İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA TÜRKİYE’DE TURİZM VE PROPAGANDA

Yıl 2016, Cilt: 16 Sayı: 33, 373 - 453, 13.01.2017

Erol Evcin

Öz

Türkiye’de Cumhuriyet’in ilk yılları itibariyle ivme kazanmaya başlayan turizm

faaliyetleri İkinci Dünya Savaşı’nın tüm dünyada yarattığı olumsuz etkiler nedeniyle, savaşa

fiili olarak girmemesine rağmen Türkiye’de de durma noktasına gelmiştir. Bununla birlikte

turizmde önde gelen Avrupa ülkelerinde olduğu gibi Türkiye’de de turizm faaliyetleri

gerek devlet gerekse gönüllü kuruluşlar aracılığıyla mevcut imkânlar doğrultusunda devam

ettirilmeye çalışılmıştır. Savaş yıllarında turizmin hâlâ düşünülüyor olması bir çelişkiye işaret

ediyor gibi gözükse de bir yandan propaganda ve istihbarat faaliyetlerindeki önemi, diğer

yandan savaş sırasında ortaya çıkan iktisadi sıkıntıların atlatılması için ciddi bir gelir kaynağı

olarak görülmesi turizmin dünya gündeminde yer almasına ve bu kaynaktan yararlanmak

üzere çalışmaların savaş boyunca da devam etmesine neden olmuştur.

Tüm dünyada uluslararası ilişkileri, siyasi, iktisadi, sosyal ve kültürel hayatı çok

yakından etkileyen İkinci Dünya Savaşı’nın bu kavramlar dâhilinde Türkiye’deki turizm

ve propaganda faaliyetlerine etkilerinin günümüze kadar ciddi bir şekilde incelenmemesi

Türkiye Cumhuriyeti Tarihi açısından önemli bir eksiklik olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bu çalışmada; İkinci Dünya Savaşı yıllarında (1939-1945) Türkiye’de turizmin durumu

değerlendirilerek, gerçekleştirilen turizm, tanıtma ve propaganda faaliyetleri ele alınmış, bu

suretle savaşın söz konusu kavramlar çerçevesinde ülke sathında yarattığı müspet ve menfi

etkiler ortaya koyulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İkinci Dünya Savaşı, Turizm, Turist, Propaganda, Seyahat, Konaklama

TOURISM AND PROPAGANDA IN TURKEY IN YEARS OF WORLD WAR TWO

Öz

Tourism activities which gained speed by the first years of the Republic in Turkey

had come to a halt due to the adverse effects of World War Two created all around the world

although Turkey didn’t enter the war actually. However, efforts were spent to continue

tourism activities in Turkey as in the leading European countries in the direction of present 

possibilities by means of either the government or the volunteered institutions. Although

still thinking about tourism in war years seems a contradiction, considering tourism as an

important item in propaganda and intelligence activities, as well as a significant source of

income to overcome the financial difficulties after the war has caused tourism to remain in the

world’s agenda and continuation of studies to benefit from this source during the war.

World War Two has very closely affected the international relations, political,

economical, social and cultural life all around the world, but its influence on the tourism and

propaganda activities in Turkey is not examined seriously until today and this appears as an

important deficit with regards to the history of Republic of Turkey. In this study, the status

of tourism in Turkey in the years of World War Two (1939-1945) is assessed and realized

tourism, publicity and propaganda activities are handled and thus, the positive and negative

effects which the war created countrywide are put forth in the framework of the concepts in

question.

Anahtar Kelimeler

World War Two, Tourism, Tourist, Propaganda, Travel, Accommodation

Kaynakça

• “1939 Malî Yılı Hesabı Katî Kanunu”, Resmi Gazete, 11 Haziran 1943, S.5427, Kanun No: 4428, Kabul Tarihi: 02/06/1943.
• “1945 Yılı (7) Aylık Kesin Hesap Kanunu”, Resmî Gazete, 9 Nisan 1952, S.8081, Kanun No:5910, Kabul Tarihi: 02/04/1952.
• “1945 Yılı Yedi Aylık Bütçe Kanunu Tasarısı ve Bütçe Komisyonu Raporu”, TBMM Tutanak Dergisi, C.17, Dönem: 7, Toplantı: 2, 59. Birleşim 22/V/1945 ve 61. Birleşim, 24/V/1945.
• “Basın ve Yayın Umum Müdürlüğü Teşkilat, Vazife ve Memurları Hakkında Kanun”, Kabul Tarihi: 16/07/1943, Kanun No:4475, Resmî Gazete, S.5462, 22 Temmuz 1943.
• “Başvekâlete Bağlı Matbuat Umum Müdürlüğü Teşkiline ve Vazifelerine Dair Kanun”, Resmî Gazete, 28 Mayıs 1940, S.4520, Kanun No: 3817, Kabul Tarihi: 22/05/1940.
• Belge, Burhan, “Propaganda ve Tesirleri”, Ayın Tarihi, S.75, 1-29 Şubat 1940, ss.519-534.
• “Benzin ve Sair Petrol Müştaklarile Müteharrik Bilûmum Kara ve Deniz Nakil Vasıtalarının Seyriseferinin Tahdidi”, Resmî Gazete, 22 Teşrin-i sani 1940, S.4667, Kararname No: 2/14703, Kararname Tarihi: 19/11/1940, Karar Sayısı: 75.
• “Beynelmilel Siyasi Vaziyetin Aldığı Son Şekil Üzerine Memleket ve Harp İktisadiyatı İcablarına Göre İhraç Maddelerimiz Hakkında Kararname”, Resmî Gazete, 8 Eylül 1939, S.4305, Kararname No:2/11869, Kararname Tarihi: 04/09/1939.
• “BYUM Vazife ve Teşkilatı Hakkında Kanun Layihası ve Muvakkat Encümen Mazbatası”, TBMM Zabıt Ceridesi, C.4, Devre:7, İçtima F, 49. İnikat, 16/VII/1943.
• “D.D/84 Numaralı Tarifenin Tadili ve Bu tarife mucibince Satılacak Biletler Hakkında”, Resmî Gazete, 20 Teşrin-i evvel 1939, S.4341, Tamim No:1461.
• Devlet Denizyolları ve Devlet Limanları İşletme Umum Müdürlüklerinin Teşkilat ve Vazifelerine Dair Kanun”, Resmî Gazete, 16 Haziran 1939, S.4234, Kanun No:3633, Kabul Tarihi: 07/06/1939.
• “Devlet Hava Yolları Umum Müdürlüğü Memur ve Müstahdemlerinin Vazife ve Salâhiyetleri ve İdare Muamelâtının Tedvir Sureti Hakkında Nizamname”, Resmî Gazete, 08/07/1944, S.5751, Kararname No:3/1109.
• “Devlet Memurları Aylıklarının Tevhid ve Teadülüne Dair Olan 3656 Sayılı Kanunla Eklerine Bağlı Cetvellerin Maarif Vekilliği Kısımlarında Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”, Resmî Gazete, 22 Temmuz 1944, S.5763, Kanun No: 4624, Kabul Tarihi: 18/07/1944.
• “Dokuzuncu İzmir Enternasyonal Fuarı’na Yabancı Ülkelerden Gelecek Ziyaretçilere İkamet Hakkı Bahşedecek Şekilde Meccani Vize Verilmesi Hakkında Kararname”, Resmî Gazete, 26 Nisan 1939, S.4193, Kararname Tarihi: 17/04/1939, Kararname No: 2/10802.
• “Ecnebilerin Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkındaki Kanunun 16 nci Maddesine Bir Fıkra İlâvesine ve 30 ncu Maddesinden 26 Rakamının Çıkarılmasına Dair Kanun Lâyihası ve Dâhiliye ve Adliye Encümenleri Mazbataları”, TBMM Zabıt Ceridesi, C.13, Devre: VI, İçtima:1, 72. İnikad, 10/VII/1940 ve 74. İnikad 24/VII/1940.
• “Ecnebilerin Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkındaki 3529 Numaralı Kanunun Bazı Maddelerini Tadil Eden Kanun”, Resmî Gazete, 31 Temmuz 1940, S.4575, Kanun No: 3900, Kabul Tarihi: 24/07/1940.
• “Gümrük Tarifesi Hakkındaki 1449 Sayılı Kanuna Ek Kanun”, Resmî Gazete, 20 Nisan 1937, S.3585, Kanun No: 3152, Kabul Tarihi: 09/04/1937.
• “Gümrük ve İnhisarlar Vekâletinin Teşkilât ve Vazifelerine Dair Nizamnamenin Meriyete Konulması”, Resmî Gazete, 22 Ağustos 1940, S. 4594, Kararname No: 2/14153.
• “İstanbul Tramvay Şirketi’nin İmtiyaz Hakkı ile Bu Şirket Tesisatının Satın Alınmasına Dair Olan Mukavelenin Tasdikı Hakkında Kanun”, Resmî Gazete, 20 Haziran 1939, S.4237, Kabul Tarihi:12/06/1939, Kanun No:3642.
• “İstanbul Tünel Şirketinin İmtiyaz Hakkı ile Bu Şirket Tesisatının Satın Alınmasına Dair Olan Mukavelenin Tasdikı Hakkında Kanun”, Resmî Gazete, 21 Haziran 1939, S.4238, Kanun No:3643, Kabul Tarihi:12/06/1939.
• “İzmir Tramvay ve Elektrik Türk Anonim Şirketi İmtiyaziyle Tesisatının Satın Alınmasına Dair Mukavelenin Tasdikı ve Bu Müessesenin İşletilmesi Hakkında Kanun”, Resmî Gazete, 27 Temmuz 1943, S.5466, Kanun No:4483, Kabul Tarihi:19/07/1943.
• “Kullanımlarında Zaruret Bulunan Bazı Hususi Otomobillerle Bir Motosikletin Seyriseferi Serbest Tutulan Otomobiller Arasına İlavesi Hakkında Kararname”, Resmî Gazete, 10 Kânun-ı evvel 1940, S.4682, Kararname No: 2/14803, 04/12/1940.
• “Matbuat Umum Müdürlüğü Bütçesi”, TBMM Zabıt Ceridesi, C.25, Devre: 6, İçtima:3, 62. İnikat, 25/V/1942.
• “Merkezi İzmir’de bulunan Ege Turizm Derneği’nin Genel Menfaatlere Yarar Derneklerden Sayılması Hakkında Karar”, Resmî Gazete, 16 Mayıs 1946, S.6308, Karar Sayısı: 03/04130.
• “Millî Korunma Kanunu”, Resmî Gazete, 26 Kânun-ı sani 1940, S.4417, Kanun No: 3780, Kabul Tarihi: 18/01/1940.
• “Münakalât Vekâleti Teşkilat ve Vazifelerine Dair Kanun”, Resmî Gazete, 31 Mayıs 1939, S.4220, Kanun No:3613, Kabul Tarihi: 27/05/1939.
• “Nafia Vekâleti Teşkilât ve Vazifelerine Dair Kanun”, Resmî Gazete, 30 Mayıs 1939, S.4219, Kanun No: 3611, Kabul Tarihi: 26/05/1939.
• “Şikago’da 7 Aralık 1944 Tarihinde Akit ve İmza Edilmiş Olan Milletlerarası Sivil Havacılık Konvansiyonu…”, TBMM Tutanak Dergisi, C.18, Dönem VII, Toplantı:2, 69. Birleşim, 05.VI.1945.
• “Şikago’da 7 Aralık 1944 Tarihinde Akit ve İmza Edilmiş Olan Milletlerarası Sivil Havacılık Anlaşması ile Sivil Havacılık Sözleşmesi ve Bunların Eklerinin Onanması Hakkında Kanun”, Resmî Gazete, 12 Haziran 1945, S.6029, Kanun No:4749, Kabul Tarihi: 05/06/1945.
• “Şose ve Köprüler Kanununa Ek Kanun”, Resmî Gazete, 3 Haziran 1943, S.5420, Kanun No: 4427, Kabul tarihi: 31/05/1943.
• “Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkındaki 12 Numaralı Kararnameye Ek Karar”, Resmî Gazete, 28 Eylül 1939, S.4322, Kararname No: 12019.
• “Türkiye ile Lituanya Arasında İmza Olunan İlişik Modüs Vivendi ile Ticaret ve Kliring Anlaşmalarının Meriyete Konulması”, Resmî Gazete, 20 Eylül 1939, S.4315, Kararname No:2/11752, Kararname Tarihi: 03/09/1939.
• “Türkiye-Letonya Ticaret Mukavelesinin Tasdikı Hakkında Kanun”, Resmî Gazete, 14 Nisan 1938, S.3882, Kanun No:3353, Kabul Tarihi: 08/04/1938.
• “Vakıflar Umum Müdürlüğü 1944 Malî Yılı Bütçe Kanunu Layihası ve Bütçe Encümeni Mazbatası”, TBMM Zabıt Ceridesi, C.10, Devre VII, İçtima:1, 65. İnikat, 30/V/1944.
• “Varlık Vergisi Hakkında Kanun”, Resmî Gazete, 12 Teşrin-i sani 1942, S.5255, Kanun No: 4305, Kabul Tarihi: 11/11/1942.
• “Yalova Kaplıcalarının İşletilmesi ve Kaplıcaların İnkişafı İşlerinin Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekâleti’ne Bağlı Hükmî Şahsiyeti Haiz Bir Teşekküle Devri Hakkında Kanun”, Resmî Gazete, 4 Temmuz 1939, S.4249, Kanun No: 3653, Kabul Tarihi: 26/06/2939.
• “Yolcuların Gümrük Kontrolü Hakkında Talimatname”, Resmî Gazete, 9 Şubat 1943, S.5326, Tamim No:23793/3069, Tamim Tarihi: 30/07/1940.
• “Yolcuların Gümrük Kontrolü Hakkında Talimatnamede Yapılan Değişiklik Hakkında Tamim”, Resmî Gazete, 27 Teşrin-i sani 1943, S.5567.
• “Yolcu Paraları Hakkında”, Resmî Gazete, 28 Nisan 1939, S.4195, Tamim No:8105/2530.
• “15. Selânik Beynelmilel Fuarı açıldı”, Ulus, 23.09.1940.
• Abalıoğlu, Yunus Nadi, “Propaganda”, Cumhuriyet, 20.03.1940.
• Alaçam, Sabih, “Hatay Valisi ile Konuştuk”, Vakit, 17.04.1940.
• Artam, Nurettin, “Soğukoluk’tan Defne Çağlayanlarına”, Ulus, 14.11.1941.
• Atay, Falih Rıfkı, “105 Yeni Tercüme”, Ulus, 03.11.1944.
• Atay, Falih Rıfkı, “Bu Anıtlar Yurdunda”, Ulus, 02.06.1944.
• Atay, Falih Rıfkı, “Cenuptan Birkaç İntıba, Antakya’da”, Ulus, 18.01.1941.
• Atay, Falih Rıfkı, “Pazar Konuşması”, Ulus, 11.02.1945.
• “Balkanlara Turist Gönderilmesinin Sebebi?”, Cumhuriyet, 10.05.1940.
• “Basın ve Yayın Umum Müdürlüğü’nde”, Ulus, 10.08.1943.
• “Basın ve Yayın Umum Müdürlüğü”, Akşam, 13.08.1943.
• “Basın ve Yayın Umum Müdürlüğü”, Vakit, 13.08.1943.
• Belge, Burhan, “İnsan ve Kültür: Hatay’ı Gezerken”, Ulus, 01.10.1939.
• “Bergama’yı Güzelleştirme Derneği’nin Çalışmaları”, Vakit, 23.04.1945.
• “Bursa Belediye Reisi ile Bir Konuşma”, Vakit, 19.02.1944.
• “Bursa’da Banyo Mevsimi Hararetli Geçiyor”, Akşam, 19.09.1940.
• Bursa Otomobilcileri Lastik İstiyorlar”, Cumhuriyet, 17.06.1941.
• “CHP Nizamnamesinin Aldığı Yeni Şekil”, Ulus, 13.06.1943.
• Coşar, Ömer Sami, “Dört yıldır Gökler, Karalar, Denizler Seyyah Yasağı Tutuyor!..”, Vakit, 07.08.1943.
• Coşar, Ömer Sami, “Toroslardan Bir Röportaj: Bürücek Yaylası”, Ulus, 23.07.1941.
• “Cumhuriyet’in 20. Yılına Girerken Vakıflar”, Ulus, 04.11.1942.
• Çelebi, Yürük, “Kısa Mülakatlar, Dâhilî Turizm”, Akşam, 03.09.1940.
• Durukal, Hüsnü Sadık, “Turizm Teşkilatının Ehemmiyeti”, Akşam, 20.05.1945.
• “Doğu Akdeniz Hattı”, Cumhuriyet, 20.07.1945.
• “Ecnebi Mütehassıs Gözüyle Bursa”, Vakit, 05.09.1943.
• “Efes ve Bergama’daki Eski Eserler Restore Ediliyor”, Akşam, 01.04.1940.
• “Ege Bölgesinde Turizm Faaliyeti”, Cumhuriyet, 23.09.1945.
• “Ege Bölgesi Turistik Faaliyeti”, Vakit, 13.07.1944.
• “Ege’de Turizm İşleri”, Akşam, 08.12.1944.
• Ezine, Celâlettin, “Propaganda ve Turizm İçin Bir Bakanlık Kurmalıyız”, Cumhuriyet, 13.07.1945.
• Felek, Burhan, “Bursa Bir ‘Vişi’ Olabilir”, Cumhuriyet, 30.09.1941.
• Felek, Burhan, “İç Turizm Davamız İçin Yardımcı İntibalar”, Cumhuriyet, 18.09.1941.
• Felek, Burhan, “Seyahatlerimiz”, Cumhuriyet, 11.08.1942.
• “Fuar Her Bakımdan Muvaffak Bir Eser”, Ulus, 05.09.1943.
• Günyüz, M., “Memlekette Dâhilî Turizm Hareketi”, Vakit, 10.09.1941.
• “Güzelleşen İstanbul”, Akşam, 29.10.1943.
• “Harb Sonrası İçin”, Cumhuriyet, 21.01.1944.
• “Hatay’da Tarihi Eserleri Koruma Cemiyeti”, Akşam, 01.04.1940.
• “Hava Yasak Bölgeleri”, Ulus, 06.09.1940.
• Hıfzı Veldet, “Uludağ Cenneti ve Orman Kanunu”, Cumhuriyet, 08.01.1943.
• Hikmet Münir, “Matbuat Umum Müdürlüğü Filmleri” , Vakit, 03.11.1941.
• Hikmet Münir, “Türkiye’de Dâhilî Turizm”, Vakit, 29.07.1940.
• İzmir’in Turistik Yollarının İnşası İlerliyor”, Akşam, 22.06.1942.
• “İzmir Belediye Reisi Muhtelif İşler Hakkında Beyanatta Bulundu”, Ulus, 10.03.1940.
• “İzmir Fuarı Dün Merasimle Kapandı”, Akşam, 21.09.1941.
• “İzmir Fuarı Güzel Bir Törenle Açıldı”, Ulus, 21.08.1945.
• “İzmir Turizm Cemiyeti İdare Heyeti Kuruldu”, Vakit, 09.12.1944.
• “İzmir’de Bulunan Eski Eserler”, Vakit, 25.03.1940.
• “Kapanan Oteller”, Cumhuriyet, 08.10.1939.
• Kuyucak, Hâzım Âtıf, “Turizm Nedir?”, Ulus, 21.03.1945.
• “Matbuat Umum Müdürlüğü Layihası Ruznameye Alındı”, Ulus, 23.05.1940.
• “Matbuat Umum Müdürlüğünde Tayinler”, Cumhuriyet, 05.06.1940.
• “Mümtaz Ökmen Dış Ticaretimizin Ana Hatlarını İzah Ediyor”, Ulus, 21.08.1941.
• “Nakil Vasıtalarına Ne kadar Benzin Verilecek?”, Cumhuriyet, 27.03.1944.
• “Orta Şark Turizm Konferansı Kahire’de Toplandı”, Akşam, 02.05.1945.
• “Peşte Panayırındaki Pavyonumuz Açıldı”, Ulus, 28.04.1940.
• Rado, Şevket, “Sözün Gelişi, Sulh İçin Bursa”, Akşam, 14.05.1944.
• “Romen Turist Ofisi Bu Sabah Açılıyor”, Vakit,14.10.1939.
• “Romen Turizm Ofisi Dün Merasimle Açıldı”, Vakit, 15.10.1939.
• “Rumen Turizm Ofisi Bugün Açılıyor”, Akşam, 14.10.1939.
• “Rumen Turizm Ofisi Dün Açıldı”, Cumhuriyet, 15.10.1939.
• “Selânik Fuarı Açıldı”, Cumhuriyet, 25.09.1939, s.5.
• Suad Yurdkoru, “İzmir Enternasyonal Fuarı ve Ege Turizmi Üzerindeki Tesirleri”, Ulus, 13.07.1944.
• “Şehrimizde Rumen Turizm Ofisi Dün Açıldı”, Akşam, 15.10.1939.
• “Ticaret Vekâleti’nin Güzel Bir Kararı”, Cumhuriyet, 25.03.1940.
• “Turing Kulüb”, Cumhuriyet, 06.04.1940.
• “Turing Kulübün Yıllık Kongresi”, Cumhuriyet, 27.04.1941.
• “Turizm Konferansı”, Akşam, 08.04.1945.
• “Türkiye’de Otelcilik ve Garson Mektebi Açılmalıdır”, Akşam, 01.07.1945.
• “Uludağ’da Kış Hayatı”, Cumhuriyet, 04.03.1940.
• Us, Asım, “Bergama’nın Arkeolojik Kıymeti”, Vakit, 22.08.1941.
• Us, Asım, “İstanbul’da Bir Şehir Oteli’ne İhtiyaç Var mıdır?”, Vakit, 18.10.1939.
• Us, Asım, “İzmir Fuarı Nasıl Vücut Buldu”, Vakit, 20.08.1941.
• Vâ-Nû, “Önümüzde Beliren Turizm Memleketi Olmak Ümidi”, Akşam, 30.01.1945.
• “Viyana Panayırı’ndaki Standımız”, Vakit, 03.09.1940.
• “Viyana Panayırı”, Akşam, 03.09.1940.
• “Yeni Matbuat Umum Müdürlüğü”, Vakit, 04.06.1940.
• “Yeni Yolcu Salonu ve Atölyeler Merasimle Açıldı”, Akşam, 12.07.1940.
• Yetkin, Suut Kemal, “İç Turizm Dâvası”, Ulus, 18.07.1943.
• “1941 Otomobilleri”, TTOK Belleteni, S.28-92, Nisan 1941, ss.19.
• Abalıoğlu, Yunus Nadi, “İzmir Fuarı”, TTOK Belleteni, S.29-195, Ağustos 1941, ss.16-17.
• Akarcalı, Sezer, İkinci Dünya Savaşı’nda İletişim ve Propaganda, İmaj Yayınevi, Ankara, 2003.
• Akçura, Gökhan, Türkiye Sergicilik ve Fuarcılık Tarihi, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2009.
• Alaçam, Sabih, “Hatay Turistlere Bir Cennettir”, TTOK Belleteni, S.27-185, Temmuz 1940, ss.16-17.
• “Amerikan Sanat ve Mimari Sergisi, Radyo, C.4, S.44, 1 Ağustos 1945, ss.2.
• “Ankara’da Sanat Sergileri”, Radyo, C. 3, S.32, 15 Temmuz 1944, ss.7.
• Antel, Sadrettin Celâl, “Kültür Hizmetinde Sinema”, Ayın Tarihi, S.75, 1-29 Şubat 1940, ss.545-549.
• Armaoğlu, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasî Tarihi (1914-1995), Timaş Yayınları, İstanbul, 2014.
• Avancini, Marco, Turizm İstatistikleri, çev. Nüzhet Yalkut, Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü, Ankara, 1941.
• Aygün, Kemal, “İstanbul’da Münakale Buhranının Sebepleri”, TTOK Belleteni, S.32, Nisan 1943, ss.20-25.
• “Bakanlıklararası Bergama Heyeti’nin Tetkikleri”, Radyo, 1 Şubat 1945, C.4, S.38, ss.7.
• Başar, Haşim, “Demiryol Meslek Okulu”, Demiryollar Dergisi, S.239-241, Ocak- Mart 1945, ss.31.
• Belbez, Hikmet, “Hava Alanı üzerinde Devletin Egemenliği ve Şikago Konvansiyonu”, Siyasî İlimler Mecmuası, S.188, Mart 1945, ss.669-671.
• Bergama Temsilleri ve Turizm İşleri/Bakanlıklararası Turizm Komisyonu Raporu, Başbakanlık BYUM Yayınlarından: 9, Ankara, 1945.
• “Berne’de Toplanan AIACR Kongresi”, TTOK Belleteni, S.27-185, Temmuz 1940, ss.11-12.
• Bonatz, Paul, “Çanakkale Zafer ve Meçhul Asker Abidesi Proje Müsabakası Münasebetiyle”, Mimarlık, Yıl:1, S.3, ss.13-23.
• Boratav, Korkut, Türkiye İktisat Tarihi (1908-2002), İmge Kitabevi, Ankara, 2004.
• Bowen, Harold, “Türk Çocuklarının Sergisi”, Ayın Tarihi, S.116, 1-31 Temmuz 1943, ss.348-349.
• Çavuş, Şenol ve diğerleri, Türk Turizm Tarihi Yapısal ve Sektörel Gelişim, İçinde: Osman E. Çolakoğlu, “Türkiye’de Rehberliğin Gelişimi”, Detay Yayıncılık, Ankara, 2009, s.169.
• Çoruh, Selâhaddin, Turizm Çalışmalarımızın Geçmiş Günleri, Güven Matbaası, Ankara, 1974.
• “Cumhuriyet Türkiyesi’nin Münakale ve Muhabere İşleri”, TTOK Belleteni, S.34, Birinci Kânun 1943, ss.10-11.
• “Dâhilî Havadisler”, TTOK Belleteni, S.30-200, Nisan 1942, ss.18-19.
• “DDY Eskişehir Sanat Çırak Okulu’nun Açılışı”, Demiryollar Dergisi, C.16, S.187- 188, Birinci Teşrin 1940, ss.182-183.
• Dünden Bugüne Türk Hava Yolları 1933-1983, Ankara, 1983.
• “Edirne Eski Eserleri Sevenler Kurumu”, TTOK Belleteni, S.36, Ağustos 1944, ss.19.
• “Edirne ve Avrupa ile Tren Seferlerinin Başlaması”, TTOK Belleteni, S.31-202, Ağustos 1942, ss.20.
• Ergün, Süreyya, “Bergama’da Klasik Temsillere Doğru”, TTOK Belleteni, S.37, İlk kânun 1944, ss.28-31.
• Ergün, Süreyya, “Bergama’da Turizm Tetkikleri”, Siyasî İlimler Mecmuası, S.560, Aralık 1944, ss.510-514.
• Ergün, Süreyya, “Bergama’yı Sevenler Cemiyeti”, TTOK Belleteni, S.37, İlk kânun 1944, ss.30-31.
• Ergün, Süreyya, “Kültür-Park”, Siyasî İlimler Mecmuası, S.163, Birinci Teşrin 1944, ss.396- 403.
• Ergün, Süreyya, “Turizm İmkânlarımız I”, Siyasî İlimler Mecmuası, S.148, Temmuz 1943, ss.203-210.
• Ergün, Süreyya, “Turizm İmkânlarımız II”, Siyasî İlimler Mecmuası, S.149, Ağustos 1943.
• Ergün, Süreyya, “Turizm İmkânlarımız III”, Siyasî İlimler Mecmuası, S.150, Eylül 1943, ss.332-341.
• Ergün, Süreyya, “Turizm Öğretimi”, Siyasî İlimler Mecmuası, S.152, İkinci Teşrin 1943, ss.456-461.
• Ergün, Süreyya, Otelcilik ve Turizm Millî Kredisi, Başvekâlet Basın ve Yayın Umum Müdürlüğü Yayınları 5, 1944.
• Ertem, Sadri, Propaganda, Propagandanın Psikolojik, Sosyolojik ve Teknik Şartları, C.2, Vakit Gazete, Matbaa, Kütüphane, İstanbul, 1942.
• Ertuğ, Hasan Refik, Basın ve Yayın Umum Müdürlüğü Vazife ve Teşkilat Kanunu Üzerinde Düşünceler II”, Siyasî İlimler Mecmuası, S.153, Birinci kânun 1943, ss.480-485.
• Ertuğ, Hasan Refik, “Basın ve Yayın Umum Müdürlüğü Vazife ve Teşkilat Kanunu Üzerine Düşünceler I”, Siyasî İlimler Mecmuası, S.148, Temmuz 1943, ss.199-202.
• Ertuğ, Hasan Refik, “Basın ve Yayın Umum Müdürlüğü Vazife ve Teşkilat Kanunu Üzerinde Düşünceler III”, Siyasî İlimler Mecmuası, S.154, İkinci kânun 1944, ss.575- 581.
• Evcin, Erol, “İkinci Dünya Savaşı’nın Türkiye Turizminde Yarattığı Fırsatlar”, Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, S.15, 2016, ss.129-153.
• Evcin, Erol, “Türkiye Cumhuriyeti’nin İlk Yıllarında Turizm ve Tanıtma Faaliyetleri”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S.55, Güz 2014, ss.23-81.
• Ezine, Celâleddin, “Memleketimize Gelecek Ecnebiler”, TTOK Belleteni, S.36, Ağustos 1944, ss.16.
• Ezine, Celâleddin, “Turizm ve Propaganda”, TTOK Belleteni, S.42-43, Temmuz-Ağustos 1945, ss.32-34.
• Felek, Burhan, “Seyahatlerimiz”, TTOK Belleteni, S.32, Nisan 1943, ss.37-38.
• Felek, Burhan, “Bursa Bir ‘Vişi’ Olabilir”, TTOK Belleteni, S.31-202, Ağustos 1942, ss.17- 18.
• Fenik, Faruk, “İzmir Fuarı”, TTOK Belleteni, S.34, Birinci kânun 1943, ss.16-17.
• Feyzioğlu, Elvan, Büyük Bir Halk Okulu İzmir Fuarı, İZFAŞ Kültür Yayını, İzmir 2006.
• “Fuara İştirak Eden Yabancılar ve Eğlence Yerleri”, İktisadî Yürüyüş, C.2, S.17, 20 Ağustos 1940, ss.22.
• Gülersoy Çelik ve diğerleri, Ulusa Adanan Bir Cumhuriyet Anıtı, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu/1923, Fersa Matbaacılık, Ankara, 2009.
• Gülersoy, Çelik, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumunun 50 Yılı, Kağıt ve Basım İşleri Anonim Şirketi, İstanbul, 1973.
• “Gümrük ve Tekel Bakanlığı”, TTOK Belleteni, S.87, Mayıs 1949, ss.19.
• Haas, Hans, Turizm Bilgisi, Alâaddin Kıral Basımevi, Ankara, 1939.
• “Harp İçinde İngiltere Sergisi”, Radyo, C. 4, S.39, 1 Mart 1945, ss.16.
• “Hatay Turizm Memleketi”, TTOK Belleteni, S.25-49, Ağustos 1939, ss.10.
• “Hava Postaları”, TTOK Belleteni, S.33, Temmuz 1943, ss.18.
• Hisar, Abdülhak Şinasi, Boğaziçi Mehtapları, Hilmi Kitabevi, İstanbul, 1942.
• İleri, Suphi Nuri, “Türk ve Türkiye”, İktisadî Yürüyüş, C.2, S.18, 05.09.1940, ss.4.
• İlkin, Nedim Veysel, “Turizm”, Radyo, C.4, S.37, İkinci kânun 1945, ss.3.
• İlkin, Nedim Veysel, “Sinema ve Filmciliğimiz”, Radyo, C.4, S.38, 1 Şubat 1945, ss.3.
• İlova, Rıza, “Memlekette Av ve Turizm”, Avcı Avcılık, Atıcılık ve Balıkçılık Mecmuası, S.66, İkinci Teşrin 1941, ss.10-13.
• İlova, Rıza, “Memlekette Av ve Turizm”, Avcı Avcılık, Atıcılık ve Balıkçılık Mecmuası, S.67, Birinci kânun 1941, ss.10-12.
• “İstanbul’u Sevenler Grubu’nun Dâhilî Nizamnamesi”, TTOK Belleteni, 28-192, Nisan 1941, ss.16-17.
• “İzmir Fuarı”, TTOK Belleteni, S.27-185, Temmuz 1940, ss.19.
• Karagülle, H. Mitat, “Çukurova’nın Âtisi ve Turizm Bakımından da Önemi”, İçel, Mersin Halkevi Dergisi, S.18, Temmuz 1939, ss.1-2.
• Karayolları Tarihi, T.C. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü, Pelin Ofset, 2007.
• “Londra Halkevinde Açılan Sergi”, TTOK Belleteni, S.33, Temmuz 1943, ss.22.
• “Londra Halkevi’nde Yozgat Ortaokul Talebesinin Resim Sergisi”, Ayın Tarihi, S.116, 1-31 Temmuz 1943, ss.347-348.
• Mamboury, Ernest, Les İles des Princes, İstanbul Guide Touristique, Maarif Matbaası, İstanbul, 1943.
• Manyas, Nezih, “Ankara’dan Amerika’ya”, Radyo, S.1, C.1, 15 Birinci kânun 1941, ss.24.
• Manyas, Nezih, “İngiltere’ye ve Amerika’ya Yeni Neşriyatımız”, Radyo, C.4, S:38, 1 Şubat 1945, ss.21.
• Nişbay, İzzettin Tuğrul, “Radyo Harbi”, Radyo, C.3, S.30, 15 Mayıs 144, ss.2.
• Nizami, Cevat, “Türkiye’de Turizm ve Otelcilik”, TTOK Belleteni, S.36, Ağustos 1944, ss.12-13.
• Ogan, Aziz, “Cumhuriyet Devrinde Müzelerimiz”, TTOK Belleteni, S.34, Birinci kânun 1943, ss.11-13.
• Ogan, Aziz, “Turizm Bakımından İzmir’in Önemini Arttıran Ölmüş Şehirlerden Priyen, Milet, Didim, Heraklea”, TTOK Belleteni, S.39, Mart 1945, ss.12-13.
• Orak, Hüseyin, Türkiye Kılavuzu, İbrahim Horoz Basımevi, Ankara, 1946.
• Önen, Yekta Ragıp, “Baştanbaşa Tarih Olan Atatürk Müzesi’ni Ziyaret”, TTOK Belleteni, S.31-202, Ağustos 1942, ss.8-9.
• Peremeci, Osman Nuri, Edirne Tarihi, Edirne ve Yöresi Eski Eserler Sevenler Kurumu Yayınları: 6, İstanbul, 1940.
• Savcı, Sadun G., “Otelciliğimiz”, TTOK Belleteni, S.34, Birinci kânun 1943, ss.15.
• Savcı, Sadun G., “Yeni İstanbul’un Doğuşu”, TTOK Belleteni, S.34, Birinci kânun 1943, ss.13- 14.
• Seydi, Süleyman, 1939-1945 Zor Yıllar! 2. Dünya Savaşı’nda Türkiye’de İngiliz- Alman Propaganda ve İstihbarat Savaşı, Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti., Ankara, 2006.
• Tamerler, Turhan Ragıp, “Türkiye’de Avcılık Turizmi”, TTOK Belleteni, S.37, İlk kânun 1944, ss.37-39.
• Tekeli, İlhan ve Selim İlkin, İktisadi Politikalarıyla ve Uygulamalarıyla İkinci Dünya Savaşı Türkiyesi, C.2, İletişim Yayınları, İstanbul, 2014.
• Toksoy, Ali Enver, “Turizm Bakımından Hatay”, İktisadi Yürüyüş, S.23, 16.11.1940, ss.13 ve 22.
• Tör, Vedat Nedim, “Bursa’nın Hususi Meseleleri”, İktisadi Yürüyüş, S.21, 15.10.1940, ss.19.
• Tör, Vedat Nedim, “Kalkınma Endüstrisi: Turizm”, Hep Bu Topraktan, S.5, Mart 1945, ss.60-66.
• Tör, Vedat Nedim, “Millî Turizm Siyaseti 2”, İktisadi Yürüyüş, 01.05.1940, S.10, ss.5.
• Tör, Vedat Nedim, “Millî Turizm Siyaseti 3”, İktisadi Yürüyüş, 15.05.1940, S.11, ss.5.
• Tör, Vedat Nedim, “Otel, Lokanta ve Eğlence İşleri”, İktisadi Yürüyüş, 15.06.1940, S.13, ss.7.
• Tör, Vedat Nedim, “Oteller ve Kaplıcalar”, İktisadi Yürüyüş, S.22, 01.11.1940, ss.12.
• Tör, Vedat Nedim, “Oteller ve Kaplıcalar”, İktisadi Yürüyüş, S.23, 16.11.1940, ss.20.
• Tör, Vedat Nedim, “Oteller ve Kaplıcalar”, İktisadi Yürüyüş, S.24, 01.12.1940, ss.13 ve 22.
• Tör, Vedat Nedim, “Radyo Savaşında Türkiyemiz”, Radyo, C.1, S.5, 15 Nisan 1942, ss.5.
• Tör, Vedat Nedim,“Sergiler, Festivaller, Kongreler, Müsabakalar”, İktisadi Yürüyüş, 01.08.1940, S.6, ss.19-20.
• Tör, Vedat Nedim, “Turizm Bakımından Bursa Bölgesi”, İktisadi Yürüyüş, S.20, 01.10.1940, ss.11.
• Tör, Vedat Nedim, “Turizm Bakımından Ege Bölgesi İzmir ve Hinterlandı”, İktisadî Yürüyüş, S.18, 05.09.1940, ss.6.
• Tör, Vedat Nedim, “Turizm Bakımından Ege Bölgesi, Harabeler”, İktisadî Yürüyüş, S.19, 16.09.1940, ss.5.
• Tör, Vedat Nedim, “Turizm Bakımından Ege Bölgesi”, İktisadi Yürüyüş, C.2, S.17, 20 Ağustos 1940, ss.12.
• Tör, Vedat Nedim, “Turizm: Servet ve Hareket Kaynağı”, Varlık Milliyetçi ve Memleketçi Fikir Mecmuası, C.7, S.133, ss.12-16.
• Tör, Vedat Nedim, “Turizm”, İktisadi Yürüyüş, 15.04.1940, S.9, ss.5.
• Tör, Vedat Nedim, “Turizmde Koordinasyon Zaruriyeti”, İktisadi Yürüyüş, 01.06.1940, S.12, ss.3.
• Tör, Vedat Nedim, “Turizmde Otel ve Lokanta”, İktisadi Yürüyüş, 01.07.1940, S.14, ss.5.
• “Turizm Bakımından Manisa”, Gediz, Manisa Halkevi Dergisi, S.21, 24-26, 29, 30, 1939.
• “Reisimiz Reşit Saffet Atabinen’in 13-21/11/1943 Ankara Seyahatinde Mülakatları ve Bunların Neticeleri Hakkında Rapordur”, TTOK Belleteni, S.34, Birinci kânun 1943, ss.8-10.
• “Sergiler”, Radyo, C. 4, S.37, II. Kânûn 1944, ss.7.
• “Sergiler”, Radyo, C.4, S.44, 1 Ağustos 1945, ss.12-13.
• “Şehir Meclisi Mart Umumi Toplantısı’nda Bay Ali Sami Yen’in Söylevi, TTOK Belleteni, S.40, Nisan 1945, ss.10.
• “Tarihi Abideler”, TTOK Belleteni, S.36, Ağustos 1944, ss.5.
• “TBMM Turizm Komitesi”, TTOK Belleteni, S.26-81, Nisan 1940, ss.12.
• “TTOK’nın 29 Eylül 1941’de Tadil ve Tasdik Olunan Nizamnamesi”, TTOK Belleteni, S.30-200, Nisan 1942, ss.3-6.
• “TTOK İdare Heyeti’nin 3 Mart’ta toplanan 1945 Senesi 3 üncü İçtimaının Zaptı”, TTOK Belleteni, S.40, Nisan 1945, ss.4-9.
• “TTOK İdare Heyeti’nin 17 Mayıs’ta Toplanan 1945 senesi 8 inci İçtimaının Zaptı”, TTOK Belleteni, S.42-43, Temmuz-Ağustos 1945, ss.4-5.
• “TTOK İdare Heyeti’nin 4 Temmuz’da Toplanan 1945 senesi 9 uncu İçtimaının Zaptı “,TTOK Belleteni, S.42-43, Temmuz-Ağustos 1945, ss.7-9.
• “TTOK İdare Heyeti’nin 1 Ağustos 1945 Çarşamba Günü Toplanan 1945 Senesi 10 uncu İçtimaının Zaptı, TTOK Belleteni, S.42-43, Temmuz-Ağustos 1945, ss.19-23.
• “TTOK İdare Heyeti’nin 12 Eylül 1945 Tarihinde Toplanan 11 nci İçtimaının Zaptı”, TTOK Belleteni, S.44-45, Eylül-Ekim 1945, ss.4-9.
• “TTOK İdare Heyeti’nin 4 Ekim 1945 Tarihinde Toplanan 12 nci İçtimaının Zaptı”, TTOK Belleteni, S.44-45, Eylül-Ekim 1945, ss.9-14.
• “TTOK İdare Heyeti’nin 6 Aralık 1944’te Toplanan 944 Senesi 20 nci İçtimaının Zaptı”, TTOK Belleteni, S.38, Şubat 1945, ss.3-8.
• “TTOK Spor Komitesi’nin Raporu”, TTOK Belleteni, S.27-185, Temmuz 1940, ss.10.
• “TTOK’nın 1939 Senesi Mesai Raporu”, TTOK Belleteni, S.26-181, Nisan 1940, ss.4-11.
• “TTOK’nın 26 Nisan 1941 Tarihinde Toplanan Senelik Umumi Heyetine Takdim Olunan 1940 Senesi Mesai Raporu”, TTOK Belleteni, S.28-192, Nisan 1941, ss.4-11.
• “TTOK’nın 1941 Senesi İdare Heyeti Yıllık Raporu; Umumi Vaziyet İcrası”, TTOK Belleteni, S.30-200, Nisan 1942, ss.6-14.
• “TTOK’nın 17 Nisan 1943’te Senelik Umumi Heyeti’ne Sunulan 1942 Senesi Raporu”, TTOK Belleteni, S.32, Nisan 1943, ss.3-14.
• “TTOK’nın 15 Nisan 1944’te Senelik Umumi Heyeti’ne Sunulan 1943 Senesi Raporudur”, TTOK Belleteni, S.35, Nisan 1944, ss.3-13.
• “TTOK’nın 21 Nisan 1945’te toplanan Senelik Umumi Heyeti’ne Sunulan 1944 Mesai Senesi Raporu”, S.41, Mayıs 1945, ss.4-10.
• “TTOK’nın Umumi Heyeti’ne 27 Nisan 1946’da Sunulan 1945 Senesi Raporudur”, TTOK Belleteni, S.52, Mayıs 1946, ss.5.
• “TTOK’nın Edirne Şubesi’nin 1939 Yılı Faaliyetini Gösteren Rapor”, TTOK Belleteni, S.27-185, Temmuz 1940, ss.6-8.
• Turizm Bilgisi ve Turizm Meselelerimiz, Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği, Ankara, 1963.
• “Uludağ’da Yapılan Kayak Müsabakaları”, TTOK Belleteni, S.32, Nisan 1943, ss.34.
• Ulusoy, H., “Niğde’nin Servetleri, Turizm Bakımından Niğde”, Akpınar, Niğde Halkevi Dergisi, S.40, Birinci Teşrin 1939, ss.12-15.
• Us, Asım, “İzmir Turizminin Memleket Turizminde Oynadığı Rol”, Vakit, 19.08.1941, ss.1 ve 6.
• Us, Asım, “Karadeniz Yolculuğu”, TTOK Belleteni, S.38, Birinci kânun 1943, ss.17-18.
• Vasiliev, Alexander Alexandroich, Bizans İmparatorluğu Tarihi, çev. Arif Müfit Mansel, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1943.
• “Viyana Sergisinde Türk Pavyonu”, İktisadî Yürüyüş, S.21, 15.10.1940, ss.12-13.
• “Yabancı Radyoların Türkçe Programları”, Radyo, S.1, C.1, 15 Birinci kânun 1941, ss.15.
• Yazman, A. Tufan, “Havacılık Konferansı Nasıl Geçti”, İktisadî Yürüyüş, C.6, S.124, 19 Şubat 1945, ss.12-13.
• Yazman, Ekrem, “Fuarın Muhasebesi”, İktisadi Yürüyüş, 1 Ekim 1940.
• Yıldırım, İsmail, Cumhuriyet Döneminde Demiryolları (1923-1950), AKDTYK Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2001.
• Yorulmaz, Cemal, “Devlet Radyosu’nun Teşkilatı ve Vazifeleri”, Radyo, C.2, S.13, 15 Birinci kânun 1942, ss.8.ilm
• Yücel, Hasan Âli, “Eski Eserlerimiz ve Müzelerimiz”, Mimarlık, Yıl: 2, S.1, 1945, ss.3-6.