Modern Tıbbın Işığında İslam Hukuku’nda Düşük Çocuğa Yönelik Hükümler

Yıl 2023, , 184 - 195, 15.06.2023

Ömer Faruk Atan

https://doi.org/10.18505/cuid.1243622

Öz

Fakîhler, nassları ve dönemin tecrübî bilgilerini referans alarak ceninin gelişimi, tam veya sağ doğumu ve bu süreçte ölmesi gibi hususlarla ilgili çeşitli hükümler vazetmiştir. Çoğunluk, ceninin gelişim süreciyle ilgili -kırk günlük üç ayrı periyot halinde zikredilen- hadisi esas alarak değerlendirmeler yapmış, ancak bunun bazı tıbbî verilerle örtüşmediği gözlemlenmiştir. Zira fakîhlerin dile getirdiği gelişim süresinin aksine, modern tıbba göre bu sürecin daha önce tamamlandığı tespit edilmiştir. Fukahâ, bu süreyi baz aldığı için bundan önce doğan cenine yönelik herhangi bir hukuk terettüp etmediğini ifade etmiş, daha sonra doğanların ise canlı olup olmadığını dikkate alarak değerlendirmeler yapmıştır. Fıkıhta tam doğum sonrasında/sırasında ölen düşük çocuğa “sıkt” ismi verilmiş ve dört ayın sonunda cenine ruh üflendiğini kabul edilerek çeşitli branşlar açısından farklı içtihatlarda bulunulmuştur. Bu ihtilaflar düşük çocuğun yıkanması, kefenlenmesi, cenaze namazı ve defni gibi hükümlerin niteliğine etki etmiştir. Ayrıca annesinin nifâs, talâk ve ümmü’l-veled gibi hukukî statüsüne, kürtaj ve gurre gibi ceza hukukuna, varis olması ve terekesi gibi malî durumlara ve şartlı akitlere etkisi gibi birçok hükmü doğurmuştur. Çalışmamızda tıbbî bilgiler ışığında anne rahmindeki gelişimine bağlı olarak ceninin ölmesi durumunda, kendisine karşı görevler ve bununla ilgili olarak doğurduğu ahkâm ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

İslam Hukuku, Cenin, Sıkt, Kürtaj, Nifâs, İddet

In the Light of Modern Medicine Provisions Regarding Low Child in Islamic Law

Öz

The jurists, taking as reference the texts and the experiential studies of the period, preached various provisions regarding the issues such as fetal development, full birth or birth and death in this process. The majority made evaluations on the basis of the hadith about the fetal development process -mentioned in three separate periods of forty days-, but it was observed that this did not overlap with some medical guidance. Because the development period expressed by the jurists could not be prolonged, it was determined that this process was completed before according to modern medicine. Jurists stated that he did not have any law regarding the fetus born before this period, since it was based on this period, and evaluated and evaluated whether those born later were alive or not. It has been presented in different jurisprudence in terms of various branches in fiqh, which is called “frequency” of the previous abortion effect after/during the full birth, and which is considered to be soul-blowing at the end of four months. These conflicts affected sons' abilities such as bathing, shrouding, burial and burial of the miscarriage. The mother also created many provisions such as her legal status such as nifas, talaq and ummu'l-veled, punishment lessons such as abortion and gurra, financial concepts such as heir and inheritance, and its effects on conditional contracts. In our study, in the event that the fetus dies due to the cell in the womb where the study medical information is located, the protections against it and the judgment it gives birth to in relation to it are discussed.

Anahtar Kelimeler

Islamic Law, Fetus, Siqt, Abortion, Ghurrah, Puerperium, Iddah

Kaynakça

• Bâbertî, Ekmelüddîn Muhammed b. Mahmûd b. Ahmed er-Rûmî el-Mısrî. el-‘İnâye şerhu’l-Hidâye. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘ilmiyye, 2007.
• Bardakoğlu, Ali. “Ehliyet”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 10/533-539. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
• Bilgili, İsmail. “İslam Hukukunda Cenin Hakki ve Onuruyla İlgili Hükümler”. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi 24 (Ekim 2014), 219-240.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Cu‘fî. el-Câmi‘u’s-sahîh. 9 Cilt. Kahire: Dâru’ş-Şa‘b, 1987.
• Cezîrî, Abdurrahman. Kitâbü’l-fıkh ‘ala’l-mezâhibi’l-arbe‘a. 5 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2011.
• Cunningham, F. Gary vd. (ed.). Williams Obstetrics. New York: Mc Graw Hill Eeducation, 2014.
• Çam, Nail. Cenine Yönelik Tıbbî Müdahalelerin İslam Hukuku Açısından Değerlendirilmesi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• Çeker, Orhan. “Çocuk Düşürme”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 8/364-365. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
• Dirik, Mehmet. “İslam Hukuku Açısından Kürtaj”. Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi 5 (Haziran 2018), 73-96.
• Dirik, Mehmet. “İslam Hukuku’nda Ceninin Mal Varlığı Hakları”. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi 20 (Ekim 2012), 211-235.
• Dirik, Mehmet. “İslam Hukukunda Cenin Öldürme Suçunun Cezası”. Bilimname 23 (Şubat 2012), 187-213.
• Dirik, Mehmet. “İslâm Fıkhında Ceninin Yaşama Hakkını Koruyan Düzenlemeler”. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi 22 (Ekim 2013), 45-62.
• Duru, Tuğba. İslâm Hukukunda Cenine Müdahale. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016.
• Hattâb, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Muhammed b. Abdirrahmân er-Ruaynî. Mevâhibü’l-celîl lişerhi Muhtasari Halîl. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2007.
• Hın, Mustafâ - Buğâ, Mustafâ - Şerbecî, ‘Alî. el-Fıkhü’l-menhecî. 3 Cilt. Dimeşk: Dâru’l-Kalem, 2008.
• İbn Âbidîn, Muhammed Emîn b. Ömer b. Abdilazîz el-Hüseynî ed-Dımaşkî. Menhelü’l-vâridîn ‘alâ Zuhri’l-müteehhilîn. İstanbul: Fazilet Neşriyat, 2016.
• İbn Âbidîn, Muhammed Emîn b. Ömer b. Abdilazîz el-Hüseynî ed-Dımaşkî. Reddü’l-muhtâr ale’d-Dürri’l-muhtâr. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1994.
• İbn Hacer, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed b. Muhammed el-Heytemî es-Sa‘dî. Tuhfetü’l-muhtâc bi-şerhi’l-Minhâc. 10 Cilt. İstanbul: el-Mektebetü’l-İslâmiyye, ts..
• İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddîn Abdullah b. Ahmed b. Muhammed el-Cemmâîlî el-Makdisî. el-Muğnî. 15 Cilt. Riyad: Dâru’l-‘Âlemi’l-kütüb, 1997.
• İbn Manzûr, Muhammed b. Mükerram. Lisânü’l-‘Arab. 18 Cilt. Beyrut: Dâru Sâdr, ts.
• Karaman, Fikret - Karagöz, İsmail - Paçacı, İbrahim - Canbulat, Mehmet - Gelişgen, Ahmet - Ural, İbrahim. Dini Kavramlar Sözlüğü. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2006.
• Kaya, Eyyüp Said. “Zâhirü’r-rivâye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 44/101-102. İstanbul: TDV Yayınları, 2013.
• Keleş, Ekrem. “Cenine Ruh Ne Zaman Verilir?”. Diyanet İlmi Dergi 38/2 (Haziran 2002), 107-128.
• Kelvezânî, Ebü’l-Hattâb Mahfûz b. Ahmed b. el-Hasen el-Bağdâdî. el-Hidâye. Kuveyt: Şirketu Ğarâs li’n-neşri ve’t-tevzî‘, 2004.
• Koçak, Muhsin. “Gurre”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 14/211-212. İstanbul: TDV Yayınları, 1996. Kur’ân-ı Kerîm Meâli. çev. Halil Altuntaş – Muzaffer Şahin. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2010.
• Müslim, Ebü’l-Huseyn Müslim b. el-Haccâc b. el-Kuşeyrî. el-Câmi‘u’s-sahîh. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-türâsi’l-‘Arabî, 2018.
• Nas, Taha. “Şafiî Mezhebinin Temel Kavramlarından ‘Kavl’ ve İlgili Istılahların Kullanımı ve İşlevi”. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8/1 (Haziran 2021), 53-78. https://doi.org/10.46353/k7auifd.907079
• Şa‘bân, Zekiyüddîn. İslam Hukuk İlminin Esasları. çev. İbrahim Kafi Dönmez. Ankara: TDV Yayınları, 2000.
• Şirbînî, Şemsuddîn Muhammed b. el-Hatîb. Muğni’l-muhtâc ilâ ma‘rifeti me‘ânî elfâzi’l-Minhâc. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 2004.
• TCK, Türk Ceza Kanunu (Kanun No. 5237). Resmî Gazete 25611 (12 Kasım 2004). Erişim 06 Kasım 2022. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5237.pdf
• Ucatlı, Abdulahat. İslâm Hukukunda Cenin’e Müdahalenin Hükmü. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2009.
• Uzunpostalcı, Mustafa. “Cenin”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 7/369-370. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
• Yıldız, Celal. el-Mikbâs fî ahkâmi’l-hayzi ve’n-nifâs. İstanbul: Dâru’l-Edâ, 1995.
• Zeydân, Abdulkerîm. el-Vecîz fî usûli’l-fıkh. Beyrût: Müessesetü’r-risâle nâşirûn, 2012.
• Zeylaî, Ebû Muhammed Fahruddîn Osmân b. Alî b. Mihcen b. Yûnus es-Sûfî el-Bâriî. Tebyînü’l-hakâik şerhu Kenzi’d-dekâik. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘ilmiyye, 2010.
• Zuhaylî, Vehbe. el-Fıkhu’l-İslâmî ve edilletuh. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 2012.