İş Hukukunda Dava Şartı Olarak Arabuluculuk Uygulaması ve Arabulucuların Görüşlerine İlişkin Bir Araştırma
Öz
Dava Şartı Olarak Arabuluculuk uygulaması, gerek taraf temsilcileri gerekse hukukçular arasında pek çok eleştiriye konu olmuştur. Ocak 2018 itibariyle yürürlüğe giren düzenlemeye ilişkin teorik eleştirilerin yanı sıra, uygulamadan doğan sorunlar da gündeme gelmeye başlamıştır. Bu çalışmanın amacı; iş hukukunda uzman arabulucuların, sürece ilişkin tecrübeleri ve görüşlerinin tespit edilmesidir. Temel tartışma alanlarının belirlenmesi amacıyla güncel tartışmalar ve ilgili literatürden yola çıkılarak hazırlanan anket, İstanbul ilinde faaliyet gösteren arabuluculara uygulanmıştır. Araştırma bulguları, arabuluculuk sürecine ilişkin 5 kilit probleme işaret etmektedir. Öncelikle, sürecin bileşenlerinin, arabuluculuk sürecine ilişkin yeterli bilgiye sahip olmadıkları; ikinci olarak, tarafların uzlaşı kültüründen yoksun oldukları; üçüncü olarak, arabuluculuk sürecinin mahkeme yolundan önce tamamlanması gereken şekli bir işlem olarak görüldüğü; tarafların arabuluculuk görüşmelerinde bizzat bulunma zorunluluğunun olmayışı ve taraf vekillerinin genel olarak arabuluculuk sistemini desteklememelerinin sürecin işleyişini zorlaştırdığı anlaşılmaktadır. Dile getirilen diğer bir problem ise işçi ve işverenin eşit iki taraf olmaması sebebiyle arabuluculuk sürecinde sağlanacak uzlaşmanın ancak işçilerin fedakârlığı ile mümkün olmasıdır. Katılımcıların sistemin geliştirilmesine yönelik başlıca önerileri ise, arabuluculuk ücretlerinin artırılması ve masrafların karşılanması, taraf ve taraf vekillerine yönelik arabuluculuk farkındalık ve bilgilendirilme çalışmalarının yoğunlaştırılması, arabulucuların süreçte daha yetkili kılınması, arabuluculuğun tamamen iradi olması, arabuluculuk toplantılarını asillerin katılımını arttıracak önlemler alınması şeklinde özetlenebilir
Anahtar Kelimeler
Dava Şartı Olarak Arabuluculuk Arabuluculuk İş Hukuku 7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu
Kaynakça
- Alpagut, Gülsevil. "İş Mahkemeleri Kanunu Tasarı Taslağı İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı Taslağının Değerlendirilmesi", Ed. Kübra Doğan Yenisey, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği 40. Yıl Uluslararası Toplantısı: İş Mahkemeleri Kanunu TAsarısı TAslağının Değerlendirilmesi içinde, İstanbul, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, 2016, ss. 195-219.
- Çelik, Nuri, Nurşen Caniklioğlu ve Talat Canbolat. İş Hukuku Dersleri, Yenilenmiş 30. Bası, İstanbul, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 2017.
- Doğan Yenisey, Kübra. "İş Yargısında Zorunlu Arabuluculuk", Ed. Kübra Doğan Yenisey, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği 40. Yıl Toplantısı: İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağının Değerlendirilmesi, 14 Mayıs 2016 / İstanbul içinde, Ankara, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, 2016, ss. 167-195.
- Ekmekçi, Ömer, Muhammet Özekes ve Murat Atalı. Hukuk Uyuşmazlıklarında İhtiyari ve Zorunlu Arabuluculuk, İstanbul, Onikilevha Yayınları, 2018.
- Gilles, Peter. "Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuuculuk Kanun Tasarısı Üzerine Genel Tartışma ve Değerlendirme", Ed. Muhammet Özekes, Medenî Usûl ve İcraİflâs Hukukçuları Toplantısı VI: Medenî Usûl Hukukunda Kanun Yolları ve Arabuluculuk Kanun Tasarısı içinde, Ankara, Türkiye Barolar Birliği Yayınları: 150, 2008, ss. 265-269.
- Güzel, Ali. “İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağı Hakkındaki Bazı Aykırı Düşünceler!...”, Çalışma ve Toplum, Cilt:3, 2016, ss. 1131-1146.
- Ildır, Gülgün. Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2003. Karacabey, Kürşat. “Zorunlu Arabuluculuğun Hukukun Temel İlkelerine Aykırılığı ve Uygulanabilirliğine Dair Sorunlar”, Ankara Barosu Dergisi, Cilt:1, 2016, ss. 457-489.
- Kor, Mustafa. "Türk Hukuku'nda Toplu İş Uyuşmazlıklarında Barışçı Çözüm Yolu Olarak Arabuluculuk", Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma İktisadı Anabilim Dalı, Tekirdağ, 2018. Kurt, Resul. “İş Yargısında "Arabuluculuk"”, TBB Dergisi, Cilt:135, 2018, ss. 405- 444.
- Kutal, Metin. "İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağının Sunumu", Ed. Kübra Doğan Yenisey, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği 40. Yıl Uluslararası Toplantısı: İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağının Değerlendirilmesi içinde, İstanbul, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, 2016.
- Manav Özdemir, Eda “İş Mahkemekerinin İşleyişi ve Bireysel İş Uyuşmazlıklarının Alternatif Çözüm Yöntemleri”, Çalışma ve Toplum, Cilt:4, 2015, ss. 185- 222.
- Namlı, Mert. "İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağı ile Getirilen Zorunlu Arabuluculuk Kurumunun Medeni Usul Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi", Ed. Kübra Doğan Yenisey, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği 40. Yıl Uluslararası Toplantısı: İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağının Değerlendirilmesi içinde, İstanbul, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, 2016, ss. 151-167.
- Odaman, Serkan ve Eda Karaçöp. “İş Mahkemekeri Kanunu Tasarı Taslağında Öngörülen Zorunlu Arabuluculuk Müessesesi”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Cilt:35, 2016, ss. 51-67.
- Özbek, Mustafa Serdar. Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, Ankara, Yetkin Yayınları, 2013.
- Öztek, Selçuk. "Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanun Tasarısı Üzerine Genel Tartışma ve Değerlendirme", Ed. Muhammet Özekes, Medenî Usûl ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı VI: Medenî Usûl Hukukunda Kanun Yolları ve Arabuluculuk Kanun Tasarısı içinde, Ankara, Türkiye Barolar Birliği Yayınları: 150, 2008, ss. 273-275.
- Özveri, Murat. “İş Davalarında Zorunlu Ara Buluculuğun Açmazları”, Çev., Evrensel Gazetesi, 2017a, (Çevrimiçi) https://www.evrensel.net/yazi/80511/isdavalarinda-zorunlu-ara-buluculugun-acmazlari, 20.12.2017.
- Özveri, Murat. “İşçinin Hakkını Almasının Önüne Yeni Bir Engel: Arabuluculuk”, Enrensel Gazetesi, 2017b (Çevrimiçi) https://www.evrensel.net/yazi/78221/iscinin-hakkini-almasinin-onuneyeni-bir-engel-arabuluculuk, 15.11.2018.
- Özveri, Murat. “İş Davalarında Zorunlu Arabuluculuk İş Hukukunun Doğasına Aykırıdır”, Evrensel Gazetesi, 2018, (Çevrimiçi) https://www.evrensel.net/yazi/82568/is-davalarinda-zorunlu-arabuluculukis-hukukunun-dogasina-aykiridir, 31.10.2018.
- Sümer, Halûk Hâdi. İş Hukuku, 16. Baskı, Konya, Mimoza Yayınları, 2011. Şişli, Zeynep. “Bireysel İş Uyuşmazlıkları ve Yargısal Çözüm”, Ankara Barosu Dergisi, Cilt:2, 2012, ss. 43 - 67.
- Tanrıver, Süha. “Hukuk Uyuşmazlıkları Bağlamında Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları ve Özellikle Arabuluculuk”, TBB Dergisi, Cilt:64, 2006, ss. 151 - 178.
- Tayfun, Recep ve Aylin Erdem Türk. “Arabuluculuk Uygulamalarına İlişkin Bir Alan Araştırması (Ankara Örneği)”, TBB Dergisi, Cilt:122, 2016, ss. 417-438.
Öz
Mediation as a Clause of Litigation in labour procedure law has been widely criticized by both academics of law and attorneys. In addition to the theoretical critics, problems related to the execution of the regulation have begun to arise since its implementation on 01.01.2018. The purpose of this paper is to identify the experiences and opinions of the labour law mediators about the process. In order to outline the main discussion themes, a survey form that had been derived from the current debates and the related literature was conducted to labour law mediators registered at the mediation bureau of Istanbul. Findings concentrate on 5 key problematic areas of the mediation process. Firstly, parties are not comprehensively informed about the mediation system; secondly, they are not traditionally inclined to make consensus on the conflicts; thirdly it’s mentioned that mediation is accepted just as a mandatory procedure before the court; it’s not obligatory for parties to join the mediation meetings and their attorneys are not supportive for the system in general. Another problem mentioned by the mediators is that since the employee and employer are not equal parties, mediation process led employees make sacrifice for an agreement. Basic suggestions of participants to make a reform in the system are, an increase in the wages of mediators and compensation of the expenses, intensification of the projects on awareness of parties about the mediation process; to expand authorization of mediators, to change mediation from mandatory to voluntary and finally, to ensure parties to join to mediation meetings themselves.
Anahtar Kelimeler
Mediation as a Clause of Litigation Mediation Labour Law The Labour Courts Law No. 7036
Kaynakça
- Alpagut, Gülsevil. "İş Mahkemeleri Kanunu Tasarı Taslağı İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı Taslağının Değerlendirilmesi", Ed. Kübra Doğan Yenisey, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği 40. Yıl Uluslararası Toplantısı: İş Mahkemeleri Kanunu TAsarısı TAslağının Değerlendirilmesi içinde, İstanbul, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, 2016, ss. 195-219.
- Çelik, Nuri, Nurşen Caniklioğlu ve Talat Canbolat. İş Hukuku Dersleri, Yenilenmiş 30. Bası, İstanbul, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 2017.
- Doğan Yenisey, Kübra. "İş Yargısında Zorunlu Arabuluculuk", Ed. Kübra Doğan Yenisey, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği 40. Yıl Toplantısı: İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağının Değerlendirilmesi, 14 Mayıs 2016 / İstanbul içinde, Ankara, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, 2016, ss. 167-195.
- Ekmekçi, Ömer, Muhammet Özekes ve Murat Atalı. Hukuk Uyuşmazlıklarında İhtiyari ve Zorunlu Arabuluculuk, İstanbul, Onikilevha Yayınları, 2018.
- Gilles, Peter. "Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuuculuk Kanun Tasarısı Üzerine Genel Tartışma ve Değerlendirme", Ed. Muhammet Özekes, Medenî Usûl ve İcraİflâs Hukukçuları Toplantısı VI: Medenî Usûl Hukukunda Kanun Yolları ve Arabuluculuk Kanun Tasarısı içinde, Ankara, Türkiye Barolar Birliği Yayınları: 150, 2008, ss. 265-269.
- Güzel, Ali. “İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağı Hakkındaki Bazı Aykırı Düşünceler!...”, Çalışma ve Toplum, Cilt:3, 2016, ss. 1131-1146.
- Ildır, Gülgün. Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2003. Karacabey, Kürşat. “Zorunlu Arabuluculuğun Hukukun Temel İlkelerine Aykırılığı ve Uygulanabilirliğine Dair Sorunlar”, Ankara Barosu Dergisi, Cilt:1, 2016, ss. 457-489.
- Kor, Mustafa. "Türk Hukuku'nda Toplu İş Uyuşmazlıklarında Barışçı Çözüm Yolu Olarak Arabuluculuk", Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma İktisadı Anabilim Dalı, Tekirdağ, 2018. Kurt, Resul. “İş Yargısında "Arabuluculuk"”, TBB Dergisi, Cilt:135, 2018, ss. 405- 444.
- Kutal, Metin. "İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağının Sunumu", Ed. Kübra Doğan Yenisey, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği 40. Yıl Uluslararası Toplantısı: İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağının Değerlendirilmesi içinde, İstanbul, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, 2016.
- Manav Özdemir, Eda “İş Mahkemekerinin İşleyişi ve Bireysel İş Uyuşmazlıklarının Alternatif Çözüm Yöntemleri”, Çalışma ve Toplum, Cilt:4, 2015, ss. 185- 222.
- Namlı, Mert. "İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağı ile Getirilen Zorunlu Arabuluculuk Kurumunun Medeni Usul Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi", Ed. Kübra Doğan Yenisey, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği 40. Yıl Uluslararası Toplantısı: İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağının Değerlendirilmesi içinde, İstanbul, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, 2016, ss. 151-167.
- Odaman, Serkan ve Eda Karaçöp. “İş Mahkemekeri Kanunu Tasarı Taslağında Öngörülen Zorunlu Arabuluculuk Müessesesi”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Cilt:35, 2016, ss. 51-67.
- Özbek, Mustafa Serdar. Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, Ankara, Yetkin Yayınları, 2013.
- Öztek, Selçuk. "Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanun Tasarısı Üzerine Genel Tartışma ve Değerlendirme", Ed. Muhammet Özekes, Medenî Usûl ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı VI: Medenî Usûl Hukukunda Kanun Yolları ve Arabuluculuk Kanun Tasarısı içinde, Ankara, Türkiye Barolar Birliği Yayınları: 150, 2008, ss. 273-275.
- Özveri, Murat. “İş Davalarında Zorunlu Ara Buluculuğun Açmazları”, Çev., Evrensel Gazetesi, 2017a, (Çevrimiçi) https://www.evrensel.net/yazi/80511/isdavalarinda-zorunlu-ara-buluculugun-acmazlari, 20.12.2017.
- Özveri, Murat. “İşçinin Hakkını Almasının Önüne Yeni Bir Engel: Arabuluculuk”, Enrensel Gazetesi, 2017b (Çevrimiçi) https://www.evrensel.net/yazi/78221/iscinin-hakkini-almasinin-onuneyeni-bir-engel-arabuluculuk, 15.11.2018.
- Özveri, Murat. “İş Davalarında Zorunlu Arabuluculuk İş Hukukunun Doğasına Aykırıdır”, Evrensel Gazetesi, 2018, (Çevrimiçi) https://www.evrensel.net/yazi/82568/is-davalarinda-zorunlu-arabuluculukis-hukukunun-dogasina-aykiridir, 31.10.2018.
- Sümer, Halûk Hâdi. İş Hukuku, 16. Baskı, Konya, Mimoza Yayınları, 2011. Şişli, Zeynep. “Bireysel İş Uyuşmazlıkları ve Yargısal Çözüm”, Ankara Barosu Dergisi, Cilt:2, 2012, ss. 43 - 67.
- Tanrıver, Süha. “Hukuk Uyuşmazlıkları Bağlamında Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları ve Özellikle Arabuluculuk”, TBB Dergisi, Cilt:64, 2006, ss. 151 - 178.
- Tayfun, Recep ve Aylin Erdem Türk. “Arabuluculuk Uygulamalarına İlişkin Bir Alan Araştırması (Ankara Örneği)”, TBB Dergisi, Cilt:122, 2016, ss. 417-438.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ocak 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 1 Sayı: 64 |