Öğretmen Adaylarının Mesleki Tutum ve Yeterlik Algılarının, Mizaç Tiplerine Göre Değerlendirilmesi: Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Pedagojik Formasyon Sertifika Programı Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2022, Cilt: 51 Sayı: 1, 367 - 390, 27.04.2022

Olcay Kiremitci Lale Yıldız Çakır , Berkcan Boz , Mustafa Engür , Hikmet Vurgun

https://doi.org/10.14812/cuefd.985514

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı beden eğitimi ve spor branşında formasyon eğitimi sertifika programına katılan öğretmen adaylarının, mesleki tutum, öz-yeterlik algıları ve mizaç tiplerinin incelenmesidir. Katılımcıların belirlenmesinde, seçkisiz örnekleme yöntemlerinden küme örneklemesi kullanılmış ve çalışma ilişkisel tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya 179’u kadın (Yaş ortalaması= 22.85 ± 2.93), 267’si erkek (yaş ortalaması= 23.39 ± 2.68), olmak üzere toplamda 446 (Yaş ortalaması= 23.18 ± 2.79) öğretmen adayı katılmıştır. Araştırmada kullanılan veri toplama araçları, Demografik Bilgi Formu, Öğretmenlik Öz-Yeterlik Ölçeği, Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği ve Dokuz Tip Mizaç Ölçekleri kullanılmıştır. Elde edilen bulgular kapsamında, beden eğitimi ve spor öğretmeni adaylarının mesleki tutumları cinsiyet değişkenine göre istatiksel olarak anlamlı bir farklılık gösterirken, bu farka ait etki büyüklüğü küçük düzeydedir. Bunun yanı sıra, katılımcıların bireysel öğretim yeterlikleri ile mesleki tutumları arasında istatistiksel olarak anlamlı ve yüksek düzeyde korelasyon gözlenmiştir. Araştırma sonucunda, bireysel öğretim yeterlik düzeyleri yüksek eğitimciler yetiştirmek; bu bağlamda öğretmen yetiştirme programlarında kişilik özellikleri, mesleğe yönelik tutumlar ve öz-yeterlik algılarının değerlendirilmesi amacıyla ölçme-değerlendirme süreçlerine yer verilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Beden Eğitimi, Dokuz Tip Mizaç Modeli, Mesleki Tutum, Öğretmen Yeterliği, Pedagojik Formasyon.

Destekleyen Kurum

Ege Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü

Proje Numarası

SGA-2019-20536

Teşekkür

Bu araştırma Genel Araştırma Projesi destek programı çerçevesinde Ege Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü tarafından desteklenmiştir (Proje No: SGA-2019-20536). Koordinatörlük bünyesinde görev yapan akademik ve idari personele proje sürecindeki katkılarından dolayı teşekkürlerimizi sunarız.

Evaluation of Pre-Service Teachers’ Professional Attitudes and Self-Efficacy Perceptions According to Temperament Types: An Investigation on Physical Education and Sports Teaching Pedagogical Formation Certificate Program

Öz

The aim of the study was to investigate teaching efficacy perceptions, the attitudes towards teaching profession and temperament types of pre-service physical education and sports teachers who receive pedagogical formation education. The study was based on quantitative design and accordingly relational screening model was conducted. In the selection process of sample group of the study, cluster sampling method was used considering different universities. A total of 446 (Mean age= 23.18 ± 2.79) pre-service physical education teachers receiving education in pedagogical formation program, participated in the study. Participants distributed as 179 females (Mean age= 22.85 ± 2.93) and 267 males (Mean age= 23.39 ± 2.68) according to gender variable. In data collection process, demographic information form, Teaching Self-Efficacy Scale, Attitudes towards Teaching Profession Scale and Nine Types Temperament Scale was applied. Besides, data were coded and analysed in SPSS 24.0 software package. Findings indicated significant differences in attitudes towards teaching profession between female and male pre-service physical education teachers with small effect size. In addition, there was strong correlation observed in individual teaching efficacy (intrinsic factors) and positive attitudes towards the teaching profession. Considering the findings of the study, it is recommended to train pre-service teachers with high individual teaching proficiency and to update teacher training certificate programs with assessment evaluation systems to determine personality traits, professional attitudes and self-efficacy perceptions.

Anahtar Kelimeler

Pedagogical Formation Certificate, Physical Education, Professional Attitudes, Teaching Efficacy, Temperament.

Proje Numarası

SGA-2019-20536

Kaynakça

• Alon, S., &DiPrete, T. A. (2015). Genderdifferences in theformation of a field of studychoice set. SociologicalScience, 2(5), 50-81.
• Ateş, A. (2019). Öğretmenlerin mizaçları ile güç mesafesi algıları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Bakaç, E. & Özen, R. (2016). Pedagojik formasyon öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik öz-yeterlik inançları ile tutumları arasındaki ilişki. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(4), 1389-1404.
• Bastian, K.C., McCord, D.M., Marks, J.T. &Carpenter, D.A (2017). TemperamentforTeaching? AssociationsBetweenPersonalityTraitsandBeginningTeacherPerformanceandRetention. AERA Open, 3(1), 1–17.
• Bozbayındır, F. (2019). Öğretmenlik mesleğinin statüsünü etkileyen unsurların öğretmen görüşleri temelinde incelenmesi. Electronic Journal of SocialSciences, 18(72), 2076-2104.
• Buonomo, I., Fiorilli, C. &Benevene, P. (2019). Theimpact of emotionsandhedonicbalance on teachers’ Self-Efficacy: TestingtheBouncingBackEffect of PositiveEmotions. Frontiers in Psychology, 10, 1-7.
• Bümen, N. & Özaydın E. (2013). Adaylıktan göreve öğretmen özyeterliği ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlardaki değişimler. Eğitim ve Bilim, 38(169), 109-125.
• Caprara, G.V., Barbaranelli, C., Steca, P. &Malone, P.S. (2006). Teachers’ selfefficacybeliefs as determinants of jobsatisfactionandstudents’ academicachievement: A study at theschoollevel. Journal of School Psychology, 44(6), 473–490.
• Carrington, B. (2002). A quintessentiallyfeminine domain? Studentteachers‟ constructions of primaryteaching as a career. EducationalStudies, 28(3), 287-302.
• Cinpolat, T., Alıncak, F. &Abakay, U. (2016). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 38-47.
• Cohen, J. (1988). Statistical Power Analysis fortheBehavioralSciences (2. bs.). New Jersey: Lawrence EarlbaumAssociates.
• Çocuk, H., Yokuş, G. &Tanrıseven, I. (2015). Pedagojik formasyon öğrencilerinin öğretmenliğe ilişkin öz-yeterlik ve metaforik algıları: Mersin Üniversitesi örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 373-387.
• Dadandı, İ., Kalyon, A. & Yazıcı, H. (2016). Eğitim fakültesinde öğrenim gören ve pedagojik formasyon eğitimi alan öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançları, kaygı düzeyleri ve öğretmenlik mesleğine karşı tutumları. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 253-269.
• Dellinger, A.B., Bobbett, J.J., Olivier, D. F. &Ellett, C.D. (2008). Measuringteachers’ self-efficacybeliefs: Development anduse of the TEBS-Self. TeachingandTeacherEducation, 24, 751–766.
• Diken, H.G. (2004). Öğretmen yeterlik ölçeği Türkçe uyarlaması, geçerlik güvenirlik çalışması. EurasianJournal of EducationalResearch, 16, 102-112.
• Doğaner, S. & Özbek, O. (2019). Beden eğitimi öğretmeni adaylarının mesleki etik ilkelere ve öğretmenliğe yönelik tutumlarına ilişkin görüşleri. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(1), 197-208.
• Erkan, Z. & Avcı, R. (2014). Öğretmen adaylarının iletişim becerileri: Mizaç ve karakter özelliklerinin rolü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 84-94.
• EuropeanAgency (2010). TeacherEducationforInclusion International LiteratureReview. EuropeanAgencyfor Development in Special NeedsEducation. Erişim adresi: https://www.european-agency.org
• Field, A. (2009). DiscoveringstatisticsusingSpss (3. bs.). London: Sage.
• Francisco, C. (2019). School principalstransformationalleadershipstylesandtheireffects on teachers self-efficacy. International Journal of Advanced Research (IJAR), 7(10), 622–635.
• Gibson, S. &Dembo, M.H. (1984). Teacherefficiacy: A constructvalidation. Journal of EducationalPsychology, 76, 569-582.
• Granziera, H. &Perera, H.N. (2019). Relationsamongteachers’ self-efficacybeliefs, engagement, andworksatisfaction: A socialcognitiveview. ContemporaryEducationalPsychology, 58, 75–84.
• Guo, Y., Justice, L.M., Sawyer, B. &Tompkins, V. (2011). Exploringfactorsrelatedtopreschoolteachers’ self-efficacy. TeachingandTeacherEducation, 27(5), 961–968.
• Guskey, T.R. &Passaro, P.D. (1994). Teacherefficiacy: A study of constructdimensions. AmericanEducationalResearchJournal, 31, 627-643.
• Gülşen, C. &Seyratlı, E. (2014). Formasyon eğitimi alan öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(3), 14-25.
• Gündüz, E. & Keskin, N. (2019). Yaratıcı liderlik geliştirmede enneagram öğretisinin rolü. Akademik Platform Eğitim ve Değişim Dergisi (APJEC) 2(2), 169-186.
• Kahraman, Ü. & Çelik, K. (2019). Eğitim fakültesi formasyon öğrencilerinin öz yeterlik inançları ile mesleki kaygıları arasındaki ilişki. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 45, 353-375.
• Kartal, T. & Afacan, Ö. (2013). Pedagojik formasyon eğitimi alan öğretmen adaylarının mesleğe ilişkin tutumlarının incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(24), 76-96.
• Kesen, İ. & Polat, M. (2014). Eğitim fakültesi 4. sınıf öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları: Muş Alparslan Üniversitesi örneği. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 10(2), 556-578.
• Kiremitci, O. & Boz, B. (2019). Therelationshipbetweenprofessionchoicemotivationsandschoolalienationstates of prospectivephysicaleducationteachers: an examination of genderdifferences. International Online Journal of EducationalSciences, 11(5), 248-258.
• Klassen, R. M. &Chiu, M. (2010). Self-efficacyandjobsatisfaction: teachergender, years of experience, andjobstress. Journal of EducationalPsychology, 102(3), 741–756.
• Klassen, R. M. &Tze, V. M. C. (2014). Teachers’ self-efficacy, personalityandteachingeffectiveness: A meta-analysis. EducationalResearchReview, 12, 59–76.
• Kocabaş, D. & Erdem, R. (2019). Hemşirelik mesleğine yönelik kalıpyargılar üzerine bir derleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 10(25), 650-657.
• Matise, M. (2018). TheEnneagram: An innovativeapproach. Journal of Professional Counseling: Practice, Theory&Research, 35(1), 38-58, doi:10.1080/15566382.2007.12033832
• Millî Eğitim Bakanlığı (2014). Pedagojik formasyon eğitimi sertifika programına ilişkin usul ve esaslar. Erişim adresi: https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_02/26142742_PEDAGOJYK_ FORMASYON_EYYTYMY_SERTYFYKA_PROGRAMINA_YLYYKYN_USUL_VE_ESASLAR.pdf
• Nakip, C. & Özcan, G. (2016). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik özyeterlik inançları ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasındaki ilişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 783-795.
• Özdemir, Y. &Sağkal, S.A. (2018). Mizaç Temelli Müdahale Programının Annelerin Ebeveynlik ve Öğretmenlerin Sınıf Yönetimi Öz-Yeterlik Algıları Üzerindeki Etkileri. Ege Eğitim Dergisi, 19(2), 425-445.
• Özder, H., Konedralı, G. & Zeki, C. (2010). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2(2), 253-275.
• Parlar, H. &Cansoy, R. (2016). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının bir yordayıcısı olarak bireysel değerler. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 44, 125-142.
• Sandıkçı, M. & Öncü, E. (2013). Comparison of physicaleducationandtheotherpreservıceteachers’ Self-effıcacybeliefsandattitudestowardteachingprofession. Pamukkale Journal of SportSciences, 4(1), 135-151.
• Selçuk, Z. & Yılmaz, E.D. (2015). Dokuz Tip Mizaç Modeline Göre Rehberlik Yaklaşımına Giriş. Pegem Akademi, Ankara.
• Selçuk, Z. & Yılmaz, E.D. (2018). Ebeveyn benim: Dokuz Tip Mizaç Modeli‟ne göre ebeveyn-çocuk ilişkileri. Elma Yayınları, Ankara.
• Skaalvik, E. M. &Skaalvik, S. (2007). Dimensions of teacher self-efficacyandrelationswithstrainfactors, perceivedcollectiveteacherefficacy, andteacherburnout. Journal of EducationalPsychology, 99, 611–625.
• Sutton, A., Allinson, C. & Williams, H. (2013). Personalitytypeandwork-relatedoutcomes: An exploratoryapplication of theEnneagram Model. European Management Journal, 31(3), 234-249.
• Şahin, C. & Şahin, S. (2017). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları, öz-yeterlik inançları ve öğrenciyi tanıma düzeyleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(2), 224-238.
• Şirin, T. (2020). Enneagram Türkiye Kişilik Envanteri‟nin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin Belirlenmesi. Journal of TurkishStudies, 15(2), 1375-139.
• Tabachnick, B. G. &Fidell, L. S. (2013). Using multivariatestatistics (6. bs.). Boston: Pearson.
• Tschannen-moran, M., & Johnson, D. (2011). Exploringliteracyteachers’ self-efficacybeliefs: Potentialsources at play. TeachingandTeacherEducation, 27(4), 751–761.
• Tschannen-Moran, M., &Woolfolk Hoy, A. (2001). Teacherefficacy: Capturing an elusiveconstruct. TeachingandTeacherEducation, 17, 783–805.
• Türkeli, A., Hazar, Z., Tekkurşun, Demir, G. & Namlı, S. (2017). Beden Eğitimi ve spor alanında pedagojik formasyon alan öğrencilerin öğretmen öz-yeterlikleri ile mesleğe yönelik tutumlarının incelenmesi. İnönü Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi (İÜBESBD), 4(3), 01-11.
• Türkiye‟de Öğretmen Eğitimi ve İstihdamı: Mevcut Durum ve Öneriler (2017). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
• Tütüncü, O. (2017). Sporcularda mizaç tiplerinin stres altında sergilenen dart atış performansı ve elektro fizyolojik yanıtlar ile ilişkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir, Türkiye.
• Uysal, İ. & Kösemen, S. (2013). Pedagojik formasyon programı öğrencilerinin genel öz yeterlik ve epistomolojik inançlarının karşılaştırmalı incelemesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 193-214.
• Ünlü, H. & Aydos, L. (2008). Beden eğitimi dersinde sınıf yönetimi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(1), Erişim: http://www.insanbilimleri.com.
• Ünver, G., Bümen, N. T. &Başbay, M. (2008). Ege Üniversitesi’nde Yürütülmekte Olan Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans Programının Değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü tarafından desteklenmiştir, Proje No: 05.EGF.003.
• Üzüm, H., Yalçın, B., Biçer, B., Yüktaşır, B. & Yıldırım Y. (2015). Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Mesleklerine Karşı Tutumları. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 20(1-4), 1-10.
• Wolters, C.A., &Daugherty, S.G. (2007). Goalstructuresandteachers‟ sense of efficacy: Theirrelationandassociationtoteachingexperienceandacademiclevel. Journal of EducationalPsychology, 99, 181–193.
• Yakar, L. & Yelpaze, İ. (2019). Öğretmen yetiştiren programlara kayıtlı öğrencilerin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ve öğretmen öz-yeterlik algıları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47, 107-129.
• Yalız, D. (2010). Anadolu üniversitesi beden eğitimi ve spor öğretmenliği bölümü öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının karşılaştırılması. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 7-14.
• Yanık, M. (2017). Beden eğitimi ve spor öğretmeni adaylarının öğretmen öz yeterlilik inançları. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 19(4), 148-161.
• Yıldız, L. (2019). Spor eğitmenlerinde mizaç-duygu-stres ilişkisi. Akademisyen kitabevi, Ankara.
• Yılmaz, E.D, Gençer, A.G, Aydemir, Ö., Yılmaz A, Kesebir, S. & Ünal, Ö. (2014a): Dokuz tip mizaç ölçeğinin geçerlik ve güvenilirliği. Eğitim ve Bilim, 39(171), 115-137.
• Yılmaz, E.D, Gençer, A.G, Ünal, Ö. & Aydemir, Ö. (2014b): Enneagram'dan Dokuz Tip Mizaç Modeli'ne: Bir öneri. Eğitim ve Bilim, 39(173) – 396-417.
• Yılmaz, E.D. (2019). Öğretmen Benim (DTMM‟ne Göre Rehberlik Yaklaşımına Giriş). Mizmer Yayınları, Ankara.
• Yükseköğretim Kurulu (2020). Pedagojik formasyon eğitim programı. Erişim Adresi:https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/pedagojik-formasyonla-ilgili-sss
• Yükseköğretim Kurulu (2021). Pedagojik formasyon eğitim programı. Erişim Adresi: https://www.yok.gov.tr/HaberBelgeleri/BasinDuyurusu/2021/pedagojik-formasyon-usul-ve-esaslar-guncellendi.pdf