Fen Başarı Düzeyi Farklı Ortaokullardaki Öğrencilerin Fen Bilimlerine Yönelik Tutumlarının Sınıf Düzeyi ve Cinsiyet Açısından İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 51 Sayı: 2, 1043 - 1072, 31.08.2022

Ömer Acar Kübra Ordu

https://doi.org/10.14812/cuefd.1018469

Öz

Bu araştırmanın amacı, fen başarı düzeyi farklı ortaokullarda okuyan öğrencilerin fen bilimlerine yönelik tutumlarının sınıf düzeyi ve cinsiyet açısından incelenmesidir. Bu amaç kapsamında, Kastamonu ilindeki Millî Eğitim Müdürlüğü yetkililerinin bu ildeki ortaokulların başarı düzeyi için verdikleri bilgilere dayanarak iki tane fen başarı düzeyi düşük, bir tane de fen başarı düzeyi yüksek ortaokul seçilmiştir. Çalışma örneklemini, fen başarı düzeyi düşük ortaokullarda öğrenim gören farklı sınıf seviyelerindeki 282 ve fen başarı düzeyi yüksek ortaokulda öğrenim gören 302 öğrenci oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak Fen Bilimlerine Yönelik Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Faktör analizleri sonucunda bu ölçeğin altında dört faktör olduğu belirlenmiştir: Okul içindeki fen, okul dışındaki fen, fenle ilgili benlik ve fen bilimlerinin önemi. Araştırmanın sonuçları; sınıf seviyesinin hem fen başarısı yüksek hem de fen başarısı düşük okullarda Fen Bilimlerine Yönelik Tutum Ölçeği’nin sadece okul dışı fen alt boyutu üzerine anlamlı bir etkisinin olduğunu göstermiştir. Ayrıca fen başarısı düşük okullarda cinsiyetin tutum ölçeğinin alt boyutları üzerine hiçbir bir sınıf seviyesinde anlamlı bir etkisi gözlemlenmemiştir. Diğer taraftan fen başarısı yüksek okullarda cinsiyet değişkeninin, 5., 6. ve 7. sınıflarda fen bilimlerine yönelik tutumun farklı alt boyutları üzerine etkisinin olduğu bulunmuştur. Bu sonuçlara dayalı olarak, her iki okul türünde de öğrencilerin fen bilimlerine yönelik tutumunun gelişmesi için ne gibi önlemler alınabileceği ve sadece fen başarısı yüksek okulda gözlemlenen kızlar lehine olan tutum farkının nasıl kapanabileceğine dair önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Fen Başarısı, Tutum, Cinsiyet, Sınıf Seviyesi, Ortaokul Öğrencileri

Investigation of Students’ Attitudes Towards Science According to Grade Level and Gender in Middle Schools with Different Science Achievement Levels

Öz

The purpose of this study is to examine students’ attitudes towards science with respect to grade level and gender in middle schools with different science achievement levels. For that purpose, two middle schools having low achievement level and one middle school having high achievement level were selected according to the information given by officials working in National Education Directorate of Kastamonu province about middle schools’ achievement levels in Kastamonu. Study sample consisted of 282 students at different grade levels attending to two low achieving schools and 302 students attending to the high achieving school. Attitudes towards Science Scale was used as the data collection instrument. Results of factor analyses showed four factors under this instrument: learning science in school, science outside school, self concept in science, and importance of science. Study results showed that grade level had a significant effect on only science outside school subscale of Attitudes towards Science Scale both in low and high achieving schools. Furthermore, for all grade levels no significant effect of gender on any subscales of Attitudes towards Science Scale was observed in low achieving schools. On the other hand, it was found that gender had a significant effect on different subscales of Attitudes towards Science Scale in 5th, 6th and 7th grades in high achieving schools. Recommendations were given about what cautions can be taken for the development of attitudes towards science among students in both school types and how to close gender-based attitude gap which was found in favor of girls only in the high achieving school.

Anahtar Kelimeler

Science Achievement, Attitudes, Gender, Grade Level, Middle School Students

Kaynakça

• Acar, Ö. (2019). Investigation of the science achievement models for low and high achieving schools and gender differences in Turkey. Journal of Research in Science Teaching, 56(5), 649-675. https://doi.org/10.1002/tea.21517
• Acar, Ö. (2020). An investigation of grade level and gender-based science achievement gaps in schools with different science achievement levels. Pegem Journal of Education and Instruction, 10(1), 1-16. https://doi.org/10.14527/pegegog.2020.001
• Acar, Ö., & Çelik, G. (2019). Effect of several characteristics of 6th grade students who have different science achievement levels on their science achievement. Milli Eğitim Dergisi, 48(1), 203-221.
• Adamuti-Trache, M., & Sweet, R. (2013). Academic effort and achievement in science: Beyond a gendered relationship. Research in Science Education, 43(6), 2367-2385. https://doi.org/10.1007/s11165-013-9362-1
• Akpınar, E., Yıldız, E., Tatar N., & Ergin, Ö,. (2009). Students’ attitudes toward science and technology: An investigation of gender, grade level, and academic achievement. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 1, 2804-2808. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2009.01.498
• Aypay, A., Erdoğan, M., & Sözer, M. A. (2007). Variation among schools on classroom practices in science based on TIMSS‐1999 in Turkey. Journal of Research in Science Teaching, 44(10), 1417-1435. https://doi.org/10.1002/tea.20202
• Barmby, P., Kind, P. M., & Jones, K. (2008). Examining changing attitudes in secondary school science. International Journal of Science Education, 30(8), 1075-1093. https://doi.org/10.1080/09500690701344966
• Bursal, M. (2013). Longitudinal investigation of elementary students’ science academic achievement in 4-8th grades: Grade level and gender differences. Educational Sciences: Theory & Practice, 13(2), 1151-1156.
• Bursal, M., Buldur, S., & Dede, Y. (2015). Science and mathematics course success of elementary students in low socio-economic status among 4th-8th grades: Gender perspective. Education and Science, 40(179), 133-145. https://doi.org/10.15390/EB.2015.2913
• Büyüköztürk Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Cavas, P. (2011). Factors affecting the motivation of Turkish primary students for science learning. Science Education International, 22(1), 31-42.
• Çalışkan, M. (2008). Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı-PISA 2006’da okul ve öğrenci ile ilgili etkenlerin fen okuryazarlık becerileri üzerindeki etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ortadoğu Teknik Üniversitesi.
• DeBoer, G. E. (2000). Scientific literacy: Another look at its historical and contemporary meanings and its relationship to science education reform. Journal of Research in Science Teaching, 37(6), 582-601. https://doi.org/10.1002/1098-2736(200008)37:6<582::AID-TEA5>3.0.CO;2-L
• Dincer, M. A., & Uysal, G. (2010). The determinants of student achievement in Turkey. International Journal of Educational Development, 30(6), 592-598. https://doi.org/10.1016/j.ijedudev.2010.05.005
• Dişikitli A. F. (2011). İlköğretim 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji dersine yönelik tutumları ile fen ve teknoloji dersi başarıları arasındaki ilişki [Yayımlanmamış doktora tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Doğru, M., & Kıyıcı, F. B. (2005). Fen eğitiminin zorunluluğu. İ. M. Aydoğdu, & T. Kesercioğlu (Ed.), İlköğretimde fen ve teknoloji öğretimi içinde (ss. 1-24). Anı Yayıncılık.
• Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı. (2005). PISA 2003 projesi ulusal nihai rapor. Milli Eğitim Bakanlığı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
• Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı. (2009). ÖBBS 2008: İlköğretim öğrencilerinin başarılarının belirlenmesi: Fen ve teknoloji raporu. Milli Eğitim Bakanlığı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
• Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı. (2010). PISA 2006 projesi ulusal nihai rapor. Millî Eğitim Bakanlığı, Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
• Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı. (2011). TIMSS 2007 ulusal matematik ve fen raporu: 8. sınıflar. Millî Eğitim Bakanlığı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
• Gevrek, Z. E., & Seiberlich, R. R. (2014). Semiparametric decomposition of the gender achievement gap: An application for Turkey. Labour Economics, 31, 27-44. https://doi.org/10.1016/j.labeco.2014.08.002
• Greenfield, T. A. (1996). Gender, ethnicity, science achievement, and attitudes. Journal of Research in Science Teaching, 33(8), 901-933. https://doi.org/10.1002/(SICI)1098-2736(199610)33:8<901::AID-TEA5>3.0.CO;2-#
• Hancı, A. (2015). 8. sınıf öğrencilerinin öğrenme stilleri ve TIMSS matematik başarılarının farklı değişkenler açısından incelenmesi: Bayburt ili örneği, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Bayburt Üniversitesi.
• Huyugüzel Çavaş, P., & Çavaş, B. (2014). Fen eğitiminde duyuşsal özellikler: Tutum ve motivasyon. Ş. S. Anagün, & N. Duban (Ed.), Fen bilimleri öğretimi içinde (ss. 115-143). Anı Yayıncılık. İnceoğlu, M. (2010). Tutum algı iletişim (5. Bs.). Beykent Üniversitesi Yayıncılık.
• Jocz, J. A., Zhai, J., & Tan, A. L. (2014). Inquiry learning in the Singaporean context: Factors affecting student interest in school science. International Journal of Science Education, 36(15), 2596-2618. https://doi.org/10.1080/09500693.2014.908327
• Karaca, F. (2018). Sekizinci sınıf öğrencilerinin TIMSS matematik başarılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi: Eskişehir ili örneği, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Kind, P., & Barmby, P. (2010). Defending the attitude scales. In I. M. Saleh, & M. S. Khine (Eds.) Attitude research in science education: Classic and contemporary measurements (pp. 117-135). Information Age Publishing.
• Kind, P., Jones, K., & Barmby, P. (2007). Developing attitudes towards science measures. International Journal of Science Education, 29(7), 871-893. https://doi.org/10.1080/09500690600909091
• Koballa, T. R. Jr., Glynn, & S. M. (2007). Attidunal and motivational contructs in science learning. In S. K. Abell, & N. Lederman (Eds.), Handbook of research on science education (pp. 75-102). Erlbaum.
• Liou, P. Y. (2021). Students' attitudes toward science and science achievement: An analysis of the differential effects of science instructional practices. Journal of Research in Science Teaching, 58(3), 310-334. https://doi.org/10.1002/tea.21643
• Mao, P., Cai, Z., He, J., Chen, X., & Fan, X. (2021). The relationship between attitude toward science and academic achievement in science: A three-level meta-analysis. Frontiers in Psychology, 12, 1-12. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.784068
• Metin, M. (2013). Öğrencilerin seviye belirleme sınavındaki başarısına etki eden unsurların farklı değişkenler açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 67- 83.
• Mıhladız, G., Duran, M., & Doğan, A. (2011). Examining primary school students’ attitudes towards science in terms of gender, class level and income level. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 15, 2582-2588. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.04.150
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2006). İlköğretim fen ve teknoloji dersi (6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• NGSS Lead States. (2013). Next generation science standards: For states, by states. The National Academies Press.
• Olson, C. L. (1974). Comparative robustness of six tests in multivariate analysis of variance. Journal of the American Statistical Association, 69(348), 894-908. https://doi.org/10.1080/01621459.1974.10480224
• Osborne, J., Simon, S., & Collins, S. (2003). Attitudes towards science: A review of the literature and its implications. International Journal of Science Education, 25(9), 1049-1079. https://doi.org/10.1080/0950069032000032199
• Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2016). PISA 2015 ulusal raporu. Millî Eğitim Bakanlığı, Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
• Özbay, C. (2015). Türkiye’deki öğrencilerin matematik, fen bilimleri okuryazarlığı ve okuma becerilerindeki performanslarının PISA 2012 verisine göre incelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Bilkent Üniversitesi.
• Pell, T., & Jarvis, T. (2001). Developing attitude to science scales for use with children of ages from five to eleven years. International Journal of Science Education, 23(8), 847-862. https://doi.org/10.1080/09500690010016111
• Ramsden, J. M. (1998). Mission impossible?: Can anything be done about attitudes to science?. International Journal of Science Education, 20(2), 125-137. https://doi.org/10.1080/0950069980200201
• Reid, N. (2006). Thoughts on attitude measurement. Research in Science & Technological Education, 24(1), 3-27. https://doi.org/10.1080/02635140500485332
• Sağır, Ş. U. (2012). The primary school students’ attitude and anxiety towards science. Journal of Baltic Science Education, 11(2), 127-140.
• Senler, B., & Sungur, S. (2009). Parental influences on students’ self-concept, task value beliefs, and achievement in science. The Spanish Journal of Psychology, 12(1), 106-117. https://doi.org/10.1017/S1138741600001529
• Stark, R., & Gray, D. (1999). Gender preferences in learning science. International Journal of Science Education, 21(6), 633-643. https://doi.org/10.1080/095006999290480
• Stemler, E. S. (2001). Examining school effectiveness at the fourth grade: A hierarchical analysis of the third international mathematics and science study (TIMSS), [Unpublished doctoral dissertation]. Boston College.
• Suna, H. E., Tanberkan, H., & Özer, M. (2020). Changes in literacy of students in Turkey by years and school types: Performance of students in PISA applications. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 11(1), 76-97. https://doi.org/10.21031/epod.702191
• Suter, L. E. (2016). Outside school time: An examination of science achievement and non-cognitive characteristics of 15-year olds in several countries. International Journal of Science Education, 38(4), 663-687. https://doi.org/10.1080/09500693.2016.1147661
• Şentürk, E., & Özdemir, Ö. F. (2014). The effect of science centres on students' attitudes towards science. International Journal of Science Education, Part B, 4(1), 1-24. https://doi.org/10.1080/21548455.2012.726754
• The Organisation for Economic Cooperation and Development. (2016). PISA 2015 results (Volume I): Excellence and equity in education. OECD Publishing.
• The Organisation for Economic Co-operation and Development. (2018). PISA 2018 Results (Volume I): What students know and can do. OECD Publishing.
• Toma, R. B., Greca, I. M., & Gómez, M. L. O. (2019). Attitudes towards science and views of nature of science among elementary school students in terms of gender, cultural background and grade level variables. Research in Science & Technological Education, 37(4), 492-515. https://doi.org/10.1080/02635143.2018.1561433
• West, S. G, Finch, J. F., & Curran, P. J. (1995). Structural equation models with nonnormal variables: Problems and remedies (pp. 56–75). In Hoyle R. H. (ed.), Structural equation modeling: Concepts, issues and applications (pp. 56-75). Sage Publication.
• Wiersma, W. (1991). Research methods in education: An introduction. Allyn and Bacon.
• Wolf, S. J., & Fraser, B. J. (2008). Learning environment, attitudes and achievement among middle-school science students using inquiry-based laboratory activities. Research in Science Education, 38(3), 321-341. https://doi.org/10.1007/s11165-007-9052-y
• Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü. (2013). PISA 2012 projesi ulusal ön rapor. Millî Eğitim Bakanlığı Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü.
• Yıldırım, H. H., Yıldırım, S., & Ceylan, E. (2017). Türkiye perspektifinden TIMSS 2015 sonuçları. TED Yayınları.
• Yilmaz, O., Boone, W. J., & Andersen, H. O. (2004). Views of elementary and middle school Turkish students toward environmental issues. International Journal of Science Education, 26(12), 1527-1546. https://doi.org/10.1080/0950069042000177280