Türkıye’de Kadın Eksik İstihdamını Belirleyen Faktörler: Tüik 2009 Hanehalkı İşgücü Anketi Ham Verileri İle Cinsiyete Dayalı Bir Karşılaştırma

Yıl 2011, Cilt: 2 Sayı: 29, 249 - 289, 01.01.2011

Handan Kumaş Atalay Çağlar

Öz

Kadın işgücü Uluslararası Çalışma Örgütü UÇÖ , DünyaBankası, Avrupa Birliği, Uluslararası Sosyal Güvenlik Birliği gibiuluslararası ve ulusal istatistiklerde dezavantajlı grup içinde yer almaktadır.Türkiye’de kadınların işgücüne katılma oranı ve genel istihdam içindekioranları sosyal, ekonomik, kültürel vb. nedenlerle gerek Dünya, gerekseAB ölçeğine göre çok düşüktür. Eksik istihdam ise tüm ülkeler içinüretim, yatırım, tasarruf, tüketim, milli gelir gibi ekonomik göstergelerledüşünüldüğünde en ciddi sorunlardan birini oluşturmaktadır. Her ikiolumsuz koşul bir araya geldiğinde, toplumlar ekonomik, sosyal, hukuksalhayatta uzun vadeli ve çok boyutlu sorunlarla karşı karşıya kalmaktadır. Bu çalışma, Türkiye’de eksik istihdamda olan kadınların temel işgücüpiyasası göstergeleri ile profil özelliklerini ve kadınların eksik istihdamındaetkili olan faktörlerin tespitini kapsamaktadır. Çalışmanın konusu, eksikistihdamı ekonomi teorileri açısından incelemekten çok, kadının eksikistihdamını belirleyen faktörleri, cinsiyet temelli bir inceleme ile ortayaçıkarmaktır. Bu noktada, TÜİK Hanehalkı İşgücü Anketi HİA 2009yılı ham veri setinden yararlanılmış; analizler SPSS 11.5 paket programıile yapılmıştır. Toplam, zamana dayalı ve yetersiz istihdamı belirleyenfaktörleri incelemek için lojistik regresyon modeli oluşturulmuştur. HİA2009 verileri TÜİK tarafından tanımlanan ağırlıklar ile Türkiye boyutundagenelleştirilmiştir. Çalışmanın amacı, kadınların eksik istihdamınailişkin durum tespiti yapılarak, kadına yönelik istihdam politikaları yada eksik istihdamı politikaları önerilerinin geliştirilmesine katkı sağlamaktır. Bu çalışmada, hem kadınlar, hem erkekler için boşanmış olmak, kayıt dışı çalışmak, eğitim düzeyinin yükselmesi, kırda yaşamak eksik istihdam riskini artıran özellikler olarak tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Kadın, İstihdam, Eksik İstihdam, Eksik İstihdam Riski, TÜİK-HİA.

Factors Whıch Determıne Women’s Underemployment In Turkey: A Gender Based Comparatıve Study Usıng Tsı 2009 Household Labor Force Survey

Öz

Women are in a disadvantaged position in all of the domestic and international statistics of institutions like International Labour Organisation ILO , World Bank, European Union, and International Social Security Association ISSA . Because of various social, economic and cultural reasons, the labour participation and general employment ratios of women are even lower in Turkey when compared to the levels in the EU and the world. Underemployment, in turn, is among the most significant problems for any country when the economic indicators such as production, investment, saving, and national income are considered. When these two negative conditions are combined, societies encounter many long-term and multidimensional problems in their economic, social, and legal lives. This study includes the major labor market indicators and the characteristics of the women who are underemployed in Turkey; and the determination of the main factors accounting for this underemployment. Subject of the study is, rather than to investigate underemployment in the context of economic theories, to determine factors which effect women underemployment using with a gender based framework. For this purpose TSI Household Labor Force HLF 2009 raw data set is used. Using SPSS 11.5 software package, we applied logistic regression model to investigate factors which determine total, time related underemployment and inadequate employments. HLF-2009 data is generalized for Turkey using SSI’s weights. Aim of the study is to determine current situation of women underemployment and to contribute other research will be taken and development of policy recommendations related with employment or underemployment of women. To be divorced, working as unregistered, increasing education level and live in rural areas increase underemployment risk

Anahtar Kelimeler

Woman, employment, underemployment, underemployment risk, Turkish Statistical Institute- Household Labour Force Survey

Kaynakça

• Aktaş, C., Erkuş, O. (2009), “Lojistik Regresyon Analizi ile Eskişehir’in Sis Kestiriminin İncelenmesi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, Yıl:8, Sayı:16(Güz/2), 47-59.
• Bollè, P. (1999), “Innovations in Labour Statistics”, International Labour Review, Vol: 138, No:1, 67-82.
• Dewan, S. ve Peek, P. (2007), “Beyond the Employment/Unemployment Dichotomy: Measuring the Quality of Employment in Low-Income Countries”, ILO Working Paper:83, Geneva,http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/--- dgreports/---integration/documents/publication/wcms_091732.pdf,.(08.09.2010).
• Erdut, T. (2005), “İşgücü Piyasasında Enformelleşme ve Kadın İşgücü”, Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, DİSK/Birleşik Metal İş, Sayı:3, İstanbul, 11-49.
• EU, Statistics Database, Metadata Concepts and Definitions, http://ec.europa.eu/eurostat/ramon/nomenclatures/index.cfm?TargetUrl=LST_NO M&StrGroupCode=CONCEPTS&StrLanguageCode=EN, (01.07.2010).
• Feldman D.C. (1996), “The Nature, Antecedents and Consequences of Underemployment”, Journal of Management, Fall 1996, Vol.22, No.3, 385-407.
• Girginer, B., Cankuş, B. (2008), “Tramvay Yolcu Memnuniyetinin Lojistik Regresyon Analiziyle Ölçülmesi: Estram Örneği”, CBÜ İİBF Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15(1), 181-193.
• Glyde, G. P. (1977), “Underemployment: Definition and Causes”, Journal of Economıc Issues, Vol. XI, No. 2, 245-260.
• Greenwod, A. M (1999), “International Definitions and Prospects of Underemployment Statistics”, Seminario sobre Subempleo, 8 to 12 November, Colombia, http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@dgreports/@integration/@stat/docu ments/publication/wcms_091440.pdf, (10.12.2010).
• Güneri, N., Apaydın, A. (2004), “Öğrenci Başarılarının Sınıflandırılmasında Lojistik Regresyon Analizi ve Yapay Sinir Ağları Yaklaşıımı”, GÜ Ticaret ve Turizm Fakültesi Dergisi, Sayı:1, 170-188.
• GÜNDOĞAN, N. (2000), "Eksik İstihdam Sorunu", Human Resources, Yıl:4, Sayı:4, Temmuz-Ağustos, 20-26.
• Gündüz, A.H. ve Smits J. (2008), “Variation in Labor Market Participation of Married Women in Turkey”, Women's Studies International Forum 31 (2008),104– 117.
• Hussmans R., Mehran F. ve Verma V. (1990), “Surveys of Economically Active Population, Employment, Unemployment and Underemployment”, An ILO Manual on Concepts and Methods, ILO, Geneva.
• Husmanns, R. (2007-1), “Measurement of Employment, Unemployment And Underemployment –Current International Standards And Issues in Their Application”, Bulletin of Labour Statistics, 2007-1, ILO, Geneva, 1-23, http://www.ilo.org/public/english/bureau/stat/download/articles/2007- 1.pdf veya http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---integration/--- stat/documents/publication/wcms_088394.pdf,(02.06.2010).
• ILO, (2011), Global Employment Trends 2011 The Challenge of a Jobs Recovery, First Published, Geneva, http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@dgreports/@dcomm/@publ/docume nts/publication/wcms_150440.pdf,(02.02.2011).
• ILO, (2010a), Underemployment http://www.ilo.org/global/statistics-anddatabases/statistics-overview-and-topics/underemployment/lang--en/index.htm, (04.02.2011).
• ILO (2010b), Women in Labor Markets: Measuring Progress and Identifying Challenges, March, First Published, Geneva, http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_emp/---emp_elm/--- trends/documents/publication/wcms_123835.pdf,(02.02.2011).
• ILO, (2009), “Report of the Conference 18th International Conference of Labour Statisticians”, ICLS/18/2008/IV/FİNAL, Geneva, 24 November–5 December 2008, Geneva,http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/--- integration/---stat/documents/meetingdocument/wcms_101467.pdf, (12.07.2010).
• ILO, (2003), “International Training Compendium on Labour Statistics Modüle 1 Statistics of Employment, Unemployment, Underemployment: Economically Active Population”, Turin- Italy, http://www.ilo.org/public/english/bureau/stat/download/module.pdf,(05.10.201).
• ILO (1998), Current International Recommendations on Labour Statistics, Geneva.
• İyit, N., Genç, A. (2005), “Lojistik Regresyon Analizi Yardımıyla Denekte Menopoz Evresine Geçişe İlişkin Bir Sınıflandırma Modelinin Elde Edilmesi”, SÜ Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, 25, 19-27.
• Kardam, F. ve Toksöz, G. (2004), “Gender Based Discrimination At Work in Turkey: A Cross-Sectoral Overview”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt:59, Sayı:4, 151-172.
• Kızılırmak, B. (2005), “Labor Market Participation Decisions of Married Women: Evidence from Turkey”, http://www.policyinnovations.org/ideas/policy_library/data/01222, (07.11.2010).
• Köhler, G., “The Global Stratification of Unemployment and Underemployment”, Centro Argentino de Estudios Internacionales Programa Teoría de las Relaciones Internacionales / IR Theory Program, Argentine Center of International Studies, Working Papers 012, www.caei.com.ar/es/programas/teoria/t12.pdf, (17.12.2010).
• Laurie, A. (1998), “ILO Report I: Underemployment, Sixteenth International Conference of Labour Statisticians”, Geneva, 6-15 October 1998, ICLS, 04044- 1A.E98, http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---integration/--- stat/documents/meetingdocument/wcms_088362.pdf, H:\WPWIN\WP6WE\MEETINGS\ICLS\04044-1A.E98 1,(10.07.2010).
• Livingstone D.W. (1998), The Education-Jobs Gab: Underemployment or Economic Democracy, Westview Press.
• Lordoğlu, K. ve Özkaplan, N, (2005), Çalışma İktisadı, İstanbul:Der Yayınları.
• Murat, D., Işığıçok, E., “2007 Seçim Döneminde Ekonomik ve Siyasi Duruma İlişkin Beklentirler: Bursa Örneği”, 8. Türkiye Ekonometri ve İstatistik Kongresi, 24-25 Mayıs 2007, Malatya, http://web.inonu.edu.tr/~eisemp8/bildiri-pdf/muratisigicok.pdf (06.03.2011).
• Nelson, A. (1995), Feminism and Economics, Journal of Economiscs Perspectives, Vol:9, No:2, Spring, 131-148.
• OECD, Family Database, www.oecd.org/els/social/family/database,(25.01.2011).
• Oğuzlar, A. (2005), “Lojistik Regresyon Analizi Yardımıyla Suçlu Profilinin Belirlenmesi”, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 19 (1-2), 21-35.
• Rutkowski, J. (2006), “Labor Market Developments During Economic Transition”, World Bank Policy Research Working Paper:3894, April, http://wwwwds.worldbank.org/servlet/WDSContentServer/WDSP/IB/2006/04/17/000016406 _20060417174352/Rendered/PDF/wps3894.pdf, (08.01.2011).
• Taşçı, H.M. ve Darıcı, B. (2010), “Türkiye’de Eksik İstihdamın Belirleyenleri: HİA ile Bir Mikro Veri Uygulaması”, Maliye Dergisi, Sayı:158, Ocak-Haziran, Ankara, 278-300.
• Taşçı, H.M. (2006), “Recent Trends in Underemployment and Determinants of Underemployment in Turkey”, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt:11, Sayı:1, 299-319.
• Tatlıdil, H. (1996), Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz, Ankara: Cem Web Ofset.
• Tunalı, İ. (2003), “Background Study on Labor Market and Employment in Turkey”, European Training Foundation, June, Ankara, http://www.etf.europa.eu/pubmgmt.nsf/(getAttachment)/B1D56C84C1A4A6EEC1 257004004BE852/$File/ENL_LM_TK_04_EN.pdf, (04.08.2010).
• TÜİK, http://www.tuik.gov.tr/Gosterge.do?id=3538&metod=IlgiliGosterge, (02.04.2011)
• TÜİK, http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?tb_id=24&ust_id=7, (30.03.2011)
• TÜİK, http://tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?tb_id=37&ust_id=11, (05.03.2011).
• TÜİK (2010), Hanehalkı İşügücü İstatistikleri 2009, Ankara.
• TÜİK (2007), Hanehalkı İşgücü İstatistikleri, İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması, İBBS 1. ve 2. Düzey 2006, Yayın No:3454, Yayın No:3075, Ankara.