Türk Eğitim Sisteminde Ders Denetimi Sorunsalı

Yıl 2017, Cilt: 46 Sayı: 2, 298 - 367, 15.10.2017

AKİF Köse

https://doi.org/10.14812/cuefd.304234

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmada ders denetiminin gerekliliğine, ders
denetiminin okul müdürleri ya da müfettişler tarafından yapılmasının
olumlu/olumsuz yönlerine ve ders denetimlerinin kimler tarafından yapılması
gerektiğine ilişkin öğretmen, okul müdürü ve maarif müfettişlerinin
görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma nitel bir çalışma olup
veriler görüşme yolu ile elde edilmiştir. Kahramanmaraş İli merkezinde görevli
10 öğretmen ve 10 okul idarecisi ile Kahramanmaraş İl Milli Eğitim
Müdürlüğü’nde görevli 10 maarif müfettişi örneklem olarak belirlenmiştir.
Araştırmacı tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu
kullanılarak örneklem ile görüşmeler yapılmış, elde edilen veriler içerik
analizine tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda ders denetimlerinin yapılması
gerektiği, ders denetiminin uzmanlık gerektirdiği, katılımcıların okul
müdürlerinin ders denetiminde uzman olmadıklarını ve ders denetimlerinin
müfettişler tarafından yapılması gerektiğini düşündükleri ortaya çıkmıştır.
Ayrıca müfettiş veya okul müdürünün ders denetimi yapmalarında birtakım olumlu
ve olumsuz yönlerin bir arada bulunduğu, 
ders denetimlerinin müfettişler tarafından yapılmasının olumsuz
yönlerinin çoğunlukla sistem kaynaklı olduğu sonuçları da ortaya çıkmıştır.
Araştırmada, denetim elemanlarının denetim alanında hizmet içi eğitim ve
kurslarla geliştirilebilecekleri, okul müdürlerinin seçiminde denetim
yeterliklerinin de dikkate alınabileceği, müfettişlerin denetim çalışmalarında
etkin görev alabilecekleri ve okul müdürlerinin denetim sürecinde müfettişlerle
eşgüdümlü olarak çalışabilecekleri, denetim periyotlarının arttırılarak
denetimin sürece yayılabileceği, Milli
Eğitim Bakanlığınca paydaşların tamamından alınacak görüşler doğrultusunda Türk
eğitim sistemine uygun bir denetim uygulaması ortaya konulabileceği önerileri getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Denetim, Ders Denetimi, Öğretmen, Okul Müdürü, Maarif Müfettişi

Problematic Course Supervision within Turkish Education System

Öz

This research aims to reveal the views of teachers, school administrators and inspectors on the necessity of course supervision and, if necessary, by whom they are conducted. Having a qualitative research design, data were obtained through interviews. The research sample consisted of ten teachers and ten school administrators working at state schools affiliated with the Kahramanmaras Provincial Directorate of National Education and ten inspectors working in Kahramanmaras Provincial Directorate of National Education. A semi-structured interview form was used during the interviews. Content analysis method was used to determine the conceptualization of the data obtained as a result of the interviews and to organize them in a logical way. Analyses have revealed that course supervision should be done, and it requires expertise; moreover the participants are of the view that school administrators are not experts in course supervision and that course supervision should be done by inspectors. In addition, some positive and negative aspects exist in course supervision performed by school administrators and inspectors, and the negative aspects of course supervision by the inspectors mostly derive from system. Various recommendations have been provided. Supervisors may be developed with in-service training and courses in terms of supervision; supervisory competencies may be taken into account in the selection of school administrators; school inspectors may take active roles in supervision work and school administrators can work in coordination with inspectors during supervision process. The survey also recommends that the Ministry of National Education be able to put in place an audit that is appropriate to the Turkish education system in line with the views of all stakeholders.

Anahtar Kelimeler

Supervision, Course Supervision, Teacher, School Administrator, Inspector

Kaynakça

• Acar, U. (2009). Yönetici ve öğretmenlere göre Türk ve Alman (Krv Eyaleti) okul müdürlerinin ders denetimi uygulaması. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Acheson, K. &Gall, M. D. (2011).Clinical supervision and teacher development. Hoboken, NJ: John Wiley&Sons.
• Ağaoğlu, E. (2010). Okul yöneticilerinin denetim ve değerlendirme rolü. Servet Özdemir (Ed.).Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi içinde (s. 193-207). Ankara: Pegem Yayınevi.
• Akbaba Altun, S. & Memişoğlu, S. P. (2008). Performans değerlendirmesine ilişkin öğretmen, yönetici ve müfettiş görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, Kış (2008), 7-24
• Akşit, F. (2006). Performans değerlendirmeye ilişkin öğretmen görüşleri (Bigadiç ilköğretim öğretmenleri örneği). Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, (2), 76-101.
• Alay, G. (2006). İlköğretim ve ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin performans değerlendirme sistemine ilişkin görüşleri. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Altun, B. (2014). Denetime eleştirel yaklaşım: öğretmen denetimi nasıl olmalı?.(Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Aslanargun, E. & Göksoy, S. (2013). Öğretmen denetimini kim yapmalıdır?. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, 98-121.
• Aslanargun, E. & Tarku, E. (2014). Öğretmenlerin mesleki denetim ve rehberlik konusunda müfettişlerden beklentileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 20(3), 281-306.
• Aydın, İ. (2005), Öğretimde denetim durum saptama değerlendirme ve geliştirme.Ankara: Pegem Akademi.
• Aydın, M. (2000), Çağdaş eğitim denetimi. Ankara: Hatipoğlu Yayınevi.
• Badiali, B., Firth, G. & Pajak, E. (1997). Teaching supervision. handbook of research in supervision. New York: MacMillan Publishers.
• Başaran, İ. E. (1996). Eğitim yönetimi (4. bs.). Ankara: Yargıcı Matbaası.
• Başol, G. & Kaya, I. (2009). The primaryteachers’ opinions on their performance evaluation by school administrators [Full Text]. The First International Congress of Educational Research Online Full TextBook, Retrievedfrom http://oc.eab.org.tr/egtconf/pdfkitap/pdf/545.pdf, Çanakkale 18 Mart University, Çanakkale, Turkey.
• Buluç, B. (1997). Türk eğitim sisteminde teftiş ve denetim alt sisteminin gelişim süreci. Bilgi Çağında Eğitim Dergisi, 27‐30.
• Bursalıoğlu, Z. (2012), Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem Akademi.
• Chamberlin, C. R. (2000). TESL Degreecandidates' perceptions of trust in supervisors. TESOL Quarterly, 34(4), 653-673.
• Demir, M. & Tok, T. N. (2015). Lisansüstü öğrencilerinin görüşlerine göre eğitim denetimi. VII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Demirtaş, H. & Akarsu, M. (2016). Öğretmen teftişini müfettiş yerine okul müdürünün yapmasına ilişkin öğretmen görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 69-93.
• Demirtaş, Z. (2010). Öğretmeni hizmet içinde yetiştirmenin bir aracı olarak denetim. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(31), 41-52.
• Erdem, A. R. & Eroğlu, M. G. (2012). Sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre eğitim müfettişlerinin ders denetim yeterlikleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 12, 97-109.
• Glanz, J., Shulman, V. & Sullivan, S. (2007). Impact of instructional supervision on student achievement: can we make the connection? Chicago: Paper Presented at the Annual Conference of the American Educational Research Association: 1-28.
• Glickman, C. D. (1990). Supervision of instruction. Massachusetts: Allyn and Bacon Inc.
• Glickman, C. D., Gordon, S. P. &Ross-Gordon, J. (2004), Supervision and instructional leadership: a developmental approach. Boston: Allyn and Bacon.
• Gökçe, F. (1994). Eğitim denetiminin amaç ve ilkeleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (1994) 73-78.
• Gündüz, Y. (2012). Eğitim örgütlerinde denetimin gerekliliği: kuramsal bir çalışma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34, 1-6.
• Gündüz, Y. & Göker, S. D. (2014). Dünya ölçeğinde eğitim denetmenlerinin iş tanımlarındaki çelişkiler ve rol çatışmaları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 155-174.
• Gündüz, Y., Aslan, H. & Bozkuş, K. (2015). Öğretmenlerin denetim ve rehberlik dışı bırakılmalarının olası sonuçları.VII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Hsieh, C. L. & Shen, J. (1998). Teachers’, principals’ and superintendents’ conceptions of leadership. School Leadership & Management, 18(1), 107-121.
• Köklü, M. (1996). Etkili denetim. Eğitim Yönetimi Dergisi, 2(2), 259-268.
• Marzano, R. J. & Frontier, T. & Livingston, D. (2011). Effective supervision-supporting the art and science of teaching. USA: ASCD Premium Member Book.
• Memduhoğlu, H. B. (2012). Öğretmen, yönetici, denetmen ve öğretim üyelerinin görüşlerine göre Türkiye’de eğitim denetimi sorunsalı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(1), 135-156.
• Memişoğlu, S. P. (2012).Okulda yönetim süreçleri. Niyazi Can (Ed.).Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi içinde (s. 128-154). Ankara: Pegem Yayınevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Müfettişleri Kurulu Yönetmeliği. (1990).
• Millî Eğitim Bakanlığı İlköğretim Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliği. T.C.Resmi Gazete, 23785, 13 Ağustos 1999.
• Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliği. T.C.Resmi Gazete, 27974, 24 Haziran 2011.
• Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname. T.C.Resmi Gazete, 28054, 14 Eylül2011.
• Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Denetim Başkanlığı İle Maarif Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliği. T.C. Resmi Gazete, 29009, 24 Mayıs2014.
• Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. T.C.Resmi Gazete, 29913, 9 Aralık 2016.
• Okutan, M. (2015). Öğretmen, okul müdürü ve maarif müfettişlerinin görüşlerine göre eğitimdeki denetim uygulamalarının değerlendirilmesi. VII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Özbaş, M. (2002). İlköğretim okulu müdürlerinin sınıf içi etkinliklerin denetiminde yapmaları gereken ve yapmakta oldukları işler konusunda müdür ve öğretmen görüşleri. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Rizzo, J. F. (2004). Teachers’ supervisiors’ perceptions of current and ideal supervision and evaluation practices. Doctoral Dissertation. Graduate School of the University of Massachusetts, School of Education, Amherst. http://scholarworks.umass.edu/dissertations/AAI3118327/.
• Rosenfeld, P. R., Giacalone, R. A. & Riordan, C. A. (1995). Impression management in organizations: Theory, measurement, and practice. New York: Routledge.
• Selçuk, Z. (2000). Okul deneyimi ve uygulama (öğretmen ve öğrenci davranışlarının gözlenmesi). Ankara: Nobel.
• Sergiovanni, T. J. & Starratt, R. J. (2002). Supervision: aredefi¬nition. New York: McGraw-Hill.
• Taymaz, H. (2005).Eğitim sisteminde teftiş. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Topçu, İ. (2010). Devlet ve özel ilköğretim okullarında yöneticilerin öğretimin denetimi görevlerini yerine getirme biçimleri. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34(2), 31-39.
• Wiles, J. & Bondi, J. (2000). Supervision: a guide to practice. (5th edt.) USA: Prentice-Hall, Inc.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011), Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, B., Akbaşlı, S. & Üredi, L. (2015). Kurum müdürlerinin yaptığı rehberlik ve denetim uygulamalarına ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. VII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Yılmaz, K. (2009). Okul müdürlerinin denetim görevi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (1), 19-35.