The Scholar who Suggested the Exegesis of the Qur'ān with the Qur'ān as a Method before Ibn Taymiyya: Abū Bakr Ibn al-ʿArabī

Yıl 2022, , 863 - 880, 15.12.2022

Fatma Yalnız

https://doi.org/10.18505/cuid.1161321

Cited By: 1

Öz

There is a prevailing opinion in the literature that the first name to mention the interpretation of the Qur'an with the Qur'an as a method is Ibn Taymiyya. He puts it at the forefront in the hierarchy of evidence in his Muqaddima. However, Abu Bakr Ibnu'l-Arabi, who lived two centuries before Ibn Taymiyya, also refers to the same method in the first place among the tafsir methods he suggested. Based on this finding, in the article, after briefly mentioning the aforementioned tafsir method, a brief information about Ibn al-Arabi's Qânûn al-Ta'wîl is given and his approach to this method is examined. Within the scope of this subject, the common and different aspects of both authors' methods of interpreting the Qur'an with the Qur'an are presented. In addition, the findings regarding the problems arising from the authors' putting this method in the first place are shared. Finally, the possible reasons why both authors put this method in the first place are discussed. The aim of the study in this background is to reveal that there was another scholar mentioning the method in the first place before Ibn Taymiyya among the exegetical methods in the classical period and to perform an analysis within this framework. By the application of "data and content analysis", the content in Ibn al-Arabi's Qânûn al-Ta'wîl and Ibn Taymiyya's Muqaddimah in the context of the Qur'an's interpretation with the Qur'an has been analyzed. This content has been subjected to comparative analysis in terms of commonality and differences.

Anahtar Kelimeler

Exegesis (Tafsīr), Tafsīr of the Qur, Abū Bakr Ibn al-ʿArabī, Ibn Taymiyya.

İbn Teymiyye’den Önce Kur’ân’ın Kur’ân’la Tefsirini Bir Metot Olarak Öneren Âlim: Ebû Bekir İbnü’l-Arabî

Öz

Literatürde Kur’ân’ın Kur’ân’la tefsirini bir metot olarak ilk sırada zikreden kişinin İbn Teymiyye olduğu yönünde hâkim bir kanaat mevcuttur. İbn Teymiyye, Mukaddime fî usûli’t-tefsîr’de ortaya koyduğu delil hiyerarşisinde bu metodu en öne almaktadır. Ancak ondan iki asır önce yaşayan Ebû Bekir İbnü’l-Arabî de önerdiği tefsir metotları içinde ilk sırada aynı metoda atıf yapmaktadır. Bu tespitten hareketle makalede, Kur’ân’ın Kur’ân’la tefsiri metoduna kısaca değinildikten sonra İbnü’l-Arabi’nin Kânûnu’t-Te’vîl’i hakkında kısa bir bilgi verilmekte ve onun bu metodu ele alma biçimi irdelenmektedir. Bu konu kapsamında her iki müellifin metodunun da müşterek ve muhtelif yanları ortaya konulmaktadır. Buna ilaveten müelliflerin bu metodu ilk sıraya almalarından kaynaklanan problemlere ilişkin bulgular paylaşılmaktadır. Son olarak, iki müellifin de adı geçen metodu ilk sıraya almalarının muhtemel nedenleri üzerinde durulmaktadır. Bu arka planda çalışmanın amacı, klasik dönemde tefsir metotları içinde Kur’ân’ın Kur’ân’la tefsirini İbn Teymiyye’den önce ilk sırada zikreden bir başka âlimin bulunduğunu ortaya koymak ve bu çerçevede bir analiz gerçekleştirmektir. Veri ve içerik analizi çerçevesinde İbnü’l-Arabî’nin Kânûnu’t-Te’vîli’nde ve İbn Teymiyye’nin Mukaddime’sinde Kur’ân’ın Kur’ân’la tefsiri bağlamındaki muhteva analiz edilmiş, ortaklık ve farklılıkları açısından mukayeseli incelemeye tabi tutulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Kur’ân’ı Kur’ân’la Tefsir, Ebû Bekir İbnü’l-Arabî, İbn Teymiyye.

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel. Müsned. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 2001.
• Ahmed b. Hanbel eş-Şeybânî, Ebu Abdillah. “Min Müsnedi Benî Hâşim”. Müsned el-İmam Ahmed b. Hanbel. thk. Ahmed Muhammed Şâkir. 2069. Kahire: Dâru’l-Hadis, ts.
• Arpa, Enver. İbn Teymiyye’nin Kur’ân Anlayışı. Ankara: Fecr Yayınları, 2016.
• Aydın, Muhammed. “Rivayet Tefsiri’ Kavramı ve Kur’ân’ın Kur’ân ile Tefsiri: Eleştirel Bir Yaklaşım”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 20 (2009).
• Baltacı, Ahmet. Ebû Bekir İbnü’l-Arabî’nin Tefsiri ve Tefsirindeki Metodu. Ankara, Doktora Tezi, 1978.
• Biçer, Ramazan. “Ebû Bekir İbnü’l-Arâbî’de Akıl-Nakil İlişkisi Ve Fikir Özgürlüğü” 2 (2000).
• Çelik, Hüseyin. “İbnu’l-Arabî ve Tefsiri Ahkâmu’l-Kur’ân”. Tarih Okulu Dergisi 39 (2019).
• Çiftçi, Adil. Nasıl Bir Sosyal Bilim: Temel Sorunlar ve Yaklaşımlar. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 98. Basım, 2016.
• Dârimî, Ebû Muhammed Abdullāh b. Abdirrahmân. “Mukaddime”. Sünen. Dâru’l-Muğnî, 2000.
• Demirci, Süleyman - Köseli, Murat. “İkincil Veri ve İçerik Analizi”. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. ed. Kaan Böke. 320-364. İstanbul: Alfa yayınları, 2017.
• Dinç, Ömer. Erken Dönem Tefsir Geleneğinde Nakil Anlayışı. İstanbul: İsam Yayınları, 2022.
• Döngel, Ümit. Ebû Bekir İbnü’l-Arâbî’nin Kur’ân, Tefsir ve Te‘vil Anlayışı. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı Tefsir Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Ebû Dâvûd et-Tayâlisî, Süleymân b. Dâvûd b. el-Cârûd. “Sünnet”. el-Müsned. thk. Muhammed Muhyiddin Abdülhamîd. 5. İstanbul: İslâmî Kitabevi, ts.
• Ebu Davud, Süleyman b. Davud b. El-Carud Tayalisî. “Akdiyye”. Sünenu Ebi Davud. thk. Muhame Muhyiddin. Beyrut: el-Mektebetu’l-Asriyye, ts.
• Emin, Ahmed. Zuhru’l-İslam. Mısır/ Kahire, 1959.
• Gelgeç, Sevim. “İbn Teymiyye Ekseninde Kur’ân’ın Kur’ân’la Tefsiri Meselesine Dair Bazı Mülahazalar”. Darulfunun İlahiyat 32/2 (2021).
• Güven, Şahin. “Kur’âniyyûn Ekolü-Temsilcileri, Tefsirleri ve Tefsirdeki Yöntemi-”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (2001).
• İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr Abdullāh b. Muhammed b. Ebî Şeybe. el-Musannef. Riyad: Dâru’r-Rüşd, 1988.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ’. Tefsîr’l-Kur’ân’i’l-Azim. thk. Şâmî b. Muhammed Selame, ts.
• İbn Kuteybe ed-Dineveri, Ebû Muhammed. “er-Reddu Alâ ashâbi’l-Kelâm”. Te’vîlu Muhtelefil- Hadis. el-Mektebetu’l-İslamiyye-Müessesetu’l-işrâk, 2. Basım, 1999.
• İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd. “Mukaddime”. Sünenü İbn Mâce. Dâru’r-Risâleti’l-âlemiyye, 2009.
• İbn Teymiyye. Mukaddime fî Usûli’t-Tefsir. thk. Doktor Adnan Zarzur, ts.
• İbn Teymiyye, Takiyuddin. Dekâiku’t-Tefsir el-Câmi’ li Tefsiri’l-İmam İbn Teymiyye. thk. Muhammed es-Seyyid el-Cüleynid. Dimeşk: Müessesetu Ulûmi’l-Kur’ân, ts.
• İbnü’l-Arabî, Ebû Bekir. Kanûnü’t-Te’vîl. thk. Muhammed Süleymanî. I-II Cilt. Beyrut-Cidde: Meüssesetu Ulûmi’l-Kur’ân- Dâru’l-Kıbleti li’s-Sekafeti’l-İslâmîyye, 1406.
• İlahibahş, Hâdim Hüseyin. el-Kur’âniyyûn ve Şüpehâtuhum Havle’s-Sünne. Taif, 1989.
• Karagöz, Mustafa. “Tefsirde Rivayet-Dirayet Ayırımının Ortaya Çıkışı Ve Mahiyeti”. Bilimname:Düşünce Platformu II/5 (Şubat 2004).
• Karataş, Ali. “Kur’ân’ı Kurân ile Anlama”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 31 (2011).
• Kîsânî, Muhammed. Muntazar el-Ğazali ve’l-Mağrib. Dımeşk, 1961.
• Maşalı, Mehmet Emin. “İbn Teymiyye’ye Göre Hatalı Tefsir Kuramları”. Bilimname: Düşünce Platformu VI/15 (Şubat 2008).
• Muhâsibî, Hâris el-. el-Akl ve Fehmu’l-Kur’ân. thk. Hüseyin el-Kuvvetlî. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1971.
• Öztürk, Mustafa. “Kur’ân’ın Kur’ân’la Tefsiri: Bir Mahiyet Soruşturması,”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, VIII/2 (2008).
• Rûmî, Fehd b. Abdurrahman er-. Buhûs fî Usûli’t-Tefsir ve Menâhicuh. Riyad: Mektebetu’t-Tevbe, 1419.
• Seber, Abdulkerim. Ebu Bekir İbnu’l-Arabî’nin Kur’ân İlimlerindeki Yeri, Tefsîr ve Te’vîl Metodu Kânûnu’t-Te’vîl. İzmir: Tibyan, 2014.
• Süyûtî, Celâleddîn. el-İtkân fî Ulûmi’l-Kur’ân. thk. Ebu’l-Fadl İbrâhim. Kahire: el-Heyetü’l-Mısriyye, 1974.
• Süyûtî, Celaleddin Abdurrahman. el-İtkan fi Ulûmi’l-Kur’ân. thk. Ahmed b. Ali. I-IV Cilt. Kahire: Dâru’l-Hadis, 2006.
• Şâfiî, Muhammed b. İdrîs. el-Ümm. thk. Mahmûd Matarâcî. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1993.
• Şâfiî, Muhammed b. İdrîs. er-Risâle. thk. Ahmed Muhammed Şâkir. Kahire: Dâru’t-Turas, II., 1979.
• Tirmîzî, Muhammed b. İsa et-. “Tefsiru’l-Kur’ân”. Sünen-i Tirmîzî. thk. Beşşar Avâd Ma‘rûf. 2950. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1998.
• Türcan, Selim. “Akademik Tefsir Çalışmalarında Alan ve Yöntem Üzerine”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 43 (2017), 76-77.
• Yalnız, Fatma. Tefsirde Usûl Arayışları -Erken ve Klasik Dönemin Karakteristik Metinleri Bağlamında-. Çorum: Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2021.
• Zarzûr, Adnan. Ulûmu’l-Kur’ân Medhal İla Tefsiri’l-Kurân ve Beyani İ’câzihi. Beyrut, 1991.
• Zerkeşi, Bedrettin. El-Burhân fî Ulûmi’l-Kur’ân. thk. Muhammed Fadl İbrahim. Beyrut: Daru İhyai Kütübi’l-Arabiyye, 1376.
• Zürkani, Muhammed Abdulazim. Menâhilu’l-İrfan fî Ulûmi’l-Kur’ân. 2 Cilt. Matbaatu İsa el-Bâbî el-Halebî, 3. Basım, ts.