Establishment and Consequences of Usufruct Rights on Registered Ships under Turkish Law

Yıl 2023, Sayı: 4, 64 - 93, 28.12.2023

Tekincan Akif Karaarslan

https://doi.org/10.59399/cuhad.1342680

Öz

The usufruct right is a limited real right that grants the right holder the broadest powers over the usufruct subject matter. Unlike the Abrogated Law No. 6762, the Turkish Commercial Code No. 6102 does not limit the usufruct right to be established on the registered ships, but leaves it free to be used more widely in practice. In this study, based on this acceptance, Article 1059 of the TCC is taken into consideration. Firstly, the concept of ship and registered ship is analysed, and then the obligation of registration to the registry following the notarisation of the agreement and signatures to be made for the establishment of usufruct right on a registered ship is examined. Subsequently, the rights and obligations of the usufructuary who acquires the usufruct right upon registration are analysed in comparison with the usufruct right provisions of the TCC under the guidance of Art. 1060 of the TCC, and the insurance contract to be concluded by the usufructuary is particularly emphasised.

Anahtar Kelimeler

Ship Ownership, Usufruct Right, Usufruct Right on Ships, Registered Ship, Ship Registry

Türk Hukuku Bakımından Sicile Kayıtlı Gemiler Üzerinde İntifa Hakkı Kurulması ve Sonuçları

Öz

İntifa hakkı hak sahibine intifa konusu olan şey üzerinde en geniş yetkileri veren sınırlı ayni bir haktır. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK), 6762 sayılı Mülga Kanundan farklı olarak sicile kayıtlı gemiler üzerinde kurulacak olan intifa hakkını sınırlamamış uygulamada daha yaygın biçimde kullanılması adına serbest bırakmıştır. Çalışmada ise bu kabulden yola çıkarak TTK m. 1059 hükmü göz önüne alınmış öncelikle gemi ve sicile kayıtlı gemi kavramı incelenmiş ardından da sicile kayıtlı bir gemi üzerinde intifa hakkı kurulması için yapılacak olan sözleşme ve imzaların noterde onaylanmasını müteakiben sicile tescil zorunluluğu incelenmiştir. Daha sonrasında tescil ile intifa hakkını kazanan hak sahibinin hakları ve borçları TTK m. 1060’ın yönlendirmesiyle Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) intifa hakkı hükümleri ile karşılaştırmalı olarak irdelenmiş ve özellikle intifa hakkı sahibinin yaptıracağı sigorta sözleşmesi üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Gemi Mülkiyeti, İntifa Hakkı, Gemiler Üzerinde İntifa Hakkı, Sicile Kayıtlı Gemi, Gemi Sicili

Kaynakça

• ACAR, F. (2017). Rehin Hukuku Dersleri (2.b.). İstanbul.
• ALGANTÜRK LİGHT, D. (2006). TTK Tasarısı’nın Deniz Ticareti Başlıklı Beşinci Kitabı ile Getirilen Düzenlemeler ve Değerlendirmeler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Dergisi, 5(10) 123-145.
• AKAN, P. (2005). Deniz Hukuku’nda Geminin Enkaz Haline Gelmesinin Hukuki Niteliği ve Sonuçları. Ankara.
• AKÇURA KARAMAN, T. (2019). Gemi ve Hava Aracı İpoteği ve Motorlu Taşıt Rehni (2.b.). İstanbul.
• AKINCI, S. (1958). Türk Hukukunda Gemi İpoteği. Ankara.
• AKYOL, Ş. (2008). Türk Medeni Hukukunda Temsil. İstanbul.
• ATAMER, K. (2018). Deniz Ticareti Hukuku (Cilt II). İstanbul. (Cilt II).
• ATAMER, K. (2012). Gemi ve Uçak İpoteğinin Hukuksal Temelleri. İstanbul. (İpotek).
• ATAMER, K. (2012). Yeni Türk Hukuku Uyarınca, Gemiler Üzerinde İpotek, İntifa, Kira ve Finansal Kira Hallerinde Sigorta İlişkileri. (DENİZ HUKUKU DERNEĞİ, SİGORTA HUKUKU TÜRK DERNEĞİ, Düzenleyenler) İstanbul. 97-115. (Deniz Sigortaları).
• AYAN, M. (2020). Eşya Hukuku Sınırlı Ayni Haklar (9.b. Cilt III). Ankara.
• AYBAY, A., HATEMİ H. (1981). Eşya Hukuku Dersleri. İstanbul.
• AYBAY, A. (1974). Gemi Üzerinde İntifa Hakkı Kurma İşleminin Sınırlandırılması Sorunu. İstanbul Barosu Dergisi, 48(1) 303-315.
• AYBAY, G. (1998). Deniz Hukuku. İstanbul.
• BOZKURT, T. (2021). Deniz Ticareti Hukuku. Ankara.
• CAN, M. (2003). Deniz Ticareti Hukuku (2.b.). Ankara.
• CANARSLAN, G. (2016). İntifa Hakkının Sona Ermesi. İstanbul.
• ÇAĞA, T., KENDER R. (2009). Deniz Ticareti Hukuku I (15.b.). İstanbul.
• ÇELİK PARTAL, Ç. (2021). Tekne Sigortalarında Teminatın Rizikolar Bakımından Kapsamı. Ankara.
• ÇETİNGİL, E., KENDER., R., ÜNAN, S., YAZICIOĞLU, E. (2006). TTK Tasarısı’nın “Deniz Ticareti” Başlıklı 5. Kitabında Yer Alan Hükümler Hakkında. Deniz Hukuku Dergisi. Özel Sayı. 1-297.
• DAMAR, D. (2010). Gemi Niteliğinde Olmayan Deniz Araçları ve Çatma. Prof. Dr. Rona Serozan’a Armağan. (Bİ. ENGİN, Düzenleyenler) 749-787.
• DEMİR, İ. (2021). Deniz Ticareti Hukuku. Ankara.
• DEMİR, İ. (2015). Yeni Bağlama Kütüğü Rejimi Üzerine Değerlendirmeler. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 64(1) 103-170.
• DEMİRKIRAN İ., DEMİRKIRAN M. (2006). Türk Ticaret Kanunu Tasarısı Üzerine Bazı Düşünceler. Deniz Hukuku Dergisi. Özel Sayı. 339-347.
• DENİZ KANER, İ. (2021). Deniz Ticareti Hukuku (4.b. Cilt I-II). İstanbul.
• DOBBERAHN, P. (1998). Rechte an Schiffen und Luftfahrzeugen, MittRhNotK.
• DOĞANAY, İ. (2004). Türk Ticaret Kanunu Şerhi (4.b. Cilt III). İstanbul.
• EREN, F. (2021) Borçlar Hukuku Genel Hükümler (26b.) Ankara. (Borçlar Özel).
• EREN, F. (2022). Borçlar Hukuku Özel Hükümler (10b.). Ankara. (Borçlar Genel).
• GÖKTÜRK, HA. (1949). Türk Medeni Hukuku Dördüncü Kitap Ayni Haklar. Güney Matbaacılık. Ankara.
• GÜNEYLİ, Y. (2021). İngiliz Hukukunda Tekne Sigortasının Gelişimi ve Türk Hukukunda Tekne Sigortasına Bir Bakış. Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(1) 137-164.
• GÜRSOY K., EREN, F., CANSEL, E. (1978). Türk Eşya Hukuku. Ankara.
• İZVEREN, A., FRANKO, N., ÇALIK, A. (1994). Deniz Ticareti Hukuku (3.b.). Ankara.
• IŞIKLAR, GK., SÜZEL, C. (2021). Bağlama Kütüğü’nün Hukuki Niteliğinin Öğreti ve Yargı Kararları Işığında Değerlendirilmesi. Dehukam Deniz Hukuku Dergisi, 4(1) 33-138.
• KALPSÜZ, T. (2004). Gemi Rehni (5.b.). Ankara. (Rehin).
• KALPSÜZ, T. (1971). Deniz Ticareti Hukuku. Ankara. (Deniz Ticareti).
• KARA, H. Deniz Ticareti Hukuku (2020). İstanbul.
• KARAHASAN, MR. (2007). Yeni Türk Medeni Kanunu Eşya Hukuku (Cilt II). Ankara.
• KAYIHAN, Ş. (2022). Deniz Ticareti Hukuku (3.b.). İstanbul. (Deniz Ticareti).
• KAYIHAN, Ş. (2004). Sigorta Sözleşmesinde Prim Ödeme Borcu. Ankara. (Prim Ödeme).
• KILIÇOĞLU, A. (2021). Eşya Hukuku. Ankara.
• KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, N., HATEMİ, H., SEROZAN, R., ARPACI, A. (2017). Borçlar Hukuku Genel Bölüm (4.b.). İstanbul.
• KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, N. (1959). Türk Medeni Hukukunda Gayrimenkul Satış Vaadi. İstanbul.
• KOYUNCU, İS. (2006). Türk Ticaret Kanunu Tasarısı’nın “Deniz Ticareti” Kitabındaki Bazı Hükümler Hakkında Değerlendirmeler. Deniz Hukuku Dergisi, Özel Sayı. 347-369.
• KÖPRÜLÜ B., KANETİ, S. (1982). Sınırlı Ayni Haklar (2.b.). İstanbul.
• MEMİŞ, T. (2001). Yangın Sigortasında Riziko. İstanbul.
• MURAN, H. (2011). Gemi Üzerinde İntifa Hakkı Kurma İşleminin Sınırlandırılması Sorunu. Deniz Hukuku Dergisi, 10(1-4) 91-125.
• NİTELİK, MH. (2022). Türk Hukukunda Gemi İpoteği. Ankara.
• NOMER, H., ERGÜNE, S. (2020). Eşya Hukuku (8.b.). İstanbul.
• OĞUZMAN, K., SELİÇİ Ö., OKTAY ÖZDEMİR, S. (2020). Eşya Hukuku (22.b.). İstanbul.
• OKAY, S. (1970). Deniz Ticareti Hukuku (3.b. Cilt I). İstanbul.
• ÖNDER, S. (2016). Gemi Kira Sözleşmesi. Ankara.
• ÖZEN, B. (2008) Türk Medeni Hukukunda Eşya Üzerinde İntifa Hakkı. İstanbul.
• SAYHAN, İ. (2005). Sigorta Sözleşmelerinin Konusu. Ankara.
• SEVİNÇ KUYUCU, A. (2017). Bağlama Kütüğüne Kayıtlı Gemilerin Mülkiyetinin Özel Hukuk Hükümlerine Göre Kazanılmasına İlişkin Esaslar. Public and Private İnternational Law Bulletin, 37 (2) 689-710. (Bağlama Kütüğü).
• SEVİNÇ KUYUCU, A. (2016). Gemi Finansmanı Sözleşmeleri. İstanbul. (Finansman).
• SİRMEN, L. (2019). Eşya Hukuku (7.b.). Ankara.
• SÖZER, B. (2022). Deniz Ticareti Hukuku (6.b. Cilt I). İstanbul. (Deniz Ticareti).
• SÖZER, B. (2010). Gemi, Geminin Mütemmim Cüzü ile Teferruatı ve Bunların Finansal Kiralama Sözleşmesi ile Temini Halinde Ortaya Çıkabilecek Sorunlar. İstanbul. (Gemi).
• SÜZEL, C. (2010). Türk Mevzuatında Gemi Tanımı. Prof. Dr. Rona Serozan’a Armağan. (Bİ. ENGİN, Düzenleyenler) 1615-1645.
• TAŞKIN, M. (2017). Zarar Sigortalarında Menfaat Eksikliği. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 33(1) 261-289.
• TEK, GS. (2012). Ulaşım Araçlarının İpoteği. İstanbul.
• TEKİL, F. (1998). Deniz Hukuku (5.b.). İstanbul.
• TEKİNAY, S., AKMAN, S., BURCUOĞLU, H., ALTOP, A. (1989). Tekinay Eşya Hukuku (5.b.). İstanbul. (Eşya Hukuku).
• TEKİNAY, S., AKMAN, S., BURCUOĞLU, H., ALTOP, A. (1993). Borçlar Hukuku Genel Hükümler. İstanbul. (Borçlar Hukuku).
• TOPSOY, F. (2020). Deniz Ticareti Hukuku (Cilt I). İstanbul.
• TUNÇOMAĞ, K. (1997). Hayat Sigortası Sözleşmelerinde Sözleşmenin Devri. Prof. Dr. Kemal Oğuzman’a Armağan (İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesi, Düzenleyenler) 1-8.
• ULUĞ CİCİM, İ. (2023). Tarihsel Gelişim Süreci Bağlamında Deniz Sigortaları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 22(86) 758-769
• ÜNAN, S. (1998). Hayat Sigortası Sözleşmesi. İstanbul. (Hayat Sigortası).
• ÜNAN, S. (2016). Türk Ticaret Kanunu Şerhi Altıncı Kitap Genel Hükümler (Cilt I). İstanbul. (Cilt I).
• ÜNAN, S. (2016). Türk Ticaret Kanunu Şerhi Altıncı Kitap Zarar Sigortaları (Cilt II). İstanbul. (Cilt II).
• WİELAND, C. (1946). Kanun-u Medenide Ayni Haklar (çeviri: Hakkı Karafaki). İstanbul.
• YAZICIOĞLU, E. (2022). Kender-Çetingil Deniz Ticareti Hukuku (17.b.). İstanbul. (Deniz Ticareti).
• YAZICIOĞLU, E. (2003). Tekne Sigortası Sözleşmeleri. İstanbul. (Tekne Sigortaları).
• YETİŞ ŞAMLI, K. (2021). Gemi Mülkiyetinin Hukuki İşlem Yoluyla Kazanılması. İstanbul.