Yargı Kararları ve Sosyal Güvenlik Kurumu Uygulamaları Kapsamında Son Değişikliklerle Birlikte Yurtdışı Hizmet Borçlanması

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 47, 35 - 76, 01.01.2015

Ö. Hakan Çavuş

Öz

Sosyal güvenlik hakkı, temel bir insan hakkı olarak çağdaş anayasaların birçoğunda yer almıştır. Sosyal güvenlik hakkının kullanılmasını sağlayan sosyal güvenlik sistemlerinin temel amacı ise sosyal ve ekonomik risklere karşı kişileri korumaktır. Özellikle 1960’lı yıllardan itibaren yurtdışına çalışmaya giden vatandaşlarımızın bir kısmının Türkiye’de herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna tabi çalışması bulunmuyordu. Ayrıca bu kişilerin belli bir zaman sonra mutlaka Türkiye’ye geri dönecekleri düşünülmüştü. Zaman içinde ülkemizden yurtdışına emek göçü ile giden vatandaşlarımızın sosyal güvenlik sorunları artmaya başlamıştır. Bu nedenlerle yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın sosyal güvenliklerinin sağlanması önemli bir sorun haline gelmiştir. Bu tür sorunları çözmek amacıyla yurtdışında yaşayan vatandaşlarımız yurtdışında geçen çalışma sürelerini borçlanma yoluyla sosyal güvenlikleri açısından değerlendirmesi gündeme gelmiştir. Böylece yurtdışı hizmet borçlanması kavramı kanun, yönetmelik ve genelgelerle düzenlenir hale gelmiştir. Makalemizde ilk olarak hizmet borçlanması ve yurtdışı hizmet borçlanması kavramları ele alınmış daha sonra 11.09.2014 tarihli 6552 sayılı Kanun ile yapılan son düzenlemeler, yargı kararları ve Sosyal Güvenlik Kurumu SGK uygulamaları kapsamında yurtdışı hizmet borçlanması değerlendirilmiştir

Anahtar Kelimeler

Yurtdışı hizmet borçlanması, yurtdışında çalışanların sosyal güvenliği, yurtdışında bulunanların sosyal güvenliği, 6552 sayılı Torba Kanun

Abroad Service Borrowing with the Recent Changes According to Judicial Decisions and Applications of Social Security Institution

Öz

The right to social security has been accepted in most of the modern constitutions as a basic human right. The main purpose of the social security systems, which allows the use of the right to social security, is to protect individuals against social and economic risks. Especially, some of our citizens who went abroad to work since 1960s had no work in Turkey as subjected to any social security institutions. In addition, at the time it was thought that these people would surely return to Turkey after a certain time. As a result, the problems regarding social security of our citizens who went abroad as labour migration has increased over time. For these reasons, provision of social security of our citizens who are living abroad has become a significant problem. In order to solve these problems the solution of obtaining social security through service borrowing for the working periods which are spent working abroad has come to the agenda. Thus, the concept of “abroad service borrowing” has become regulating by laws, regulations and circulars. In our article, initially, the concepts of service borrowing and abroad service borrowing have been analysed, then the latest amendments on the abroad service borrowing system that are being done with Act No. 6552 of 11.09.2014, the judicial decisions and applications of the Social Security Institution SSI has been evaluated

Anahtar Kelimeler

Abroad service borrowing, social security of citizens working abroad, social security of citizens living abroad, the Omnibus Law No. 6552

Kaynakça

• AKIN L (2012) “Sosyal Sigortaların Genel Hükümleri ve Türleri Açısından Yargıtay’ın 2010 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi”, Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2010, Kamu-İş, Ankara, 525
• ASLANKÖYLÜ R. (2013) Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Şerhi, C. II., Ankara : Bilge Yayınevi
• BAŞTERZİ F. (2006) Yaşlılık Sigortası, Ankara: TİSK Yayınları
• BULUT M (2013) Sosyal Güvenlik Hukukunda Uygulamalar, Ankara: Bilge Yayınevi
• CANBOLAT T. (2011) “Yurtdışı Hizmet Borçlanması Yapanlar Da Kademeli Geçişten Yararlanır ve Sigortalılığın Başlangıç Tarihi İkili Sosyal Güvenlik Anlaşmalarına Göre Belirlenir (Karar İncelemesi)”, Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan, C.2, Beta Yayıncılık, 2243-2265
• ERGİN H. (2008) “Son Değişiklikler Işığında Yurtdışı Hizmet Borçlanması”, Legal İSGHD, C.5, S.18, İstanbul, 554
• ERGİN H. (2009) “Yurtdışı Hizmet Borçlanmasında Son Gelişmeler”, Sicil İş Hukuku Dergisi, C.4, S.16, İstanbul, 163-180
• GÖKTAŞ M., ÇAKAR E ve ÖZDAMAR M (2011) Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Emeklilik ve Primsiz Rejim, Ankara: Yaklaşım Yayıncılık
• GÜZEL A. OKUR A. R. ve CANİKLİOĞLU N. (2012) Sosyal Güvenlik Hukuku, İstanbul: Beta Yayınları,
• KILIÇOĞLU M. (2002) Sosyal Güvenlik Hukukunda Borçlanma, Ankara: Turhan Kitabevi
• KURT R ve TEZEL A (2009) Sosyal Güvenlik Reformu-Yorum ve Açıklaması, Ankara: Yaklaşım Yayıncılık
• MANAV E. (2013) “Yurtdışında Yaşayan Türk Vatandaşlarının Çalışma Hayatına İlişkin Önemli Sorunlar”, Sicil İHD, S. 30, 109-132
• OCAK S. (2011) “Yurtdışı Hizmet Borçlanması Hakkında Karar İncelemesi”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Mart 2011, S.21, 257-277
• OCAK S (2012) “Türkiye’deki Sigortalılığı Üzerinden Malüllük veya Emekli Aylığı Alan Kişilerin Yurtdışında Çalışması”, Legal İSGHD, C.9, 36
• OLGAÇ C. (2011) Son Değişiklikler Işığında Türk Sosyal Güvenlik Hukukunda Yurtdışı Borçlanma Uygulamaları Rehberi, Ankara: Yaklaşım Yayıncılık
• ÖZTÜRK S. (2014) Yargıtay Kararları Işığında Yurtdışı Hizmet Borçlanması ve Aylık Hakları, Ankara: Yetkin Yayınları,
• SÖZER A.N (2013) Türk Sosyal Sigortalar Hukuku, İstanbul: Beta Yayınları
• ŞAKAR M. (2014) Sosyal Sigortalar Uygulaması, Ankara: Seçkin Yayıncılık
• TUNCAY A. C ve EKMEKÇİ Ö (2013) Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, İstanbul : Beta Yayınları,
• TUNCAY S ve ARAS A (2010), Sosyal Güvenlik Sistemimizde Son Düzenlemelerle Hizmet Borçlanmaları ( İçtihatlı ve Örnekli), Ankara: Yaklaşım Yayıncılık
• TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ (TBMM) (2011), Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (Madde Gerekçeli), Ankara: TBMM Kütüphanesi
• UŞAN F (2009) Türk Sosyal Güvenlik Hukukunun Temel Esasları, Ankara: Seçkin Yayıncılık