Türkiye’de Mikro Kredi Uygulamasının Sakarya İli Özelinde İncelenmesi

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 43, 177 - 206, 01.01.2014

Cihan Selek Öz Cavit Çolakoğlu

Öz

1970’li yıllarda Bangladeş’te Prof. Dr. Muhammed Yunus tarafından uygulanmaya başlayan mikro kredi ile yoksul kimselerin yeni bir iş kurması ya da var olan işlerini geliştirmeleri amaçlanmaktadır. Muhammed Yunus’un yoksullara mikro kredi vermek için geliştirdiği Grameen Modeli, bugün dünyanın pek çok ülkesinde yoksullukla mücadelede bir araç olarak kullanılmaktadır. Türkiye’de de ilk defa 2003 yılında imzalanan bir protokolle Diyarbakır’da uygulanmaya başlayan Grameen Mikrofinans Programı, bugün itibariyle toplam 68 ilde yürütülmektedir. Bu çalışmada, bu illerden biri olan Sakarya’da mikro kredi sisteminin işleyişi ve mikro kredi kullanıcısı kadınlar üzerindeki sosyal ve ekonomik etkileri incelenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla, Sakarya Grameen Bankası Mikrofinans Şubesi ile işbirliği içerisinde 18 Mart-15 Nisan 2014 tarihleri arasında mikro kredi kullanıcısı 90 grup lideri kadınla önceden hazırlanan soru formu aracılığıyla yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Bu görüşmelerle, Sakarya’da mikro kredi kullanan kadınların sosyo-demografik profileri, mikro kredi kullanma amaçları, mikro kredi ile ne tür işler yaptıkları, mikro kredinin gelir düzeylerinde ve sosyal hayatlarında bir değişime yol açıp açmadığı, mikro kredinin istihdama katkı sağlayıp sağlamadığı, mikro kredi uygulamasında ne tür sorunlarla karşılaştıkları ve karşılaşılan sorunların çözümü için neler önerdikleri ortaya konmaya çalışılmıştır. Araştırma sonucunda, Sakarya’da mikro kredi kullanan kadınların sistemden büyük ölçüde memnun oldukları ve mikro kredinin ekonomik ve sosyal yaşantılarına önemli katkılar sağladığına yönelik bulgulara ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

Mikro Kredi, Grameen Modeli, Sakarya Grameen Bankası Mikro Finans Şubesi

The Study of Micro Credit Practice in Turkey in the City of Sakarya

Öz

Micro credit, put into practice by Professor Mohammad Yunus in Bangladesh in 1970s, aims not only to help poor people to establish their own jobs but also to improve current ones. Grameen Model, founded by Mohammad Yunus, in order to give micro credit to the poor, is one of the measures used fighting against poverty in many countries. Grameen Microfinance Program first started in Turkey in Diyarbakır in 2003 is being carried out in 68 cities at present. This study aims to examine the mechanism of micro credit system in the city of Sakarya and the social and economic effects of it on women using the credit. For that purpose from 18 March to 15 April 90 group leader women using micro credit have been interviewed through a pre-prepared survey with the cooperation of Grameen Bank Microfinance Sakarya Branch. These interviews put forward results about socio-demographic profiles of women using micro credit, purposes of credit, jobs established by the credit, changes in income levels and social lives, problems faced and their solutions to these problems. The study shows that women using micro credit in Sakarya are generally happy about this practice and micro credit have significant positive effects on their economic and social lives.

Anahtar Kelimeler

Micro Credit, Grameen Model, Sakarya Grameen Bank Micro Finance Branch

Kaynakça

• Adaman, F. ve T. Bulut (2007), Diyarbakır’dan İstanbul’a 500 Milyonluk Umut Hikayeleri Mikrokredi Maceraları, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Ahmet, S. (2010), “Microfinance Institutions in Bangladesh: Achievements and Challenges”, Managerial Finance, 35(12), 999 – 1010.
• Akgül, A. (2014), Türkiye’de Mikro Kredi Uygulaması, TİSVA, http://israf.org/indir/mikrokredi.pdf (19.06.2014)
• Ateş, G. ve E.Öğütoğulları, (2012), “Türkiye’de Yoksullukla Mücadelede Mikrokredi Uygulamaları”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(14), 33-53.
• Aydın, B. (2012), Yoksullukla Mücadelede Mikro Kredinin Türkiye Uygulamasının Ekonomik Açıdan Değerlendirilmesi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Balkız, Ö. I. ve E. Öztürk (2013), “Neo-Liberal Gelişme Anlayışı ve Kadın: Mikro Finans Uygulamaları Kadınları Güçlendiriyor mu?”, Mediterranean Journal of Humanities, III/2, 1-21.
• Bayraktutan, Y. ve Akatay, M. (2012), “Kentsel Yoksulluk ve Mikro Finansman: Kocaeli Örneği”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24, 1-34.
• Buğra, A. (2007), “Yoksullukla Mücadele Yöntemi Olarak Mikro Kredi: Acıklı Bir Hikaye”, Sosyal Politika Forumu Bülteni, Sayı 2 (1), 1-4.
• Çiftçi, M. (2010), “Türkiye’de İşsizliğe Çözüm Önerisi Olarak Kadın Girişimciliğin Geliştirilmesi: Mikro Kredi Uygulamaları”, Çimento İşveren Dergisi, 5(24), 42-54.
• Erulkar S. A. and E. Chong (2005) Evaluation of a Savings and Micro-Credit Program for VulnerableYoung Women in Nairobi, K-Rep Development Agency, Nairobi, Kenya.
• Gökyay, Ç. (2008), Türkiye’de Mikro Kredi Uygulamaları ve İstihdama Yansımaları, Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Günsoy, G. ve E. Kabakçı (2012), “Mikro Kredinin Kadın Yoksulluğunu Azaltmadaki Rolü ve Eskişehir Uygulaması” Türkiye Ekonomi Kurumu, 3. Uluslararası Ekonomi Kongresi Bildiriler Kitabı, 01-03 Kasım, İzmir.
• Gür, B. (2012), “Sürdürülebilir Kalkınma, Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Türkiye’de Mikro Finansman Uygulamaları”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 11, Sayı: 21, Bahar, s. 87-106.
• Haspolat, E. (2010), Neoliberalizmin Kalkınma Söylemi ve Yoksullukla Mücadele Yöntemi Olarak Mikro Kredi: Örnek Ülke Deneyimleri ve Türkiye, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Helms, B. (2006), Access for All: Building Inclusive Financial Systems, Washington D.C.: The International Bank for Reconstruction and Development / The World Bank.
• http://en.wikipedia.org/wiki/Microcredit_Summit_Campaign (24.06.2014).
• http://www.kedv.org.tr/maya/(24.06.2014).
• http://www.microcreditsummit.org/about-the-campaign2.html (24.06.2014).
• http://www.grameeninfo.org/index.php?option=com_content&task=view&id=22&Itemid=109 (24.09.2014).
• http://tgmp.net/tr/sayfa/nasil-mikro-kredi-alinir--/132/1 (24.09.2014)
• http://www.mra.gov.bd/images/mra_files/Publications/microcredit%20in%20bd 14072014.pdf (25.09.2014)
• http://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL (25.09.2014)
• IYOM (2005), “What are the Objectives of the International Year of Microcredit?”, http://www.yearofmicrocredit.org/pages/whyayear/whyayear_aboutmicrofinance.asp (14.02.2014).
• Kabakçı, E. ve G. Günsoy (2012), “Mikro Kredinin Kadın Yoksulluğunu Azaltmadaki Rolü ve Eskişehir Uygulaması”, Türkiye Ekonomi Kurumu (TEK) 3. Uluslararası Ekonomi Kongresi Bildiriler Kitabı, 01-03 Kasım, İzmir, 1-36.
• Kandemir, O. ve Y. Aktaş, (2011), “Importance of Microcredit in Fight Against Poverty in Turkey”, International Journal of Economics and Finance Studies, 3(2), 253-262.
• Korkmaz, E., B. Baloğlu, K.K. Sümer, N. Oktayer ve M. Çak (2004), Mikrokredi Modeli Yoluyla Yoksulluğun Azaltılması: İstanbul Örneği, İstanbul
• Ticaret Odası Yayın No: 32, İstanbul.
• Osa O. C. And C. M. Rambo, (2013) “The Impact of Microcredit on WomenOwned Small and Medium Enterprises: Evidence From Kenya”, Global Journal of Business Research, 5(7), 57-69.
• Ozan Dündar, S. (2007), Mikro Finansman, Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü, Ankara.
• Öner, E., P. Okan, S. Gökten ve N. Aypek (2008), “Mikrofinans Sistemi ve Ticari Bankaların Mikrofinans Sistemindeki Yeri”, Sosyo-Ekonomi , TemmuzAralık, (2), 55-74.
• Ören, K., N. Negiz, ve E. Akman, (2012), “Kadınların Yoksullukla Mücadele Aracı Mikro Kredi: Deneyimler Üzerinden Bir İnceleme”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(26), 313-338.
• Özmen, F. (2012), “Türkiye’de Kadın İstihdamı ve Mikro Kredi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, C. 3, S. 6, 109-130.
• Quibria, M.G (2012), “Microcredit and Poverty Alleviation: Can microcredit close the deal?” World Institute for Development Economics Research, 78,1-25.