (2019), Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, Beta Yayınevi, İstanbul.
• Tuncay, A.Can, (2012): “Geciken Yaşlılık ve Zorunlu Emeklilik Üzerine”, Sosyal Güvenlik Dergisi, Haziran, Cilt 2, Sayı 2, 86, Sayfa 84-102.
• Tunçomağ, Kenan, (1987), Sosyal Güvenlik Kavramı ve Sosyal Sigortalar, Fakülteler Matbaa, İstanbul.
• Tümerdem, Yıldız, (2006), “Gerçek Yaş/ Real Age”, Turkish Journal of Geriatrics ,9 (3), 195, 195-196.
• Uşan, Fatih (2009), Türk Sosyal Güvenlik Hukukunun Temel Esasları, Seçkin Yayınevi, Ankara.
• Ünal, Canan, (2018): İş Hukukunda Yaş Ayrımcılığı, Onikilevha Yayıncılık, İstanbul.
• Ünlütürk, Aydoğan, Demir, Şahin, ve Uysal, Başkal, (2015): “Erken Başlangıçlı Werner Sendromu”, Turkish Journal of Endocrinology and Metabolism September, 19(3):99-104.
• Zaidi, A. Ve Whitehouse E.R., (2009): “Should Pension Systems Recognise "Hazardous and Arduous Work"?”, OECD Social, Employmentand Migration Working Papers, No. 91, OECD Publishing E.R.
• Zielinsky, Linnea, Premature Aging: What it is And Ways To Prevent İt”, Health guide/premature-aging/, erişim tarihi 26.01.2021. Guide, https://www.getroman.com/health