6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Kültürel Miras Konularının Öğretiminde Web 2.0 Araçlarının Kullanımı

Yıl 2024, Cilt: 53 Sayı: 3, 1110 - 1142, 31.12.2024

Meryem Kantekin

https://doi.org/10.14812/cuefd.1315970

Öz

Toplumların devamlılığını sağlamada önemli rol oynayan kültür; düzenli ve etkili bir kültürel miras eğitimi ile gelecek nesillere aktarılmaktadır. Kültürel ögelerin sağlıklı bir biçimde bireylere ulaştırılmasını sağlayan yollardan biri de sosyal bilgiler dersidir. Bu çalışmada sosyal bilgiler dersi kültürel miras konularının öğretiminde Web 2.0 teknolojilerinin etkisini ortaya konulması amaçlanmaktadır. Bu amaç çerçevesinde çalışma araştırma yöntem araştırmalarından gömülü karma desen ile yürütülmüştür. Veriler Kültürel Miras Akademik Başarı Testi ve yarı yapılandırılmış görüşmeler ile elde edilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi ve SPSS programı yardımı ile çözümlenmiştir. Araştırmanın katılımcı grubunu Ardahan il merkezinde yer alan bir devlet okulunda öğrenim görmekte olan 59 altıncı sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Elde edilen veriler sonucunda Web 2.0 teknolojileri ile sosyal bilgiler dersinde kültürel miras eğitimi konularının öğretiminin deney grubu lehine anlamlı etki yarattığı görülmüştür. Ayrıca öğrenciler ile yapılan görüşmeler sonucunda bu teknoloji araçlarının ders içinde yararlı olduğu, konuları daha etkili ve kalıcı hâle getirdiği, soyut konuları somutlaştırmada rol oynadığı, dersi daha eğlenceli hâle getirdiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlara dayanarak sosyal bilgiler ders sürecinde daha fazla Web 2.0 aracı kullanılması, öğrenci ve öğretmenlerin bu araçlar hakkında yeteri kadar bilgilendirilmesi, bu konu üzerine farklı ünite ve alanlarda çalışmaların yapılması önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, Kültür, Kültürel Miras, Web 2.0 Araçları

Teşekkür

Tez danışmanım Prof. Dr. Tuba ÇENGELCİ KÖSEYE teşekkürlerimi sunarım.

The Use of Web 2.0 Tools in the Teaching of Cultural Heritage Issues in the Classroom Social Studies Lessons

Öz

Culture, which plays an important role in ensuring the continuity of societies, is transferred to future generations with a regular and effective cultural heritage education. One of the ways to ensure that cultural items are delivered to individuals in a healthy way is the Social Studies course. In this study, it is aimed to reveal the impact of Web 2.0 technologies on the teaching of cultural heritage issues in the Social Studies course. Within the framework of this purpose, the study was carried out by mixed method. The data were obtained through the Cultural Heritage Academic Achievement Test and semi-structured interviews. The obtained data were analyzed with the help of content analysis and SPSS program. The participant group of your research consists of 59 sixth grade students studying at a public school located in the city center of Ardahan. As a result of the obtained data, it was seen that the teaching of cultural heritage education topics in the Social Studies course with Web 2.0 technologies had a significant impact on the experimental group. In addition, as a result of interviews with students, it was concluded that these technology tools are useful in the course, make the subjects more effective and permanent, play a role in embodying abstract subjects, and make the lesson more fun. Based on these results, suggestions for using more Web 2.0 tools in the Social Studies course process, informing students and teachers enough about these tools, conducting studies in different units and areas on this topic have been presented.

Anahtar Kelimeler

Social Studies, Culture, Cultural Heritage, Web 2.0 Tools

Kaynakça

• Almalı, H. ve Yeşiltaş, E. (2020). Sosyal bilgiler eğitiminde coğrafya konularının web 2.0 teknolojileri kullanılarak öğretiminin öğrencilerin akademik başarı ve tutumlarına etkisi. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 5(2), 165-182.
• Aslan, S. ve Çakmak, Z. (2021). Artırılmış gerçeklik uygulamalarının sosyal bilgiler öğretimine yansımaları. Journal of History School, 55, 4337-4358.
• Ateş, K. (2021). Sosyal bilgiler 6. ve 7. sınıf ders kitaplarında kültürel miras öğrenme alanı kapsamında kadın karakterlerin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Avcı, M. (2014). Sosyal bilgiler dersinde kültürel miras eğitimine ilişkin öğrenci ve öğretmen görüşleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Azı, F.B. (2020). Artırılmış gerçeklik uygulamalarının Sosyal bilgiler dersinde akademik başarı ve ders tutumlarına etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Azrak, S. ve Yalçınkaya, E. (2020). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin tarihi kültürel miras eğitimine ilişkin görüşleri (Denizli şehri örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 28 (3), 1307-1320.
• Balcı, F. (2023). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin dijital okuryazarlık yetkinliklerinin Web 2.0 araçları kullanım durumuna etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Balçın, K., ve Çalışkan, H. (2021). Sosyal bilgiler dersinde kullanılan web 2.0 araçlarının ortaokul öğrencilerinin çevresel duyarlılıklarına Etkisi. Journal of Interdisciplinary Education: Theory and Practice, 3(2), 128-141.
• Barak, M., Herscovitz, O., Kaberman, Z. and Dori, Y. (2009). MOSAICA: A Web-2.0 based system for the preservation and presentation of cultural heritage. Computers and Education, 53, 841-852.
• Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu [UNESCO] (1992). The contribution of education to cultural development. United Nations Educational, Scientific, And Cultural Organization, Paris (France). 1-27. https://eric.ed.gov/?id=ED369699 Erişim Tarihi: 06.04.2022.
• Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu [UNESCO] (1972). UNESCO Türkiye Millî Komisyonu. https://www.unesco.org.tr/Pages/125/122/UNESCO-D%C3%BCnya-Miras%C4%B1-Listesi Erişim Tarihi: 06.04.2022.
• Batıbay, E. F. (2019). Web 2.0 uygulamalarının Türkçe dersinde motivasyona ve başarıya etkisi: Kahoot örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tez). Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Bogdan, R. C. ve Biklen, S. K. (2007). Qualitative research for education: An introduction to theories and methods. Boston, MA: Pearson Ecucation Inc.
• Byrne, R. (2009). The effect of Web 2.0 on teaching and learning. Teacher Librarian, 37 (2), 50-53. Cao, Y., Srirama, S. N., Chatti, M. A. ve Klamma, R. (2006). Mobile social software for cultural heritage management. OTM Workshops, 4277, 955-964.
• Caracelli, V. J. ve Greene, J. C. (1993). Data analysis strategies for mixed-method evaluation designs. Educational Evaluation and Policy Analysis, 15 (2), 195-207.
• Creswell, J. W. (2019). Karma yöntem araştırmalarına giriş. (Çev: Ed. M. Sözbilir). Ankara: Pegem Akademi Yayınevi.
• Çelik, T. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının web 2.0 uygulamalarıyla biçimlendirici değerlendirme deneyimlerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 50 (231), 173-198.
• Çenesiz, M. ve Özdemir, M. A. (2021). Web 2.0 araçlarının ortaöğretim 10. sınıf Coğrafya dersi topoğrafya ve kayaçlar konusunda akademik başarıya etkisi. Lnternational Journal of Geography and Geography Education (43), 39-53.
• Çengelci, T. (2012). Sosyal bilgiler öğretim programında somut olmayan kültürel mirasın yeri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (1), 185-203.
• Çengelci Köse, T. ve Kekeç, M. (2019).Sosyal Bilgiler Öğretim Programı ve Ders Kitaplarında Kültürel Miras Eğitimi. Uluslararası Bilim ve Eğitim Kongresi 2019 (UBEK2019)
• Çakmak, S. (2020). Kültürel miras yaklaşımıyla “Türkiye potansiyelini keşfet” logosunun simgesel olarak çözümlenmesi. İdil, 65, 155-164.
• Çankaya, E. (2006). Somut olmayan kültürel mirasın müzecilik bağlamında korunması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tez)i. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Çelik, T. (2020). Dijital çağda Sosyal bilgiler öğretmeni yetiştirme: bir eylem araştırması. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (38), 211-229.
• Darçın Şahin, İ. (2010). Yerel kültür mirasının dijitalleştirilmesi ve halk kütüphaneleri: Yalova örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Demir, B. ve Düzleyen, E. (2012). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin Gdo bilgi düzeylerinin incelenmesi. X. ulusal fen bilimleri ve matematik eğitimi kongresi, Niğde: Niğde Üniversitesi, Eğitim Fakültesi.
• Demirezen, S. ve Aktaş, A. (2020). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin somut olmayan kültürel miras öğretimine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi,15 (30), 413-434.
• Deveci, H. (2009). Sosyal bilgiler dersinde kültürden yararlanma: Öğretmen adaylarının kültür portfolyolarının incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (28), 1- 19.
• Fitchett, P, G. ve Meuwissen, K, W. (2018). Social Studies in the new education policy era. New York: Routledge. Göksu, M. M. (2021). Social studies teachers’ views on cultural heritage education. International Journal of Eurasian Education and Culture, 6 (13), 1061-1093.
• García-Santiago, M.D. ve Olvera-Lobo, M.D. (2021). Use of Web 2.0 in cultural heritage. En Proceedings of the 19th International Conference on WWW/INTERNET. 18-20 http://hdl.handle.net/10481/69698 Erişim tarihi: 08.05.2022.
• Gencer, Ö. ve Gezer, U. (2022). Web 2.0 araçlarına dayalı Sosyal bilgiler öğretiminin öğrencilerin akademik başarılarına etkisinin incelenmesi. Dijital Teknolojiler ve Eğitim Dergisi, 1,(2), 83-91.
• Gezer, U. (2020). Sosyal bilgiler dersinde mobil uygulamalara dayalı etkinliklerin akademik başarı, eleştirel düşünme becerisi ve motivasyon üzerine etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Güneş, G., Ayantaş, T. , Güneş, C. , Güleryüz, O. ve Arıkan, A. (2021). Sosyal bilgiler eğitiminde teknoloji kullanımına yönelik yapılan araştırmaların incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 25 (3), 859-890.
• Gürdogan Bayır, Ö. ve Çengelci Köse, T. (2019). Kültürel miras ve korunmasına ilişkin ortaokul öğrencilerinin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27 (4), 1827-1840.
• Gürkan, B. (2015). Sosyal bilgiler ders kitaplarının somut olmayan kültürel miras açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Adana: Çukurova Üniversitesi.
• Ivon, H. ve Kuscevic, D. (2013). School and the cultural-heritage environment: Pedagogical, creative and artistic aspects. CEPS Journal, 3 (2), 29-50.
• Ja ančič, P. ve Hus, V. (2018). Treatment of cultural heritage content in the subject Social Studies in primary school. Creative Education, 9, 702-712.
• G. Kaplan and G. Öner, "Sanal gerçeklik uygulamalarına (virtual reality) ilişkin 5. sınıf öğrencilerinin deneyimlerinin incelenmesi" Uluslararası Eğitim ve Bilim Kongresi’nde sunulan bildiri Antalya.
• Karadağ, B. F. ve Garip, S. (2021). Türkçe öğretiminde Web 2.0 uygulaması olarak learningapps’ın kullanımı. Çocuk Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergisi, 4 (1), 21-40.
• Karaman, S., Yıldırım, S. ve Kaban, A. (2008). Öğrenme 2.0 yaygınlaşıyor: Web 2.0 uygulamalarının eğitimde kullanımına ilişkin araştırmalar ve sonuçları. XIII. Türkiye’de İnternet Konferansı Bildirileri, Ankara: ODTÜ, 35-40.
• Karip, F. (2012). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin kültürel mirasın korunması bilincine yönelik hazırbulunuşluk düzeylerinin ölçülmesi (Ağrı ili örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ağrı: Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi.
• Kartal, B. (2022). Sosyal Bilgiler öğretiminde somut olmayan kültürel miras ögelerine ilişkin öğretmen görüşleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Amasya: Amasya Üniversitesi.
• Keleş, H. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin teknopedagojik alan bilgisi yeterlilikleri ve web 2.0 Teknolojileri Hakkında Görüşlerinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Aksaray: Aksaray Üniversitesi.
• Kılıç, S. (2014). Etki büyüklüğü. Journal of Mood Disorders, 4 (1), 44-6.
• Kılıç, S. (2019).Yaşayan kültürel mirasın medya yolu ile aktarımında cinsiyet faktörü: Fındık veresiye filmi uygulaması. Socıal Scıences Studıes Journal, 30, 761-770.
• Kırımlı, H. ve Demirezen, S. (2022). Sosyal bilgiler Öğretmenlerinin Web 2.0 Teknolojilerine Yönelik Görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, ( 62 ), 527-558.
• Kurtdede Fidan, N. ve Yazıcı, A. (2023). Sosyal bilgiler Dersinde Web 2.0 Araçları Kullanımı İlişkin Sınıf Öğretmenlerinin Görüşleri. Turkish Studies - Eğitim Bilimleri, 18,3, 945-965.
• Merç, A. (2017). Sosyal bilgiler dersinde mekân algılama becerisinin kazandırılmasında Google Earth uygulamasının etkililiği. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• May, İ. (2019). Sosyal bilgiler ders kitaplarında kültür ve miras ünitesi’nin kazanımlarının incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Burdur: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
• Lowenthal, D. (2005). Natural and cultural heritage. International Journal of Heritage Studies, 11 (1), 81–92. Öner, G. (2017). Sosyal bilgiler ve tarih dersleri için alternatif bir kaynak: Eba.gov.tr. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, (9), 227-257.
• Öner, G. (2022). Kapsayıcı eğitim yaklaşımıyla sosyal bilgiler öğretimi: Bir eylem araştırması. (Yayımlanmamış Doktora Tez)i. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Özlek, G. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin somut olmayan kültürel miras öğretimine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Aksaray: Aksaray Üniversitesi.
• Öztürk, C. (Ed.), (2015). Sosyal bilgiler öğretimi: Demokratik vatandaşlık eğitimi (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınevi.
• Öztürk, A. (2022).Sosyal bilgiler öğretiminde Web 2.0 araçlarının kullanılmasının ortaokul öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ve akademik başarılarına etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Antalya: Akdeniz Üniversitesi.
• Pausé, C. ve McCarroll, Elizabeth M. (2022). Tumbling through tertiary Education: An ınvestigation of the use of tumblr within a child development course. Interactive Learning Environments, 30 (1), 49-57.
• Royston, J. P. (1983). Some techniques for assessing multivariate normality based on the ShapiroWilk. W. Applied Statistics, 32(2), 121-133.
• Sağ, Ç.N. (2018). İlkokul sosyal bilgiler dersinde somut olmayan kültürel miras eğitimine yönelik etkinlik temelli bir eylem araştırması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi). Bartın: Bartın Üniversitesi.
• Sevigen, E. (2021). Sosyal bilgiler öğretiminde müze eğitimi uygulamalarının öğrencilerin somut kültürel miras ve ders ile ilgili tutumlarına etkisi ve süreç hakkındaki görüşleri: Bir karma yöntem araştırması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi). Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi.
• Sevingen, M. (2022). Sosyal bilgiler dersi öğretiminde Web 2.0 araçlarının kullanılmasının öğrencilerin dijital vatandaşlık düzeyine, akademik başarısına ve ders tutumuna etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi). Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Sariyatun, S., Suryani, N., Sutimin, L., Nur F. A. ve Akmal, A. (2021). The effect of digital learning material on students’ social skills in Social Studies learning. International Journal of Instruction, 14. 417-432.
• Şenyurt, Y. S. ve Şahin, Ç. (2022). Covid-19 salgınında uzaktan eğitim sürecinde Web 2.0 araçlarının kullanımı ile ilgili sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Uluslararası Bilim ve Eğitim Dergisi, 5(1), 34-49.
• Srivastava, S. (2015). A Study of awareness of cultural heritage among the teachers at university level. Universal Journal of Educational Research, 3 (5), 336-344.
• Tak, İ. ve Demir, M. (2019). Sosyal bilgiler dersinde eğitim yazılımı kullanılmasının öğrenci akademik başarısına etkisi: Morpa kampüs örneği. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 4 (2), 77-89.
• Taşdemir, M. (2018). Ortaokul altıncı sınıf Sosyal bilgiler ders kitabı metinlerinin kültürel mirasa duyarlılık değeri açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Antalya: Akdeniz Üniversitesi.
• Tenekeci, M. (2020). Türkçe öğretiminde Web uygulamaları ve mobil uygulamalar ile bunların öğretmenlerce bilinirliği. Milli Eğitim Dergisi, 49 (227), 429-445.
• Türkcan B. ve Bozkurt, M. (2015). İlkokul öğrencilerinin Sosyal bilgiler dersi bağlamında kimlik, kültür ve yurttaşlık algıları. Journal of Turkish Studies, 10 (11), 1501-1526.
• Tünkler, V. (2021). Sosyal bilgilerde kavram öğretiminde Web 2.0 Araçları: Öğretmen adaylarının görüşleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (53), 234-260.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitim bilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 6 (4), 543-559.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı (Çev: Ed. M. Baloğlu). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Uçar, M. (2014). İlköğretim düzeyinde kültür varlığı ve koruma konularındaki eğitiminin etkinliği ve sivil toplum örgütlerinin eğitime katkısının değerlendirilmesi. MEGARON, 9 (2), 85-102.
• Yavuz, E. (2023). Dkab öğretmenlerinin din derslerinde Web 2.0 araçlarını kullanım durumlarının incelenmesi (Adana örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Nitel araştırma yöntemleri (10. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, Ö., Tanrıkulu, C. ve Ablak S. (2022). Uzaktan eğitim Sürecinde Sosyal bilgiler öğretmenlerinin web 2.0 araçlarının kullanımına ilişkin görüşleri. Cumhuriyet International Journal of Education, 11(4), 817-829.
• Yıldırım, S. (2023). Alan eğitiminde Web 2.0 uygulamalarının Coğrafya dersi bağlamında değerlendirilmesi. Lnternational Journal of Geography and Geography Education (49), 41-58.
• Yeşilbursa, C. C. (2011). Sosyal bilgelerde miras eğitiminin öğrencilerin somut kültürel mirasa karşı tutumlarına ve akademik başarılarına etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Zhabykbayeva, D., Sanay, G., Bekish, A. Zhylkybekova, G., ve Kasymbekov, Z. (2021). Teachers' views on the level of cultural heritage knowledge that can be improved through innovative technologies. World Journal on Educational Technology: Current Issues, 13 (4), 1073 -1087.
• Wanago, N. (2013). Effective Web 2.0 tools for your classroom. Techniques: Connecting Education and Careers (J3), 88 (1), 18-21.