Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Nüfusu Kayıt Altına Almaya Yönelik Girişimler

Yıl 2009, Cilt: 8 Sayı: 18, 89 - 115, 01.06.2009

Fevzi Çakmak

Öz

Türk Ulusal Kurtuluş Savaşı ile var olma savaşı veren Türk Milleti, uzun yıllar boyunca yapmış olduğu savaşlar neticesinde Dünya üzerinden yok olmakla yüz yüze gelmiştir. Böyle bir tabloda Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde yeni kurulan Türkiye Cumhuriyetinin başarmak istediği önemli işlerden biri de, Anadolu’da ortaya çıkan Türk nüfusunun azalışını ortadan kaldıracak ve tekrar hızlı bir şekilde artmasını sağlayacak tedbirleri içeren bir nüfus politikası uygulamaktı. Devletin uygulamış olduğu bu politikanın iki önemli ayağı bulunuyordu. Bunlardan biri genel olarak nüfusun azalmasını önlemek ve artmasına yönelik tedbirler almak, diğer ayağı ise nüfusun nitelik ve nicelik olarak kayıt altına alınmasıydı. Bu çalışmada Mustafa Kemal Atatürk döneminde nüfusu kayıt altına almaya yönelik girişimlere değinilecektir

Anahtar Kelimeler

Nüfus, Atatürk, Demografi, Nüfus Politikası, Nüfus Sayımı

THE EFFORTS AİMED AT TAKİNG THE POPULATİON UNDER CONTROL DURİNG THE EARLY YEARS OF THE REPUBLİC

Öz

Turkish nation, who struggled for existence with the Turkish Independence war, came up againist the threat of ceasing to exist after wars which lasted so many years. In this state of affairs, one of the most momentous policy that the new Turkish Republic, under the leadership of Mustafa Kemal, planned to achieve was to put into practice a population policy consisting the measurements that would assist the Turkish population to increase rapidly. This policy had two important branches. The first branch was to prevent the population from decreasing and take measurements against increasing and the second branch was to record the population both in quality and quantity. In this work it will be mentioned about the efforts related to the recording of Turkish population in the era of Mustafa Kemal Ataturk

Anahtar Kelimeler

Population, Ataturk, Demography, Population Policy, Population Census

Kaynakça

• AHMAD, Feroz, Modern Türkiye’nin Oluşumu, 2. baskı, Kaynak yay., İstanbul, 1999.
• ARAR, İsmail, Hükümet Programları 1920-1965, Burçak yay., İstanbul, 1968.
• ARI, Kemal, “Cumhuriyet Dönemi Nüfus Politikasını Belirleyen Temel Unsurlar”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, VIII / 23 (Mart 1992)
• ATAY, Falih Rıfkı, “Bir Garezgarlık”, Nüfus Meselesi ve Nüfus Sayımı Hakkında Fikirler, İstatistik Umum Müdürlüğü yay., Ankara, 1936.
• BAŞOL, Koray, Demografi, Dokuz Eylül Üniversitesi ve İdari Bilimler Fakültesi yay., İzmir, 1984.
• CİLLOV, Haluk, Nüfus İstatistikleri ve Demografinin Genel Esasları, İstanbul, 1960.
• DAĞLI, Nuran, AKTÜRK, Belma, Hükümetler ve Programları 1920–1960, I, TBMM Basımevi, Ankara, 1988.
• FOLDES, Bela, Maddi ve İçtimai Vaziyetin Evlenme, Doğum ve Ölüm Vakaları Üzerindeki Tesiri, Çev: Selim Sabit, Devlet Maatbası, İstanbul, 1933.
• GÜRİZ, Adnan, Türkiye’de Nüfus Politikası ve Hukuk Düzeni, Türkiye Kalkınma Vakfı yay., Ankara, 1975.
• İNAN, Afet, Mustafa Kemal Atatürk’ten Yazdıklarım, 1. baskı, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1971.
• MCCARTHY, Justin, Müslümanlar ve Azınlıklar, Osmanlı Anadolu’sunda Nüfus ve İmparatorluğun Sonu, çev: Bilge Umar, İnkılap yay., İstanbul, 1998.
• “Nüfus Sayımı”, Ülkü, IV/33 (İkinciteşrin 1935).
• PÜSKÜLCÜ, Halis, İKİZ, Fikret, İstatistiğe Giriş, Ege Üni. Basımevi, İzmir, 1986.
• SARÇ, Ömer Celal, “Nüfus Sayımının Gerekliliği”, Ulus, 2 Teşrinievvel 1935. SERPER, Özer, Demografiye Giriş, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1980.
• SHOTER, Frederic C., “The Population of Turkey after The War of İndependence”, İnternational Journal of Middle East Studies, Vol. 17, No.4 (November 1985).
• TAEUBER, Irene B., “Population and Modernization in Turkey”, Population İndex, Vol. 24, No. 2 (April 1958).
• TALU, Ercümend Ekrem, “Issız İstanbul” , Cumhuriyet, 21 Teşrinievvel 1935.
• TUNÇAY, Mete, Türkiye Cumhuriyeti’nde Tek Parti Yönetiminin Kurulması (1923- 1931), Yurt yay., Ankara, 1981.
• TURAN, Şerafettin, Türk Devrim Tarihi, C.III, S.I, 1.baskı, Bilgi yay., Ankara, 1995.
• YÜCEULUĞ, Ratip, “Türkiye’nin Nüfus Durumu”, Ülkü, C.II, S.15, Mayıs 1942.