İnsana Yakışır İş Kavramı Bakımından Türkiye’de İnşaat Sektörünün Genel Görünümü

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 58, 1531 - 1554, 01.01.2018

Selami Bayrak

Öz

Günümüzde yaşanan ekonomik küreselleşme ve beraberinde getirdiği değişim, işgücü piyasalarının düzenlenmesinde olumlu yanlarının yanında olumsuz etkisiyle birçok sorun ve eşitsizliğe yol açmaktadır. İnsana yakışır iş kavramı, bu sorunların giderilmesi amaçlanarak Uluslararası Çalışma Örgütü’nün ILO 1999 yılında yapmış olduğu 87.Çalışma Konferansı’nda bir hedef olarak belirlenmiştir. Bu bağlamda ILO’nun “Çalışma Dünyası Raporu”na göre kaliteli ve insana yakışır işler yaratan ekonomiler, gelişmekte olan ekonomilere oranla her yıl daha yüksek büyüme performansı sergilemektedirler. Türkiye, özellikle 2008 krizinden sonra küresel ekonomik dengelerin bozulmasıyla çalışma hayatının kalitesi noktasında her dönemden daha yoğun sıkıntılı bir döneme girmiş bulunmaktadır. Özellikle inşaat sektörünün son yıllarda ekonomik ve siyasi anlamda gündemde olması, ekonomik büyüme açısından inşaat sektörüne doğru olan yönelim, kayıtdışı ekonomik faaliyetlerin yaygınlığı, sektörün sahip olduğu çalışma ortamının doğası ve hakkında sahip olunan bilgilerin sınırlı olması, insana yakışır iş kavramının bu sektör için öneminin daha büyük olduğunu ortaya koyacaktır. Bu çalışma, insana yakışır iş decent work kavramı bağlamında Türkiye inşaat sektörü işgücünün değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Çalışmada, nicel veriler kullanılarak betimleyici yazım kullanılmıştır. Çalışma sonucunda insana yakışır iş bağlamında Türkiye inşaat sektörü incelenmiş, insana yakışır iş kavramının bileşenleri olan istihdam, çalışma yaşamına ilişkin temel haklar, sosyal koruma ve sosyal diyalog çerçevesinde inşaat sektörünün durum analizi yapılmıştır. Bu sonuçlara göre, kayıtdışı istihdam, sendikalaşma oranları, çalışma saatleri, iş kazaları, toplu sözleşmelerden yararlanma ve aylık ortalama kazanç verileri bakımından inşaat sektörünün Türkiye’deki görünümünün, insana yakışır iş kavramı açısından problemli bir alan olduğu ortaya çıkmıştır

Anahtar Kelimeler

Lokomotif Sektör, İnsana Yakışır İş, İnşaat Sektörü, Çalışma İlişkileri.

General Overview of Construction Sector in Turkey for Decent Work

Öz

Changes brought in today and inevitably faced with globalization, which leads to many problems and inequalities with negative effects alongside the positive aspects of the regulation of the labor market. The concept of decent work, intentionally made to remedy these problems the International Labour Organisation ILO has been identified as a target of 87 Labour Conference, which was made in 1999. In this context, the ILO's “World of Work Report,” according to the quality and economy that creates decent jobs, compared to the emerging economies exhibit higher growth every year. Turkey, a point especially after the 2008 crisis in the quality of working life with the deterioration of the global economic balance entered a troubled period of more intense every year. Especially in recent years, the construction sector, the economic and political sense, is not on the agenda, orientation towards the construction sector in terms of economic growth, informal prevalence of economic activity, is that the nature and about the ownership of information is not restricted work environment with the sector, greater importance for this sector of the business concept of decent that will be revealed. This work, decent work in the context of the concept aims to evaluate Turkey's construction sector workforce. The study used descriptive writing using quantitative data. In conclusion examined the construction sector in Turkey in the business context of decent employment within the business concept of decent components, study fundamental rights to life, situation analysis of the construction sector in the framework of social protection and social dialogue is conducted. According to these results, informal employment, unionization rates, working hours, work accidents, benefit from collective agreements and monthly average earnings data for the construction industry in terms of appearance in Turkey, has emerged as a problem area in terms of the business concept of decent work

Anahtar Kelimeler

Leading Sector, Decent Work, Construction Sector, Industrial Relations

Kaynakça

• Anker, R.,Chernyshev, I., Egger, P., Mehran, F. And Ritter, J. A. (2002), “Measuring Decent Work with Statistical Indicators”, Policy Integration Department statistical Development and Analysis Group International Labour Office, Working Paper no:2.
• Aveline, N. ve Li L.H. (2004), Property Markets and Land Policies in Northeast Asia The Case of Five Cities: Tokyo, Seoul, Shanghai, Taipei and Hong Kong, Maison Franco-Japonaise, Centre of Real Estate and urban Economics HKU, https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs00394362/document, (05.04.2018).
• Balaban, O. (2011), “İnşaat Sektörü Neyin Lokomotifi”, Birikim Dergisi, s:270- Ekim, 16-26.
• Çelik, A. (2015), “İşçi Ölümleri Bilinenin İki Katı”, http://www.birgun.net/haberdetay/isci-olumleri-bilinenin-iki-kati-80120.html, (25.03.2016).
• Çetinkaya, E. ve Yıldırımalp S. (2012), “İnsana Yakışır İş Bağlamında Türkiye İşgücü Piyasasında Kadınların Durumu”, Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, s:1, 153-172.
• Çiloğlu, İ. (1998), “Kayıt Dışı Ekonominin İşleyişi ve Kamu Bütçesine Etkisi”, Hazine Dergisi, Sayı: 11, Temmuz, 67-91.
• ÇSGB (2012), Çalışma Hayatı İstatistikleri - 2011.
• ÇSGB (2013), Çalışma Hayatı İstatistikleri - 2012.
• ÇSGB (2014), Çalışma Hayatı İstatistikleri - 2013.
• ÇSGB (2015), Çalışma Hayatı İstatistikleri - 2014.
• ÇSGB (2017), İşçi ve Sendika Üye Sayıları – Temmuz 2017, https://www.csgb.gov.tr/media/5605/2017-temmuz-ay%C4%B1- %C4%B0statistigi.pdf, (04.04.2018).
• Duman, E. ve Etiler, N. (2013), “İnşaat Sektörü ve İşçi Sağlığı”, Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, c:13, s:48, 30-38.
• Ecevit, Y. (1995), “Kentsel Üretim Sürecinde Kadın Emeğinin Konumu ve Değişen Biçimleri”, Şirin Tekeli (Ed.) 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar içinde, İstanbul: İletişim Yayınları, 3. Baskı, 117-128.
• Eğilmez, M. (2015), “İnşaata Dayalı Büyüme Modelinin Sonu”, http://www.mahfiegilmez.com/2015/08/insaat-onderliginde-buyumemodelinin.html, (06.04.2018).
• Emek Çalışmaları Topluluğu-EÇT (2016), 2015 İşçi Sınıfı Eylemleri Raporu, http://emekcalisma.org/Raporlar/RAPOR.pdf, (28.04.2016).
• EUROFOUND (2013), Türkiye’de Kayıtdışı Çalışma ile Mücadele, Avrupa Yaşam ve Çalışma Koşullarını İyileştirme Vakfı.
• Ghai, D. (2003), “Decent Work: Concept and Indicators”, International Labour Review, v:142, no:2, 113-145.
• Gülmez, M. (2000), Uluslararası Sosyal Politika, TODAİE, Ankara.
• ILO (1999), Decent Work, International Labour Conferance 87th Session 1999, Report Of The Director General, Geneva.
• ILO (2008), Measurement Of Decent Work, Discussion Paper For The Tripartite Meeting Of Experts On The Measurement Of The Decent Work, Geneva.
• ILO (2012a), From Precarious Work to Decent Work: Outcome Document to The Workers' Symposium on Policies and Regulations to Combat Precarious Employment, International Labour Organizations Bureau for Workers' Activities, Geneva.
• ILO (2012b), Decent Work Indicators-Concepts and Definitions, International Labour Organizations, First Edition, Genava.
• ILO (2015), ILO-Ankara 29 No’lu Zorla Çalıştırma Sözleşmesi, http://www.ilo.org/ankara/conventions-ratified-byturkey/WCMS_377244/lang--tr/index.htm, 21.04.2016.
• ILO (2016), ISCO-08 Structure, Index Correspondence with Isco-88, http://www.ilo.org/public/english/bureau/stat/isco/isco08/, (08.05.2016).
• Işığıçok, Ö. (2009), “Küreselleşme Sürecinde İnsana Yakışır İş”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları, s.:56, 307-331.
• İSİG Meclisi (2016), İş Cinayetleri Raporları, http://www.guvenlicalisma.org/icerik/haber/dosyalar/raporlar/2015_rapor .pdf, (20.04.2016).
• Jason, A. (2007), “Informal Construction Workers in Dar Es Salam”, ILO, http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_dialogue/--- sector/documents/publication/wcms_160790.pdf, (01.03.2016).
• Kapar, R. (2004), “Uygun İş Bağlamında Çalışan Yoksullar”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları, s.:48, 185-204.
• Kapar, R. (2007), “Uygun İş Açığı: İnsana Yaraşmayan İşler”, Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, c:8, s:29, 2-10.
• Karadeniz, O. (2012), Dünya’da ve Türkiye’de İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları ve Sosyal Koruma Yetersizliği”, Çalışma ve Toplum Ekonomik ve Hukuk Dergisi, c:3, s:34, 15-75.
• Kaya, V., Yalçınkaya, Ö. ve Hüseyni, İ. (2013), “Ekonomik Büyümede İnşaat Sektörünün Rolü: Türkiye Örneği (1987-2010)”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, c: 27, s: 4, 148-167.
• Kaygısız, İ. (2015), “2014 Yılı İşçi Sınıfı Eylemleri Üzerine Değerlendirme”, DİSKAR Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü Bülteni, http://disk.org.tr/wpcontent/uploads/2015/09/DiSKAR_4.SAYI-KAPAKLI.pdf, (21.03.2016).
• Kaygısız, İ. (2014), “2013 Yılı İşçi Sınıfı Eylemleri Üzerine Değerlendirme”, DİSKAR Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü Bülteni, http://disk.org.tr/wpcontent/uploads/2014/02/DiSKAR_12.pdf, (21.03.2016).
• Kılıç, C. (2015), “150 Milyar Dolarlık Modern Köleler”, http://www.milliyet.com.tr/150-milyar-dolarlik-modernkoleler/ekonomi/ydetay/2080891/default.htm, (21.03.2016).
• Kılıç, R. ve Demirbaş, E. (2012), “Türkiye’de Kamu İnşaat Harcamalarının Belirleyicileri ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki”, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, c:3, s:2, 84-97.
• Koçak, H. (2013a), “İnşaat İşkolunda İstihdamın Yapısı ve Emek Rejiminin Özellikleri”, Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, c:13, s:47, 13-23.
• Koçak, H. (2013b), “İnşaat İşkolunda Sendikal Yapı, Direniş biçimleri ve Yeni Örgütlenme Arayışları”, Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, c:13, s:48, 3-17.
• Kulaksız, Y. (2011), Çalışma Sürelerinin İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Üzerine Etkileri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı, http://www3.csgb.gov.tr/csgbPortal/ShowProperty/WLP%20Repository/i tkb/dosyalar/yayinlar/yayinlar2013/edud_29, (03.03.2016).
• MMO (2014), İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği, TMMOB Makine Mühendisleri Odası Raporu, Genişletilmiş 5. Baskı, Ankara.
• Mütevellioğlu, N. (2009), “Türkiye’de Çalışma Sürelerinin Uzaması ve Ölümlü İş Kazalarında Artış”, Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, c:9, s:32, 8-14.
• Önsal, N. (2011), Endüstri İlişkileri Sözlüğü, Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu, Ankara.
• Palaz, S (2005), “Düzgün İş (Decent Work) Kavramı ve Ölçümü: Türkiye ve OECD Ülkelerinin Bir Karşılaştırması”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları, s:50, 479-505.
• Punch, K. F. (2011), Sosyal Araştırmalara Giriş - Nicel ve Nitel Yaklaşımlar, Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Reuveny, R. and Thompson, W. R. (2001), “Leading Sectors, Lead Economics and Economic Growth”, Review of International Political Economy, v.:8, i.:4, 689-719.
• Sarısoy, İ. ve Sandıkçı, H. (2010), “Türkiye’de İnşaat Sektöründeki Kayıtdışı Faaliyetlerin Sosyal Güvenlik Primleri ve Vergisel Açıdan Değerlendirilmesi”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 54.Seri, İstanbul.
• Sengenberger, W. (2001), Decent Work: The International Labour Organization Agenda, Dialogue and Cooperation, Friedrich-EbertStiftung Department for Development Policy, v.:2, Berlin.
• Strassmann, P. (1970), “The Construction Sector in Economic Development”, Scottish Journal of Political Economy, v:17, i:3, 391-409.
• Şahin, M. (2015), “Sanayi Sektöründeki Mevcut Çalışma Koşullarının “Düzgün İş” Performans Göstergeleri Açısından Değerlendirilmesi: Çorum İmalat Sanayi Örneği”, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 16.Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Kongresi Özel Sayısı-Ağustos, 63-82.
• TBMM (2014), 167 Sayılı İnşaat İşlerinde Güvenlik ve Sağlık Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı ve Dışişleri Komisyonu Raporu (1/975), Sıra Sayısı:649, https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem24/yil01/ss649.pdf, (21.03.2016).
• Turin, D. A. (1969), Industrialization of Developing Countries: Problems and Prospects-Construction Industry, UNIDO Monograph, no:2, New York.
• TÜİK (2014), İşgücü Maliyeti Araştırması-2012, Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara.
• Ulutaş Ünlütürk, Ç. (2009), “Yoksulluğun Kadınlaşması ve Görünmeyen Emek”, Çalışma ve Toplum Ekonomik ve Hukuk Dergisi, c:2, s:21, 25-40.
• Wells, J. (1985), “The Role of Construction in Economic Growth and Development”, Habitat International, v:9, i:1, 55-70.
• Wibowo, M. A. (2009), The Contribution of the Construction Industry to The Economy of Indonesia: A Systemic Approach, Discussion Paper, Construction Management, Civil Engineering, Department, Diponegoro University, Indonesia. http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download;jsessionid=77E5A74EC397 1B38DF9E0D82A423EC21?doi=10.1.1.610.5731&rep=rep1&type=pdf, (05.03.2016).
• http://www3.csgb.gov.tr/csgbPortal/csgb.portal?page=haber&id=basin491, (17.05.2016).