Examination of Cognitive Flexibility and Positive Humor Styles in Teachers in Terms of Various Variables

Yıl 2024, Cilt: 53 Sayı: 2, 786 - 814, 29.08.2024

Ferdi Yağan , Zöhre Kaya

https://doi.org/10.14812/cuefd.1364005

Öz

The main purpose of this study is to investigate the relationship between cognitive flexibility and positive humor styles in teachers, as well as to examine the differences in cognitive flexibility and positive humor styles according to gender, marital status, and school level variables. This study was conducted based on a correlational survey design, with a total of 613 volunteer teachers participating, 332 of whom were female (52.5%). Data collection instruments included the Cognitive Flexibility Scale, the Self-Enhancing and Affiliative Humor subscales of the Humor Styles Scale, and a Personal Information Form. Pearson product-moment correlation, independent samples t-test, and one-way analysis of variance were used for data analysis. The findings revealed a statistically significant positive relationship between cognitive flexibility and positive humor styles. Cognitive flexibility and self-enhancing humor style did not differ significantly according to gender, marital status, and school level variables, but affiliative humor style varied depending on gender and marital status. Accordingly, female teachers were found to have a higher level of affiliative humor style than male teachers, and single teachers exhibited a higher level of affiliative humor style than married teachers.

Anahtar Kelimeler

Cognitive Flexibility, Positive Humor Styles, Self-Enhancing Humor, Affiliative Humor, Teacher

Öğretmenlerde Bilişsel Esneklik ve Olumlu Mizah Tarzlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Öz

Bu araştırma kapsamında, öğretmenlerde bilişsel esneklik ile olumlu mizah tarzları arasındaki ilişki ve bilişsel esneklik ve olumlu mizah tarzlarının cinsiyet, medeni durum ve çalışılan okul kademesi değişkenlerine göre farklılaşma durumlarının araştırılması amaçlanmıştır. İlişkisel tarama modeline dayalı olarak yürütülen araştırmada, 332 kadın (%52.5) olmak üzere toplam 613 gönüllü öğretmen katılımcı olarak yer almıştır. Veri toplama araçları olarak Bilişsel Esneklik Ölçeği, Mizah Tarzları Ölçeği’nin Kendini Geliştirici ve Katılımcı Mizah alt ölçekleri ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde Pearson momentler çarpımı korelasyonu, bağımsız örneklemler için t testi ve tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre, bilişsel esneklik ile olumlu mizah tarzları arasında istatistiksel olarak pozitif yönlü anlamlı ilişkinin olduğu bulunmuştur. Bilişsel esneklik ve kendini geliştirici mizah tarzının cinsiyet, medeni durum ve çalışılan okul kademesine göre anlamlı düzeyde farklılaşmadığı; ancak, katılımcı mizah tarzının cinsiyet ve medeni durum değişkenine bağlı olarak farklılaştığı görülmüştür. Buna göre kadın öğretmenlerin erkek öğretmenlerden; bekâr öğretmenlerin ise evli öğretmenlerden daha yüksek düzeyde katılımcı mizah tarzlarına sahip oldukları bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bilişsel Esneklik, Olumlu Mizah Tarzları, Katılımcı Mizah, Kendini Geliştirici Mizah, Öğretmen

Kaynakça

• Açıkgöz, M. (2016). Çukurova üniversitesi tıp fakültesi öğrencilerinin psikolojik sağlamlık ile mizah tarzları ve mutluluk düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Tez No. 443054) [Yüksek lisans tezi, Çağ Üniversitesi].
• Agyapong, B., Brett-MacLean, P., Burback, L., Agyapong, V. I. O., & Wei, Y. (2023). Interventions to reduce stress and burnout among teachers: A scoping review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(9), 5625. https://doi.org/10.3390/ijerph20095625
• Akçay Özcan, H. D. (2016). Ergenlerde bilişsel esneklik ile öz yeterlik arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No. 28249) [Yüksek lisans tezi, Toros Üniversitesi].
• Aktepe, R. (2019). Lise öğrencilerinin bilişsel esnekliklerinin cinsiyetlerine ve mizah tarzlarına göre incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(6), 2631-2640. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3489.
• Akyol, Ü. (2011). Ergenlerde iletişim becerilerinin yordayıcıları olarak öz-duyarlılık ve mizah tarzları (Tez No. 326018) [Yüksek lisans tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi].
• Altan-Atalay, A., Fatih Boluvat, M. (2024). Cognitive flexibility and depression: The moderator roles of humor styles. Current Psycholgy. https://doi.org/10.1007/s12144-024-05931-8
• Altıntaş, S. ve Genç, H. (2018). Mutluluğun yordayıcısı olarak psikolojik sağlamlık: öğretmen örnekleminin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(4), 936-948. https://doi.org/10.16986/HUJE.2018046021
• Asıcı, E. ve İkiz, F. E. (2015). Mutluluğa giden bir yol: Bilişsel esneklik. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(35), 191-211. https://dergipark.org.tr/en/pub/maeuefd/issue/19408/206375
• Baudelaire, C. (1997). Gülmenin özü. (İ. Yalçın, Çev.) İris Yayıncılık.
• Bilgiç, R. ve Bilgin, M. (2016). Ergenlerin cinsiyet ve öğrenim kademesi düzeylerine göre bilişsel esneklik düzeyleri ile karar stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 39-55. https://doi.org/10.29065/usakead.232432
• Bilgin, M. (2009). Bilişsel esnekliği yordayan bazı değişkenler. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(36), 142-157.
• Biswas-Diener, R., Diener, E. & Tamir, M. (2004). The psychology of subjective well-being. Daedalus, 133(2), 18-25. https://www.jstor.org/stable/20027909
• Bülbül, S. ve Giray, S. (2011). Sosyodemografik özellikler ile mutluluk algısı arasındaki ilişki yapısının analizi. Ege Akademik Bakış, 11, 113.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi.
• Cann, A., Norman, M. A., Welbourne, J. L. & Calhoun, L. G. (2008). Attachment styles, conflict styles and humor styles: Inter relationships and associations with relationship satisfaction. European Journal of Personality, 22(2), 131-146. https://doi.org/10.1002/per.666
• Cartwright, K. B. (2008). Introduction to literacy processes: Cognitive flexibility in learning and teaching. In K. B. Cartwright (Ed.), Literacy processes: Cognitive flexibility in learning and teaching (pp. 3–18). The Guilford Press.
• Chauvet, S. & Hofmeyer, A. (2007). Humor as a facilitative style in problem-based learning environments for nursing students. Nurse Education Today, 27(4), 286-292. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2006.05.008
• Chen, G. & Martin, R. A. (2007). A comparison of humor styles, coping humor, and mental health between Chinese and Canadian university students. International Journal of Humor Research, 20(3), 215-234. https://doi.org/10.1515/HUMOR.2007.011
• Ciairano, S., Bonino, S., & Miceli, R. (2006). Cognitive flexibility and social competence from childhood to early adolescence. Cognitie, Creier, Comportament/Cognition, Brain, Behavior, 10(3).
• Curran, T., Janovec, A., & Olsen, K. (2021). Making others laugh is the best medicine: humor orientation, health outcomes, and the moderating role of cognitive flexibility. Health communication, 36(4), 468-475. https://doi.org/10.1080/10410236.2019.1700438
• Çelikkaleli, Ö. (2014). Bilişsel esneklik ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Eğitim ve Bilim, 39 (176). http://dx.doi.org/10.15390/EB.2014.3466
• Çuhadaroğlu, A. (2013). Bilişsel esnekliğin yordayıcıları. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 2(1), 86-101.
• Didin, E. (2016). Sanat eğitimi alan ve almayan ergenlerin mizah tarzlarının ve kişilerarası problem çözme becerilerinin incelenmesi (Tez No. 417244) [Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi].
• Diril, A. (2011). Lise öğrencilerinin bilişsel esneklik düzeylerinin sosyodemografik değişkenler ve öfke düzeyi ile öfke ifade tarzları arasındaki ilişki açısından incelenmesi (Tez No. 299894 )[Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi].
• Doğan, T. ve Çötok, N. A. (2016). Oxford mutluluk ölçeği kısa formunun Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 4(36).
• Durak, H. Y. ve Seferoğlu, S. S. (2017). Öğretmenlerde tükenmişlik duygusunun çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(2), 759-788.
• Dyck, K. T., & Holtzman, S. (2013). Understanding humor styles and well-being: The importance of social relationships and gender. Personality and individual differences, 55(1), 53-58. https://doi.org/10.1016/j.paid.2013.01.023
• Eker, G. Ö. (2009). İnsan kültür mizah: Eğlence endüstrisinde tüketim nesnesi olarak mizah. Grafiker Yayınları.
• Erkuş, A. (2017). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci (5. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Ertmer, P. A., & Ottenbreit-Leftwich, A. T. (2010). Teacher technology change: How knowledge, confidence, beliefs, and culture intersect. Journal of research on Technology in Education, 42(3), 255-284. https://doi.org/10.1080/15391523.2010.10782551
• Freud, S. (1960). Jokes and their relation to the unconscious. Norton Press.
• Hills, P., & Argyle, M. (2002). The oxford happiness questionnaire: a compact scale for the measurement of psychological well-being. Personality and individual differences, 33(7), 1073-1082. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(01)00213-6
• Ho, S. K. (2017). The relationship between teacher stress and burnout in Hong Kong: positive humour and gender as moderators. Educational Psychology, 37(3), 272-286. https://doi.org/10.1080/01443410.2015.1120859
• Işık, Ş. (2016). Psikolojik dayanıklılık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 4(2), 165-182.
• İlhan, T. (2005). Öznel iyi oluşa dayalı mizah tarzları modeli. (Tez No. 159598) [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. Januszewski, A., & Molenda, M. (Eds.). (2013). Educational technology: A definition with commentary. Routledge.
• Kantarci, B., & Soylu, F. K. (2024). The relationship between the humor styles of nurses and psychological well-being during the COVID-19 pandemic period. Dimensions of Critical Care Nursing, 43(2), 87-95. https://doi.org/10.1097/DCC.0000000000000626
• Kfrerer, M. L., Rudman, D. L., Aitken Schermer, J., Wedlake, M., Murphy, M., & Marshall, C. A. (2023). Humor in rehabilitation professions: a scoping review. Disability and Rehabilitation, 45(5), 911-926. https://doi.org/10.1080/09638288.2022.2048909
• Kennedy, T. J., & Odell, M. R. (2014). Engaging students in STEM education. Science Education International, 25(3), 246-258.
• Kılıç, F. ve Demir, Ö. (2012). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin bilişsel koçluk ve bilişsel esnekliğe dayalı öğretim ortamlarının oluşturulmasına ilişkin görüşleri. İlköğretim Online, 11(3), 578-595. https://dergipark.org.tr/en/pub/ilkonline/issue/8588/106713
• Koçakoğlu, M. (2010). Probleme dayalı öğrenme: Yapılandırmacılığın özü. Milli Eğitim Dergisi, 40 (188), 68-82. https://dergipark.org.tr/en/pub/milliegitim/issue/36196/406999
• Kolburan, Ş. G., Eker, E. ve Akdeniz, B. (2019). Bilişsel esneklik ve mizah stilleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri Journal of Forensic Medicine & Forensic Sciences, 16(1), 1-13.
• Liman, B. ve Oral Paksoy, A. (2024). Okul öncesi öğretmenlerinin mizah tarzları ile psikolojik iyi oluş ve çocuklar için kullandıkları mutluluk artırıcı stratejilerin incelenmesi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 14(2), 200-224. https://doi.org/10.23863/kalem.2023.271
• Martin, M. M. ve Anderson, C. M. (1998). The cognitive flexibility scale: Three validity studies. Communication Reports, 11(1), 1-9. https://doi.org/10.1080/08934219809367680
• Martin, M. M. & Rubin, R. B. (1995). A new measure of cognitive flexibility. Psychological Reports, 76(2), 623-626. https://doi.org/10.2466/pr0.1995.76.2.6
• Martin, R. A., Puhlik-Doris, P., Larsen, G., Gray, J., & Weir, K. (2003). Individual differences in uses of humor and their relation to psychological well-being: Development of the humor styles questionnaire. Journal of Research in Personality, 37(1), 48-75. https://doi.org/10.1016/S0092-6566(02)00534-2
• Marziali, E., McDonald, L., & Donahue, P. (2008). The role of coping humor in the physical and mental health of older adults. Aging and Mental Health, 12(6), 713-718. https://doi.org/10.1080/13607860802154374
• MacDonald, K. B., Kumar, A., & Schermer, J. A. (2020). No laughing matter: How humor styles relate to feelings of loneliness and not mattering. Behavioral Sciences, 10(11), 165. https://doi.org/10.3390/bs10110165
• McMahon, W. W. (2002). Education and development: Measuring the social benefits. Oxford University Press.
• Mincu, M. E. (2015). Teacher quality and school improvement: what is the role of research?. Oxford Review of Education, 41(2), 253-269. https://doi.org/10.1080/03054985.2015.1023013
• Ogurlu, Ü. (2015). Relationship between cognitive intelligence, emotional intelligence and humor styles. International Online Journal of Educational Sciences, 7(2), 15-25. http://dx.doi.org/10.15345/iojes.2015.02.003
• Öz, S. (2012). Ergenlerin cinsiyet, sosyo-ekonomik ve öğrenim kademesi düzeylerine göre bilişsel esneklik, uyum ve kaygı puanları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No. 327682) [Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi].
• Özdemir, N. (2010). Humor, critical thinking and the wisdom: Nasreddin Hodja. Milli Folklor, 22(87). 27-40.
• Özdemir, S., Sezgin, F., Kaya, Z. ve Recepoğlu, E. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin stresle başa çıkma tarzları ile kullandıkları mizah tarzları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 3(3), 405-428. https://dergipark.org.tr/en/pub/kuey/issue/10327/126607
• Polatoğlu, E. (2018). Özel gereksinimli bireylerle çalışan öğretmenlerin bilişsel esneklik düzeyleri ile yaratıcılık ve empati düzeyleri arasındaki ilişki (Tez No. 529376) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi].
• Ruch, W. (1998). Foreword and overview. Sense of humor: A new look at an old concept. In W. Ruch (Ed.). The sense of humor: Explorations of a Personality Characteristic. Mouton de Gruyter.
• Sarıçalı, M. (2018). Üniversite öğrencilerinde olumlu mizah kullanımı ile özgünlük ilişkisinde bilişsel esnekliğin ve psikolojik kırılganlığın aracılığı: karma desen araştırma. (Tez No. 533393) [Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi].
• Satıcı, S. A. ve Deniz, M. E. (2017). Mizahla başa çıkma ve iyilik hali: Psikolojik sağlamlık ve iyimserliğin aracılık rolünün incelenmesi. Elementary Education Online, 16(3), 1343-1356. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.330262
• Seçim, G. (2020). Bilişsel esneklik ve duygu düzenleme özelliklerinin psikolojik sağlamlık üzerine etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 18(2), 505-524. https://doi.org/10.37217/tebd.716151
• Spiro, R. J. (1988). Cognitive flexibility theory: Advanced knowledge acquisition in ill-structured domains. Center for the Study of Reading Technical Report; no. 441.
• Şahin, A. (2021). Humor use in school settings: The perceptions of teachers. SAGE Open, 11(2), 1-16. https://doi.org/10.1177/21582440211022691
• Şaşmaz, Ş. C. (2016). Çocuğu olan evli ve evli olmayan bireylerin psikolojik sağlamlık ve mutluluk düzeylerinin incelenmesi (Tez No. 438531) [Yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi].
• Taşkıran, A. (2017). Dijital çağda yükseköğretim. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 3(1), 96-109. https://dergipark.org.tr/en/pub/auad/issue/34114/377387
• Ulus, L., Yaman, Y. ve Yalçıntaş-Sezgin, E. (2019). Üstün yetenekli çocukların mizah anlayışları. Turkish Journal of Giftedness & Education, 9(1), 61-78.
• Uyar, A. ve Çiçek, B. (2021). Farklı branşlardaki öğretmenlerin 21. yüzyıl becerileri. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (9), 1-11. https://doi.org/10.21733/ibad.822410.
• Üzümcü, B. ve Müezzin, E. E. (2018). Öğretmenlerin bilişsel esneklik ve mesleki doyum düzeyinin incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 8(1), 8-25. https://doi.org/10.19126/suje.325679
• Yadav, A., Hong, H., & Stephenson, C. (2016). Computational thinking for all: Pedagogical approaches to embedding 21st century problem solving in K-12 classrooms. Tech Trends, 60, 565-568. https://doi.org/10.1007/s11528-016-0087-7
• Yerlikaya, E. E. (2003). Mizah tarzları ölçeğinin uyarlama çalışması (Tez No. 125628) [Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi].
• Yerlikaya, N. (2007). Lise öğrencilerinin mizah tarzları ile stresle başa çıkma tarzları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No. 220625) [Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi].
• Yerlikaya, E. E. (2009). Üniversite öğrencilerinin mizah tarzları ile algılanan stres, kaygı ve depresyon düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No. 241451) [Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi].
• Yılmaz, B. H., Yetim, D., & Özdemir, M. (2024). Sporcularda ruminasyon ile bilişsel esneklik arasındaki ilişki. Yalova Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 127-139.
• Yovetich, N. A., Dale, J. A. & Hudak, M. A. (1990). Benefits of humor in reduction of threat-induced anxiety. Psychological Reports, 66(1), 51-58. https://doi.org/10.2466/pr0.1990.66.1.51
• Ziv, A. (2010). The social function of humor in interpersonal relationships. Society, 47, 11-18. https://doi.org/10.1007/s12115-009-9283-9.