Ulusal Sendikal Rekabetin Uluslararası Düzeye Yansıması: Türkiye’deki Taşımacılık İşkolu Örneği

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 71, 2677 - 2712, 01.01.2021

Erkan Kıdak Banu Uçkan Hekimler

Öz

Sendikalar temsil ettiği üyelerin çıkarları için işverenlerle mücadele içerisine girdiği gibi, üyelik paylarını korumak veya genişletmek için birbirleriyle de mücadele içerisine girmektedir. Sendikal rekabet, ulusal ve uluslararası düzeyde farklı biçimlerde görülmektedir. İşkolunda ulusal düzeyde birbirleriyle rekabet hâlinde olan gösterebilmektedir. Bu çalışmada, Türkiye’deki taşımacılık, deniz taşımacılığı ve ardiye-antrepoculuk işkollarında faaliyet gösteren sendikaların uluslararası düzeydeki rekabetleri ele alınmaktadır. Araştırmada nitel yöntem kullanılmıştır. Söz konusu işkollarında faaliyet gösteren sendikaları kapsayan çalışma, 2019 yılında yapılan alan dayanmaktadır. Türkiye’de taşımacılık sektöründe faaliyet gösteren sendikalar, Uluslararası Taşımacılık İşçileri Federasyonu ITF çatısı altında, ideolojik ve sosyoekonomik temelli olarak yoğun bir şekilde rekabet içerisine girmektedir. Uluslararası boyuttaki sendikal rekabetin en sık gerçekleştiği biçim, işkolundaki diğer sendikaların ITF’ye üyelik başvurusunu önleme davranışı olarak görülmektedir. Rekabette üstünlük sağlama stratejileri ve rakip sendikaların uluslararası örgütlerin faaliyetlerinden yararlanmasını önleme ve dışlanmasına yol açma politikaları, rekabetin diğer gerçekleşme biçimleridir. Diğer taraftan uluslararası örgüt çatısı altında ulusal temsile yönelik söylemler de söz konusu olabilmektedir

Anahtar Kelimeler

Sendikal rekabet, uluslararası sendikacılık, taşımacılık işkolu

Reflection of National Trade Union Competition on the International Level: The Case of Transport Industry in Turkey

Öz

Trade unions compete with employers for the interests of the members they represent, as well as with each other to protect or expand their membership shares. Trade union competition is seen in different forms at the national and international level. Trade unions, which are in competition with each other at the national level, can also show their struggles at the international level. In this study, the international competition of trade unions operating in the transportation, maritime transportation and warehousing sectors in Turkey were discussed. Qualitative method was used in the research. This study, which covers the unions operating in these sectors, is based on in-depth interviews within the framework of the field research conducted in 2019. Trade unions operating in the transportation sector in Turkey, under the umbrella of the International Transport Workers' Federation ITF , compete intensely on ideological and socioeconomic grounds. The most frequent form of international trade union competition is seen as the behaviour of preventing other unions in the sector from applying for membership to the ITF. Other forms of competition are strategies to gain competitive advantage and policies to prevent rival unions from benefiting from the activities of international organizations and to cause their exclusion. On the other hand, there may be discourses about national representation under the umbrella of the international organization

Anahtar Kelimeler

Trade union rivalry, international unionism, transportation sector

Kaynakça

• Aker, Ö. (1996). Uluslararası Hür İşçi Sendikaları Konfederasyonu, Türkiye Sendikacılık Ansiklopedisi, 3. Cilt (s. 433-435). İstanbul: Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Yayınları.
• Akkerman, A. (2008). Union Competition and Strikes: The Need for Analysis at the Sector Level. ILR Review, 61(4), 445-459.
• Amin, S. (2018). Emperyalizm, Eşitsiz Gelişme (Çev: S. Lim). İstanbul: Yordam Kitap.
• Arrighi, A., Hopkins, T. K. ve Wallerstein, I. (2012). Antisystemic Movements. London&New York: Verso. Belediye-İş (2020), Sendika Özgürlüğü İhlâl Edildi, http://www.belediyeis.org.tr/Basindan-Cumhuriyet- Sendika_ozgurlugu_ihlal_edildi-a41-1377-tr.htm (Erişim Tarihi: 25 Aralık 2020).
• Beling, W. A. (1964). W.F.T.U. and Decolonisation: A Tunisian Case Study. The Journal of Modern African Stuedies, Vol. 2, No.4, 551-564. Çelik, A. (2018). Union busting at Turkish Airlines https://www.gunlukkoseyazilari.com/birgun-aziz-celik-16-nisan-2018-union- busting-at-turkish-airlines/408573 (Erişim Tarihi: 11 Mayıs 2018).
• Çelik, A. (2019a). Birleşik Metal-İş ve Türk Metal Arasında Tarihi Anlaşma, https://www.birgun.net/haber/birlesik-metal-is-ve-turk-metal-arasinda-tarihi- anlasma-257118 (Erişim Tarihi: 19 Şubat 2021).
• Çelik, A. (2019b). Sembiyotik İlişkiler ve Otoriter Korporatizm Kıskacında 2010'lu Yıllarda Türkiye'de Sendikalaşma, Toplu Pazarlık ve Grev Eğilimleri. Uluslararası Yönetim, İktisat ve İşletme Dergisi, 15(15), 36-69.
• ÇSGB (2021), 6356 sayılı SenTİSK Gereğince; İşkollarındaki İşçi Sayıları ve Sendikaların Üye Sayılarına İlişkin 2021 Ocak Ayı İstatistikleri Hakkında Tebliğ, https://www.csgb.gov.tr/media/67207/2021-ocak.pdf (Erişim Tarihi: 20 Haziran 2021).
• Erdoğdu, S. (2006). Küreselleşme Sürecinde Uluslararası Sendikacılık. Ankara: İmge Kitabevi.
• Gallin, D. (2013). The WFTU - Hydroponic Stalinism. Global Labour Journal, 4(1), 78-87.
• Güler, C. (2016). Dünden Bugüne Uluslararası Sendikal Hareket Yeni Arayışlar ve Sendikal Stratejiler. Ankara: Notabene Yayınları.
• Hava-İş (2017), http://www.havais.org.tr/haber-detay/h1-itempropnamegenel- baskanimizdan-mesajh1 (Erişim Tarihi: 7 Mart 2021).
• Hyman, R. and Gumbrell-McCormick, R. (2010). Trade Unions, Politics and Parties: Is a New Configuration Possible? ETUI Transfer, 16(3), 315-331.
• Işıklı, A. (2003). Gerçek Örgütlenme Sendikacılık. Ankara: İmge Kitabevi.
• Işıklı, A. (2005). Sendikacılık ve Siyaset, 6. Baskı. Ankara: İmge Kitabevi.
• Lenin, V. I. (2013). Emperyalizm: Kapitalizmin En Yüksek Aşaması. Ankara: Sol Yayınları. ITUC (2019), List of Affiliated Organisations, https://www.ituccsi.org/IMG/pdf/list_of_affiliates_nov_2019.pdf (Erişim Tarihi: 10 Mart 2021).
• Karadoğan, E. (2017). Sendika ve Konfederasyon İlişkileri Açısından Sendikaların Konfederasyon Hareketliliği: Liman-İş Örneği. Çalışma ve Toplum, 2017/4, 2093-2132.
• Karadoğan, E. (2017). Sendikalararası Rekabetin Türkiye'deki Sendikacılık Hareketinin Krizine Katkısı: TCDD Vangölü Feribot İşletme Müdürlüğü Örneği. İş, Güç: Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 19(4), 65-100.
• Kıdak, E. (2020a). Uluslararası Sendikal Örgütlerde İşçi Aristokrasisinin İzleri. Sosyal Politika-İktisat Yazıları Prof. Dr. Seyhan Erdoğdu'ya Armağan (s. 218-246). (Yayına Hazırlayanlar: H.T. Benli, D.Kutlu, E.Hacısalihoğlu ve G.Savul). Ankara: Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları.
• Kıdak, E. (2020b). Küreselleşmenin Koridorlarında Yeni Enternasyonalizm. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Kılıç, S., Yüksel, B. ve Balcı, A. İ. (2018). Sendikalar Örgütlenme Stratejisi ile İlgili Ne Yapıyor? Türk-İş, DİSK, Hak-İş Örnekleri. İş, Güç: Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 20 (3), 259-284.
• Marx, K. ve Engels, F. (2016). Komünist Manifesto. İstanbul: Olympia Yayınları.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel Araştırma: Desen ve Uygulama için Bir Rehber (Çev: S. Turan). Ankara: Nobel.
• Morris, B. S. (1956). Communist International Front Organizations: Their Nature and Function . World Politics, Vol.9, No.1, 76-87.
• Munck, R. (1995). Uluslararası Emek Araştırmalar, (Çev: C. Aygün). İstanbul: Öteki Yayınevi.
• Munck, R. (2003). Emeğin Yeni Dünyası Küresel Mücadele, Küresel Dayanışma, (Çev: M. Tekçe). Kitap Yayınevi.
• Stake, R. E. (2010). Qualitative Research Studying How Things Works. New York - London: The Guilford Press.
• Şenkal, A. (1998). Globalleşen Dünyada Sendikalar. Çimento İşverenler Dergisi, 15(5), 16-26.
• TÜMTİS (2016), Gaziantep Büyükşehir Belediyesi'ne Bağlı Gazi-Ulaş'ta İşçi Kıyımı Devam Ediyor http://tumtis.org/v2/2016/0808/gaziantep-buyuksehir- belediyesine-bagli-gazi-ulasta-isci-kiyimi-devam-ediyor/ (Erişim Tarihi: 10 Ocak 2021).
• Uçkan Hekimler, B. (2017). Uluslararası İşçi Örgütlerinin Tarihsel Gelişimi, Faaliyetleri ve Üye Yapıları. D. P. Güler içinde, Uluslararası Sosyal Politika Teorisi, Normlar, Kurumlar, Sorunlar ve Güncel Gelişmeler, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 2. Baskı. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Uçkan, B. (2002). Türkiye'de Sendikalararası Rekabet. Selüloz-İş Sendikası Eğitim Yayını.
• Uçkan, B. ve Kağnıcıoğlu, D. (2009). İşçilerin Sendikalara İlişkin Algı ve Tutumları: Eskişehir Örneği. Çalışma ve Toplum, 3(22), 35-56.
• Waterman, P. (2004). Adventures of Emancipatory Labour Strategy as the New Global Movement Challenges International Unionism. Journal of World- Systems Research, 217-253.
• Waterman, P. (2001). Globalization, Social Movements, and the New Internationalism. A&C Black.
• WFTU (2016), Platform of Action 2016-2020, http://www.wftucentral.org/download/documents/documents%20en/Platf orm_2016-2020_EN_web.pdf (Erişim Tarihi: 10 Mart 2021).