TURKEY TO SEVRES FROM THE EASTERN QUESTİON

Yıl 2009, Cilt: 8 Sayı: 18, 229 - 256, 01.06.2009

Şayan Ulusan

Öz

Although the word East Orient Express “Eastern Question” concept refers directly to the Ottoman Empire to Westerners. As of 1815 the Eastern Question emerged The Ottoman Empire was aimed to completely disappear. At the end of World War I. The Treaty of Sevres, with the United States had sought to achieve this goal. Because the Treaty of Sevres that the Turkish presence in Anatolia and the European soil had been completely eliminated.But failed to achieve this objective through the National Struggle, the Western this time, to achieve their aspirations through the Republic of Turkey has been trying. All of the games played on Turkey is reminiscent of Sevres. The Eastern Question and its implementation plan, which Sevres ended as of today does not appear

Anahtar Kelimeler

Eastern Question, The Treaty of Sevres, The Ottoman Empire, Secret Treaties

Şark Meselesi’nden Sevr’e Türkiye

Öz

Şark kelimesi Doğu’yu ifade etmekle birlikte “Şark Meselesi” kavramı doğrudan Batılılar nezdinde Osmanlı Devleti’ni ifade etmektedir. 1815 yılı itibariyle ortaya çıkan Şark Meselesi, Osmanlı Devleti’nin tamamen ortadan kalkmasını hedeflemiştir. I.Dünya Savaşı sonunda Büyük Devletler Sevr Antlaşması ile bu amaçlarına ulaşmak istemiştir. Çünkü Sevr Antlaşması Anadolu ve Avrupa topraklarında ki Türk varlığını tamamen ortadan kaldırmaktaydı.Ancak Milli Mücadele sayesinde bu amaçlarına ulaşamamış olan Batı, bu kez Türkiye Cumhuriyeti üzerinden emellerine ulaşmak için uğraş vermektedir. Türkiye üzerinde oynanan oyunların hepsi Sevr’i anımsatmaktadır. Şark Meselesi ve onun gerçekleştirme planı olan Sevr, günümüz itibariyle sona ermiş gözükmemektedir

Anahtar Kelimeler

Şark Meselesi, Sevr Antlaşması, Osmanlı Devleti, Gizli Antlaşmalar

Kaynakça

• AHMAD, Feroz, “The Late Otoman Empire”, The Great Powers and the End of the Oto- man Empire, (ed.: Marian Kent), London, George Allen-Unwin Ltd., 1984.
• AKŞİN, Aptülahat, Atatürk’ün Dış Politika İlkeleri ve Diplomasisi, Ankara, 1991, TTK.
• AKŞİN, Sina, İç Savaş ve Sevr’de Ölüm, İstanbul, 2010, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• AKYÜZ, Yahya, Türk Kurtuluş Savaşı ve Fransız Kamuoyu (1919-1922), Ankara, 1988, TTK.
• ALPASLAN, Teoman, Sevr ve Lozan’ın Ortak Hükümleri, Musul ve Kerkük Elden Nasıl Çıktı?, İstanbul, 2008, Kum Saati Yayınları.
• ALTUĞ, Yılmaz, “Onaylanmayan Andlaşmalar ‘Sevr’”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, S.32, Mayıs-1970.
• ANDERSON, Matthew Smith, Doğu Sorunu 1774-1923, Uluslararası İlişkiler Üzerine Bir İnceleme, İstanbul, 2010, 2. baskı, (çev.: İdil eser), Yapı Kredi Yayınları.
• ARMAOĞLU, Fahir, Siyasi Tarih (1789-1960), Ankara, 1975.
• ARVASİ, S.Ahmet, Türkiye’de Şark Meselesi ve Alınacak Tedbirler, İstanbul, 2009, Bilgeoğuz yay.
• ATATÜRK, Mustafa Kemal, Nutuk, C.1, Ankara, 1981.
• Atatürk’ün Milli Dış Politikası (1919-1923), C.1, Ankara, 1981.
• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri (1989), C.III, Ankara.
• AYDEMİR, Şevket Süreyya, Tek Adam, Mustafa Kemal (1919-1922), C.2, İstanbul, 1971, 4. baskı, Remzi Kitabevi.
• BAYAR, Celal, Şark Raporu, İstanbul, 2009, İkinci Basım, Kaynak yayınları.
• BAYUR, Yusuf Hikmet, Türkiye Devleti’nin Dış Siyasası, Ankara, 1973.
• BIREN, Mehmet Tevfik, II. Abdülhamit, Meşrutiyet ve Mütareke Devri Hatıraları, C.II, İstanbul, 1993.
• BOSWORTH, R.F.B., “İtaly and the End of the Otoman Empire”, The Great Powers and the End of the Otoman Empire, (ed.: Marian Kent), London, 1984, George Allen-Unwin Ltd.
• BODGER, Alan, “Russia and the End of the Otoman Empire”, The Great Powers and the End of the Otoman Empire, (ed.: Marian Kent), London, 1984, George Al- len-Unwin Ltd.
• BRIDGE, F.R., “The Habsburg Monarchy and the Otoman Empire, 1900-18”, The Great Powers and the End of the Otoman Empire, (ed.: Marian Kent), London, 1984, George Allen-Unwin Ltd.
• ÇALIK, Ramazan, Alman Basınında Milli Mücadele ve Mustafa Kemal Paşa (1919-1923), Ankara, 2004, Başbakanlık Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü.
• ÇULCU, Murat, Zito Venizelos ... Sevr’den İzmir’e, İstanbul, 2009, E yayınları.
• “Doğu Sorunu” Necmeddin Sahir Sılan Raporları (1939-1953), İstanbul, 2010, (der.: Tuba Akekmekçi-Muazzez Pervan), Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• ERIM, Nihat, Devletler Arası Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri, C.1 (Osmanlı İmparatorluğu Andlaşmaları), Ankara, 1953.
• EVANS, Laurance, Türkiye’nin Parçalanması ve ABD Politikası (1914-1924), İstanbul, 2004, Örgün Yayınevi.
• GORYANOF, Sergey, Rus Arşiv Belgelerine Göre Boğazlar ve Şark Meselesi, (haz.: Ali Ahmetbeyoğlu-İshak Keskin), İstanbul, 2006, Ötüken.
• GREW, Joseph C., Amerika’nın İlk Türkiye Büyükelçisi’nin Anıları Lozan Günlüğü, İstanbul, 2001, Multilingual.
• İRTEM, Süleyman Kani, Şark Meselesi, Osmanlı’nın Sömürgeleşme Tarihi, (haz.: Os- man Selim Kocahanoğlu), İstanbul, 1999, Temel yayınları.
• KARADAĞ, Raif, Şark Meselesi, İstanbul, 2005, 3. baskı, Emre yayınları.
• KARAL, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, C.V, Ankara, 1988, 5. baskı, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• KENT, Marian, “Great Britain and the End of the Otoman Empire”, The Great Powers and the End of the Otoman Empire, (ed.: Marian Kent), London, 1984, George Allen-Unwin Ltd.
• KOÇU, Reşat Ekrem, Osmanlı Muahedeleri ve Kapitülasyonlar (1300-1920) ve Lozan Muahedesi, İstanbul, 1934.
• KURAT, Yuluğ Tekin, Osmanlı İmparatorluğu’nun Paylaşılması, Ankara, 1986, Turhan Kitabevi.
• KURAT, Yuluğ Tekin, “Türkiye Topraklarının Paylaşılması Hazırlıkları-Sevr”, Bel- gelerle Türk Tarihi Dergisi, X/58; X/59, t.y.
• MELEK, Kemal, Doğu Sorunu ve Milli Mücadelenin Dış Politikası, İstanbul, 1985, Der yayınları.
• Milli Mücadele Tarihi, C.I, Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi, 2005.
• MORGENTHAU, Henry, Ambassador Morgenthau’s Story, New York, 1918, The Country Life Press, Garden City.
• N. M. S., Harb-i Umumide Türkiye, Trabzon, 1338, İkbal Matbaası.
• OLCAY, Osman, Sevrès Antlaşmasına Doğru, Ankara, 1980.
• ÖCAL, Enver Emre, Kazım Karabekir’in Eserlerinde Doğu Sorunu, İstanbul, 2010, İlgi kültür sanat yayıncılık.
• ÖZBAY, Turgut, Lozan’dan Sevr’e Türkiye, Ankara, 2005, 2. baskı, Anı yayıncılık.
• ÖZDAL, Barış, “Doğu Sorunu Kapsamında Almanya’nın Ermenilere Yönelik İzlediği Politikalar-Tessa Hofmann’ın İddialarının Analizi ve Kritiği-”, Hoşgörüden Yol Ayrımına Ermeniler, Erciyes Üniversitesi-Nevşehir Üniversitesi XII. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Sempozyumu, C.1, Erciyes Üniversitesi Yayını, 2009.
• ÖZDEMIR, Hikmet , Atatürk ve İngiltere (Bir Barışmanın Diplomatik Tarihi), Ankara, 2004, Atatürk Araştırma Merkezi.
• ÖZTÜRK, İbrahim Sadi, Sevr Antlaşması, Tam Metin, 433 Madde, Ankara, 2007, 2. baskı, Fark yayınları.
• PEHLIVANOĞLU, Öner A., Sevr, Lozan Antlaşmaları ve Avrupa Birliği, İstanbul, 2005, Kastaş Yayınevi.
• REDCLIFFE, Stratford de., The Eastern Question, London, 1881, John Murray, Albe- marle Street.
• RIZA, Tevfik, Biraz da Ben Konuşayım, İstanbul, 1993.
• SALTIKGIL, Haluk V., “Sevr Muahedesi ve ‘Merkezi İslam Cemiyeti’nin İtirazı’”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, S.10, Temmuz-1968.
• SEZER, M. Çevik, Avrupa’nın Sonu Sevr, Ankara, 2009, GİP yayınları.
• SIMAVI, Lütfi, “ Damat Ferit’in Sevr Hazırlığı”, Yakın Tarihimiz, 2/23, t.y.
• ŞAPOLYO, Enver Behnan, Kemal Atatürk ve Milli Mücadele Tarihi, İstanbu 1958.
• TANSEL, Selahattin, Mondros’tan Mudanya’ya Kadar, C.III-IV, Ankara, 1973; 1974.
• Tarih IV , İstanbul, Devlet Matbaası, 1931
• TRUMPENER, Ulrich, “Germany and the End of the Otoman Empire”, The Great Powers and the End of the Otoman Empire, (ed.: Marian Kent), London, 1984, George Allen-Unwin Ltd.
• UZUN, Cem, Kemalizm Sol Değil, İstanbul, 2004, Antikapitalist-İde yayınları.
• YUVALI, Abdulkadir, “Ermeni Milliyetçiliğinin Doğuşunda Şark Meselesi Fak- törü”, Hoşgörüden Yol Ayrımına Ermeniler, Erciyes Üniversitesi-Nevşehir Üni- versitesi II. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Sempozyumu, C.1, Erciyes Üniver- sitesi Yayını, 2009.