Çölleşme, Toplumsal-Ekonomik Boyut ve Sürdürülebilir Geçim Paradoksu: Konya-Karapınar Örneği

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 28, 19 - 38, 01.01.2011

Fatime Güneş

Öz

Toprağın bozunumu ve çölleşme geniş anlamıyla toplumsal bir olgudur. İnsanın toprakla olan ilişkisi temel olarak ikili bir özellik taşımaktadır. Birincisi, insanın toprağı kullanma pratikleri çölleşmeyi etkilemektedir. İkincisi, toprağın bozunumu ve çölleşme geçimini topraktan sağlayan insanları bu sürecin kurbanı haline getirmektedir. Toplumsal bir sorun olarak çölleşme ve çölleşmeyle mücadele sürdürülebilir kalkınma sürecinin temel konularından biridir. Birleşmiş Milletler Çölleşmeyle Mücadele Sözleşmesi çerçevesinde çölleşme aynı zamanda bir kalkınma sorunu olarak değerlendirilmektedir. Sözleşmenin temel hedeflerinden biri sürdürülebilir kalkınma için çölleşmenin toplumsal ve ekonomik etkilerini hafifletmektir. Bu makalenin temel amacı, çölleşme risk bölgelerinde yaşayan, geçimini tarım ve hayvancılıktan sağlayan hanelerin sosyo-ekonomik yapılarını betimsel düzeyde analiz ederek sürdürülebilir geçim açısından olası potansiyellerini ortaya koymaktır. Bu çalışma, 2007 yılında Konya-Karapınar’da 80 haneyle yapılan alan araştırmasına dayanmaktadır. Araştırma verilerinin toplanmasında niceliksel ve niteliksel yöntem uygulanmıştır. Çalışmanın sonuçları, çölleşme risk bölgelerinde tarım ve hayvancılıkla uğraşan hanelerin sosyo-ekonomik yapılarının sürdürülebilir geçim açısından önemli sınırlılıklara sahip olduğunu göstermektedir

Anahtar Kelimeler

Çölleşme, Toplumsal ve Ekonomik Boyut, Sürdürülebilir Geçim.

Desertification, Social-Economic Dimension and Sustainable Livelihood Paradox: The Case of Konya-Karapınar

Öz

Degradation of land and desertification, in the broad sense, are social facts. Relation of human with land essentially has a dual character. First, human practices of use of land impact desertification. Secondly degradation of land and desertification make the people who subsist on land the victims of this process. As a social problem, desertification and combat with desertification is one of basic issues of sustainable development. Desertification is also considered as a development problem under the United Nation Convention to Combat Desertification. One of the main objectives of the Convention is to mitigate social and economical impacts of desertification for a sustainable development. The main purpose of this article is to make a descriptive analysis of the socio-economic structures of the households who make their living from agriculture and stock breeding in the regions under the risk of desertification, and to exhibit possible potentials for sustainable livelihood. This study depends on the field research held among 80 households in Konya, Karapınar in 2007. Quantitative and qualitative methods are utilized for collection of data. The results of this study indicate that the socio-economic structures of the households who make their living from agriculture and stock breeding in the regions under the risk of desertification have substantial limitations for a sustainable livelihood

Anahtar Kelimeler

Desertification, Social and Economic Dimension, Sustainable Livelihood

Kaynakça

• Akyol, A. Sürdürülebilir Kalkınma. http://www.hydra.com.tr/uploads/kutup9.pdf, (12.Ağustos.2010)
• Aloko, M.A.O. (2004) “Sustainable Development, Environment Degradation and the Entrenchment of Poverty in the Niger Delta of Nigeria”, Journal of Human Ecology, 15 (1), 63-68.
• Ağca, B. (2010) Birleşmiş Milletler Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi ve Türkiye'de Örnek Uygulama "Konya Karapınar" http://www.mfa.gov.tr/birlesmis-milletler-collesme-ile-mucadele- sozlesmesi-ve-turkiye_de-ornek-uygulama-_konya-karapinar_.tr.mfa (10.Temmuz.2010)
• Chamber, R. ve Conway, G.R. (1992) Sustainable Rural Livelihoods: Practical Concepts for the 21st Century, Institute of Development Studies Discussion Papers, 296. Cambridge.
• Cullet, P. (2002) “Desertification”, in Encydopedia of Life Support Systems developed under Auspices of UNESCO, Oxford: EOLSS Publishers (Oxford).
• Çevre ve Orman Bakanlığı (2005) Çölleşme ile Mücadele Türkiye Ulusal Eylem Programı. Ankara, Çevre ve Orman Bakanlığı Yayınları No: 250.
• DESIRE (2005) Desertification Mitigation and Remediation of Land. Combat Land Degradation and Desertification Integrated Project.
• Iosifides, T. ve Politidis, T. (2005) “Socio-Economic Dynamics, Local Develeopment and Desertification in Western Lesvos, Greece”, Local Environment, 10 (5), 487-499.
• Kollmair, M. ve Gamper, G. (2002) The Sustainable Livelihood Approach. Development Study Group, University of Zurich (IP6).
• Pereira, A.M., de Almeida, M.L.S. ve Leite, M.E. (2005) “Reflection on The Socioeconomic Aspect of Desertification”, Sociedade and Natureza, Uberlandia, May, Specialal Issue, 857-863.
• Sheikh, B.A. ve Soomro, G.H. (2006) “Desertification: Causes, Concequences and Remedies”, Pak. J. Agri., Agril.Engg., Vet.Sc. 22 (1), 44-51.
• TEMA (2009) Uluslararası Çevre Sözleşmeleri. www.tema.org.tr/Sayfalar/CevreKutuphanesi/Pdf/.../Sozlesmeler.pdf -(erişim tarihi 1 Ekim 2009)
• UNCCD (2002) “An Introduction to the United Nations Convention to Combat Desertification” and “Frequently Asked Questions”, Bonn: UNCCD.
• UNCCD (1999) United Nations Convention to Combat Desertification. Bonn: Secretariat for the Convention to Combat Desertification.
• Valadbigi, A. ve Ghobadi, S. (2010) Sustainable Develeopment and Environment Challenges”, European Journal of Social Science, 13 (4), 542-548.