Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

KHUTBAHS AS A COMMUNICATION VEHICLE BETWEEN THE STATE AND THE CITIZENS IN THE FIRST YEARS OF TURKISH REPUBLIC

Yıl 2017, Cilt: 17 Sayı: 35, 137 - 166, 30.03.2018

Öz

Khutbah, one of the basics of Friday prayers, is not only a religious text, but also a

tool that aims to inform and illuminate society in many ways. In the first years of Republic,

this feature of Khutbah was frequently used too. For this, firstly, the khutbahs read in Arabic

language in the Ottoman period, were made to be understood by translating into Turkish.

Besides, making Turkish, the centralized khutbahs, were controlled by the state. The state

reached the citizens in political, social, economic and military areas through the khutbahs. In

this way, khutbahs became a very important shareholder and tool in informing, leading and

shaping the society in a desired direction.

Kaynakça

  • Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA)
  • BCA, 051.0.0.0.3.19.4.
  • BCA, 051.0.0.0.4.36.9.
  • BCA, 30.1.0.0.105.657.1
  • BCA, 30.10.0.0.7.41.31.
  • BCA, 30.18.1.1.9.15.13
  • BCA, 51.0.0.0.14.119.23
  • BCA, 51.0.0.0.2.13.5
  • BCA, 51.0.0.0.2.18.8
  • BCA, 51.0.0.0.2.6.1
  • BCA, 51.0.0.0.2.6.28
  • BCA, 51.0.0.0.3.17.13
  • BCA, 51.0.0.0.3.17.16
  • BCA, 51.0.0.0.4.31.8
  • BCA,51.0.0.0.2.1.30
  • BCA,51.0.0.0.2.4.7
  • BCA,51.0.0.0.5.43.9
  • Düstur, Birinci Tertip, Cilt 4, s.4.
  • TBMM Zabıt Ceridesi (1926), Devre 2, Cilt 25.
  • TBMM Zabıt Ceridesi (1922), Devre 1, Cilt 18.
  • TBMM Zabıt Ceridesi (1925), Devre 2, Cilt 14.
  • AKSEKİ, Ahmet Hamdi (1928), Türkçe Hutbe, 2. Baskı, Evkaf Matbaası.
  • AKSEKİ, Ahmet Hamdi (1936a), Yeni Hutbelerim, C:1.
  • AKSEKİ, Ahmet Hamdi (1936a), Yeni Hutbelerim, C:2.
  • Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri (2006), C:II, AAM Yayınları.
  • JASCHKE, Gotthard (1972), Yeni Türkiye’de İslamlık, Bilgi Yayınevi.
  • KARA, İsmail (2016), Cumhuriyet Türkiye’nde Bir Mesele Olarak İslam, C.1, Dergâh Yayınları.
  • BAKIR, Mustafa (1998), “Hutbe”, İslam Ansiklopedisi, C.18, TDV Yayınları.
  • DOĞAN, Recai (1999) “Cumhuriyet Öncesi Dönemde Yaygın Din Eğitimi Açısından Hutbeler”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 39 Sayı:1.
  • YAZICI, Nesimi (1996) “Osmanlı Son döneminden Cumhuriyete Hutbelerimiz Üzerine Bazı Düşünceler”, Türkiye 1. İslam Düşüncesi Sempozyumu Tebliği.

CUMHURİYETİN İLK YILLARINDA DEVLET İLE VATANDAŞ ARASINDA BİR İLETİŞİM ARACI OLARAK HUTBELER

Yıl 2017, Cilt: 17 Sayı: 35, 137 - 166, 30.03.2018

Öz

Cuma Namazlarının kaidelerinden biri olan hutbeler sadece dini bir metin değil
aynı zamanda toplumu pek çok konuda bilgilendirmeyi ve aydınlatmayı amaçlayan birer
araçtır. Cumhuriyetin ilk yıllarında da hutbelerin bu özelliğine sıkça başvurulmuştur. Bunun
için ilk olarak Osmanlı döneminde Arapça okunan hutbeler, Türkçeleştirilerek anlaşılır hale
getirilmiştir. Türkçeleştirilmenin yanı sıra merkezileştirilen hutbeler, devlet tarafından kontrol
altına alınmıştır. Siyasal, toplumsal, iktisadi ve askeri pek çok sahada devlet, vatandaşlara
hutbeler vasıtası ile ulaşmıştır. Bu yolla hutbeler, toplumun bilgilendirilmesi, yönlendirilmesi
ve istenilen yönde şekillendirilmesinde çok önemli bir pay sahibi ve araç olmuştur.

Kaynakça

  • Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA)
  • BCA, 051.0.0.0.3.19.4.
  • BCA, 051.0.0.0.4.36.9.
  • BCA, 30.1.0.0.105.657.1
  • BCA, 30.10.0.0.7.41.31.
  • BCA, 30.18.1.1.9.15.13
  • BCA, 51.0.0.0.14.119.23
  • BCA, 51.0.0.0.2.13.5
  • BCA, 51.0.0.0.2.18.8
  • BCA, 51.0.0.0.2.6.1
  • BCA, 51.0.0.0.2.6.28
  • BCA, 51.0.0.0.3.17.13
  • BCA, 51.0.0.0.3.17.16
  • BCA, 51.0.0.0.4.31.8
  • BCA,51.0.0.0.2.1.30
  • BCA,51.0.0.0.2.4.7
  • BCA,51.0.0.0.5.43.9
  • Düstur, Birinci Tertip, Cilt 4, s.4.
  • TBMM Zabıt Ceridesi (1926), Devre 2, Cilt 25.
  • TBMM Zabıt Ceridesi (1922), Devre 1, Cilt 18.
  • TBMM Zabıt Ceridesi (1925), Devre 2, Cilt 14.
  • AKSEKİ, Ahmet Hamdi (1928), Türkçe Hutbe, 2. Baskı, Evkaf Matbaası.
  • AKSEKİ, Ahmet Hamdi (1936a), Yeni Hutbelerim, C:1.
  • AKSEKİ, Ahmet Hamdi (1936a), Yeni Hutbelerim, C:2.
  • Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri (2006), C:II, AAM Yayınları.
  • JASCHKE, Gotthard (1972), Yeni Türkiye’de İslamlık, Bilgi Yayınevi.
  • KARA, İsmail (2016), Cumhuriyet Türkiye’nde Bir Mesele Olarak İslam, C.1, Dergâh Yayınları.
  • BAKIR, Mustafa (1998), “Hutbe”, İslam Ansiklopedisi, C.18, TDV Yayınları.
  • DOĞAN, Recai (1999) “Cumhuriyet Öncesi Dönemde Yaygın Din Eğitimi Açısından Hutbeler”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 39 Sayı:1.
  • YAZICI, Nesimi (1996) “Osmanlı Son döneminden Cumhuriyete Hutbelerimiz Üzerine Bazı Düşünceler”, Türkiye 1. İslam Düşüncesi Sempozyumu Tebliği.
Toplam 30 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Murat Kılıç

Yayımlanma Tarihi 30 Mart 2018
Gönderilme Tarihi 11 Haziran 2017
Yayımlandığı Sayı Yıl 2017 Cilt: 17 Sayı: 35

Kaynak Göster

Chicago Kılıç, Murat. “CUMHURİYETİN İLK YILLARINDA DEVLET İLE VATANDAŞ ARASINDA BİR İLETİŞİM ARACI OLARAK HUTBELER”. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi 17, sy. 35 (Mart 2018): 137-66.