The Position of the Israeli Supreme Court and the Turkish Constitutional Court in the Context of Constitutional Democracy

Yıl 2024, Sayı: 6, 47 - 87, 31.12.2024

Ferhat Küçük

https://doi.org/10.59399/cuhad.1548968

Öz

In this study, the constitutional judiciary (the Israeli Supreme Court and the Constitutional Court of the Republic of Turkey), which has a great importance in establishing the understanding of constitutional democracy, has been emphasized. The historical development of the concepts of constitutionalism and democracy, which are two elements of "constitutional democracy," has been attempted to be explained, and it has been emphasized that there is a contradiction between these two concepts. In other words, while the essence of democracy is known to be the rule of the majority, it is widely known that the purpose of constitutionalism is to limit power. Starting from the observation that there is tension between these two concepts, the recent situations of the Israeli Supreme Court and the Constitutional Court of the Republic of Turkey against the executive and legislative branches will be discussed. As a result, after examining the decisions made by the Israeli Supreme Court and the Constitutional Court of the Republic of Turkey, inspired by their rights-based (aimed at preserving and strengthening democracy) approach, the focus will be on how the decisions of these courts have influenced the rhetoric of the governments in both countries in recent times.

Anahtar Kelimeler

Constitutionalism, Democracy, Constitutional Judiciary, the Constitutional Court of the Republic of Turkey, Israeli Supreme Court

Anayasal Demokrasi Bağlamında İsrail Yüksek Mahkemesi ile Türk Anayasa Mahkemesinin Konumu

Öz

Bu çalışmada, anayasal demokrasi anlayışının yerleşmesinde büyük bir öneme sahip anayasa yargısı (İsrail Yüksek Mahkemesi ile Türk Anayasa Mahkemesi) üzerinde durulmuştur. “Anayasal demokrasi”nin iki unsuru olan anayasalcılık ile demokrasi kavramlarının tarihsel gelişimi anlatılmaya çalışılmış ve bu iki kavram arasında bir çelişkinin mevcut olduğu üzerinde durulmuştur. Demokrasinin özü, çoğunluğun iktidarı olduğu halde anayasalcılığın amacının ise iktidarı sınırlandırmak olduğu malumdur. Bu iki kavram arasında bir gerilimin var olduğu tespitinden hareketle, İsrail Yüksek Mahkemesi ile Türk Anayasa Mahkemesi’nin yürütme ve yasama karşısındaki durumları ele alınacaktır. Son tahlilde, İsrail Yüksek Mahkemesi ile Türk Anayasa Mahkemesinin hak temelli (demokrasiyi korumaya ve tahkim etmeye yönelik) yaklaşımından esinlenerek verdiği kararlar incelenip verilen kararların iki ülkedeki hükümetlerin söylemlerine nasıl sirayet ettiği üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Anayasalcılık, Demokrasi, Anayasa Yargısı, Türk Anayasa Mahkemesi, İsrail Yüksek Mahkemesi

Kaynakça

• ARENDT, H. (1977). On revolution. London: Penguin Publishing.
• BARAK, A. (1997). The constitutionalization of the Israeli legal system as a result of the Basic Laws and its effect on procedural and substantive criminal law. Israel Law Review, 31 (1-3), s. 3-23. https://doi.org/10.1017/S0021223700015223.
• BARAK, A. (2002).“The Role of a Supreme Court in a Democracy”, 53 Hastings L.J. 1205.
• DAHL, R. A. (1971). Polyarchy: Participation and opposition. New Haven: Yale University Press.
• ERDOĞAN, M. (2003). Anayasal Demokrasi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• FLANZ, G. H. (1952). XIX asır Avrupa’sında Anayasa Hareketleri. Ankara: AÜSBF Yayınları.
• GOLAN, M. (2020). “Israel Needs a Constitutional Council”. Hashiloch 18.
• GROSS, A. M. (1998). The politics of rights in Israeli constitutional law. Israel Studies: Indiana University Press. 3(2), s. 80-118. doi:10.2979/ISR.1998.3.2.80.
• GÖZLER, K. (2017). “Elveda Anayasa: 16 Nisan 2017 Referandumu ve Bu Referandumda Oylanan Anayasa Değişikliği Hakkında Makaleler”, https://www.anayasa.gen.tr/elveda-anayasa-kitap.htm.
• HEYWOOD, A. (2007). Politics. London: Palgrave Publishing.
• HIRSCHL, R. (1998). Israel’s constitutional revolution: The legal interpretation of entrenched civil liberties in an emerging neo-liberal economic order. American Journal of Comparative Law. 46(3), ss. 427-432.
• HIRSCHL, R. (2004). Towards juristocracy: The origins and consequences of the new constitutionalism. Harvard University Press.
• JACOBSOHN, G. J. (2012). Making sense of the constitutional revolution. Constellations. 19(2), 164.
• JACOBSOHN, G. J. (2014). Theorizing the constitutional revolution. Journal of Law and Courts, 2(1), 1, 7.
• KABOĞLU, İ. Ö. (1997). Anayasa Yargısı (2. b.). Ankara: İmge Yayınevi.
• KAPANİ, M. (1993). Kamu Hürriyetleri. Ankara: Yetkin Yayınları.
• KELSEN, H. (1967). Pure theory of law. Berkeley: University of California Press.
• KELSEN, H. (2006). General theory of law and state. Transaction.
• KLEIN, C. (1969). “Aharon A. Bergman v. The Minister of Finance and. Israel Law Review”. 4 (4), s. 569-576.
• KNESSSET NEWS. (2020). Knesset votes down “override clause” allowing parliament to overturn High Court decisions. https://m.knesset.gov.il/en/news/pressreleases/pages/press6820b.aspx
• LERNER, H. (2011). Making constitutions in deeply divided societies. Cambridge: Cambridge University Press.
• LIJPHART, A. (2012). Patterns of democracy: Government forms and performance in thirty-six countries. New Haven & London: Yale University Press.
• MONTESQUIEU. (1748). De L'Esprit des Lois. Cenevre; çev. F. Baldaş (1963). Kanunların ruhu üzerine. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• NEUER, H. (1998). Aharon Barak’s revolution. Azure, No. 3, Winter 5758 / 1998.
• ONAR, E. (2003). Kanunların Anayasaya Uygunluğunun Siyasal ve Yargısal Denetimi Ve Yargısal Denetim Alanındaki Öncüler. Ankara.
• ÖZBUDUN, E. (1983). “State Elities and Democratic Political Culture in Turkey”. Larry Diamond (ed.), Political Culture and Democracy in Developing Countries. Boulder: Lynee Reiner.
• ÖZBUDUN, E. (2005). “Anayasa Yargısı ve Demokratik Meşruluk Sorunu”. Demokrasi ve Yargı Kitabı. Ankara: TBB Yayınları.
• ÖZBUDUN, E. (2005). “Yargının Demokratik Sistemlerde Konumu: Demokratik Bir Güç mü, Bürokratik Bir Hegemonya mı?”. Demokrasi ve Yargı Sempozyumu (Ocak 2005 Ankara). (Edt.: Ozan ERGÜL). Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları.
• ÖZBUDUN, E. (2007). “Türk Anayasa Mahkemesinin Yargısal Aktivizmi ve Siyasi Elitlerin Tepkisi”. AÜSBF Dergisi, 62(3), s. 257-268.
• ÖZBUDUN, E. (2009). “Judicial Review of Constitutional Amendments in Turkey”. European Public Law 15, No. 4): 533-538.
• ÖZBUDUN, E. (2014). Türkiye’de Demokratikleşme Süreci: Anayasa Yapımı ve Anayasa Yargısı. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• ÖZBUDUN, E. (2015). Anayasalcılık ve Demokrasi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• ÖZBUDUN E. (2017). Türk Anayasa Hukuku, Ankara: Yetkin Yayınları.
• ROZNAI, Y. (2019). Constitutional paternalism: The Israeli Supreme Court as guardian of the Knesset. E.T. 25.05.2023. https://blog-iacl-aidc.org/2019-posts/2019/5/17/constitutional-paternalism-the-israeli-supreme-court-as-guardian-of-the-knesset.
• ROZNAI, Y., & JACOBSOHN, G. J. (2017). Unconstitutional constitutional amendments: The limits of amendment powers. Oxford University Press.
• SADURSKI, W. (2010). “Anayasalcılık ve Anayasa Yapımı Üzerine”. Anayasa Yapımı ve Anayasal Değişim, Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları.
• SALZBERGER, E. M. (2019). Judicial activism in Israel. https://law.haifa.ac.il/wp-content/uploads/2017/05/SSRN-id957849.pdf.
• SCHMITT, C. (2008). Constitutional theory. Durham and London: Duke University Press.
• SCHUMPETER, J. A. (1962). Capitalism, socialism and democracy (3. b.). New York and Evanston: Harper Torchbooks. SHAFIR, N. (2023). Supreme Court President Hayut blasts judicial reform plan. Globes. E.T. 02.10.2023. https://en.globes.co.il/en/article-supreme-court-president-hayut-blasts-judicial-reform-plan-1001435441.
• SHARON, J. (2023). In historic ruling, High Court strikes down key judicial overhaul legislation. The Times of Israel. https://www.timesofisrael.com/in-historic-ruling-high-court-strikes-down-key-judicial-overhaul-legislation/.
• SHARON, J. (2024). Will the High Court rulings against the judicial overhaul become a permanent revolution? The Times of Israel. https://www.timesofisrael.com/will-the-high-court-rulings-against-the-judicial-overhaul-become-a-permanent-revolution/.
• SHULTZINER, D. (2009). Israel Studies: Between Basic Norms and Basic Laws: Human Rights and the Supreme Court in Israel.
• TANÖR, B. (1991). İki Anayasa (1961-1982) (2. b.). İstanbul: Beta Yayınları.
• TANÖR, B. (2011). Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• VOA TÜRKÇE. (2021). “Gergerlioğlu vekilliğini geri kazandı.” https://www.voaturkce.com/a/gergerlioglu-vekilligini-geri-kazandi/5968201.html.
• YAZICI, S. (2010). Anayasa Yapımı ve Anayasal Değişim: Türkiye’de Anayasal Değişimin Tarihi. Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları.
• YOUNG, A. E. (2002). “Judicial activism and conservative politics”. Colorado Law Review. 73(4).
• Mahkeme Kararları
• ABD YÜKSEK MAHKEMESİ. (1803). Marbury v. Madison, 5 U.S. (1 Cranch) 137.
• İSRAİL YÜKSEK MAHKEMESİ. (1969). HCJ 98/69, Bergman v. Minister of Finance.
• İSRAİL YÜKSEK MAHKEMESİ. (1995). United Mizrahi Bank Ltd. v. Migdal Cooperative Village CA 6821/93, 49(4) P.D.221.
• İSRAİL YÜKSEK MAHKEMESİ. (2000). HCJ 6698/95, Ka’adan v. Israel Land Administration, PD 54(1), 258.
• İSRAİL YÜKSEK MAHKEMESİ. (2003). HCJ 212/03, Herut – The National Jewish Movement v. Justice Mishael Cheshin, Chairman of the Central Elections Committee for the Sixteenth Knesset.
• İSRAİL YÜKSEK MAHKEMESİ. (2021). HCJ 6732/20.
• TÜRK ANAYASA MAHKEMESİ. (1989). E.S.: 1989/1, K.T.: 1989/12, K.T.: 7.03.1989, AMKD, S. 25.
• TÜRK ANAYASA MAHKEMESİ. (1991). E.S.: 1990/36, K.T.: 1991/8, K.T.: 9.03.1991.
• TÜRK ANAYASA MAHKEMESİ. (2007). E. 2007/45, K. 2007/54, K.T. 01.05.2007.
• TÜRK ANAYASA MAHKEMESİ. (2008). E. 2008/16, K. 2008/116, T. 5.06.2008, Resmi Gazete, 22.10.2008, S. 27032.
• TÜRK ANAYASA MAHKEMESİ. (2014). Abdullah Öcalan [GK], B. No: 2013/409, 25/6/2014.
• TÜRK ANAYASA MAHKEMESİ. (2021). Bekir Coşkun [GK], B. No: 2014/12151, 4/6/2015.
• TÜRK ANAYASA MAHKEMESİ. (2021). Kadri Enis Berberoğlu (3) [GK], B. No: 2020/32949, 21/1/2021.
• TÜRK ANAYASA MAHKEMESİ. (2021). Ömer Faruk Gergerlioğlu [GK], B. No: 2019/10634, K.T: 1/7/2021.
• TÜRK ANAYASA MAHKEMESİ. (2021). Şerafettin Can Atalay [GK], B. No: 2023/99744, 12/12/2023.