God’s Knowledge: A Study on The Idea of Al-Ghazālī And Maimonides

Yıl 2018, , 1747 - 1763, 15.12.2018

Özcan Akdağ

https://doi.org/10.18505/cuid.497589

Öz

Whether God has a knowledge is a controversial issue both philosophy and theology. Does God have a knowledge? If He has, does He know the particulars? When we assume that God knows particulars, is there any change in God’s essence? In the theistic tradition, it is accepted that God is wholly perfect, omniscience, omnipotent and wholly good. Therefore, it is not possible to say that there is a change in God. Because changing is a kind of imperfection. On God’s knowledge, another controversial issue is whether God knows particulars or not. Most of theist thinkers argued that God is wholly perfect; because of perfectness, He must have perfect attributes. Knowing and goodness are a kind of perfect attributes. Ignoring and evil are a kind of imperfectness. If God is perfect being, He should have the perfect attributes and must know the particulars. For me in this subject, there are some similarities between al-Ghazālī and Maimonides. In this study I took into consideration the idea of al-Ghazālī and Maimonides on this subject. Based on Griffel and Stroumsa’s argument, I tried to show similarity between al-Ghazālī and Maimonides on God’s knowledge.

Anahtar Kelimeler

Philosophy of Religion, God’s Attributes, Omniscience, Particulars, al-Ghazālī, Moses Maimonides

Tanrı’nın İlmi: Gazzālī ve İbn Meymun’un Görüşleri Üzerine Bir İnceleme

Öz

Gerek felsefede gerekse teolojide Tanrı’nın ilim sahibi bir varlık olup olmadığı tartışma konusu olmuştur. Eğer Tanrı ilim sahibi bir varlık ise, bu durumda O’nun tikelleri bilmesi mümkün müdür? Tanrı’nın tikellerini bildiğini iddia etiğimizde bu durum O’nun zatında bir değişimi gerektirir mi? Tesitik düşüncede Tanrı kâmil bir varlıktır ve O, mutlak manada âlimdir, kâdirdir ve iyilik sahibidir. Dolayısıyla O’nun zatına bir değişim söz konusu olamaz. Tanrı’nın ilmi konusunda tartışılan mesellerden birisi de bu ilmin tikelleri kapsayıp kapsamadığıdır. Pek çok teist düşünür Tanrı’nın mutlak manada kâmil olduğunu iddia etmekte ve bu kemali temele alarak O’nun kemal niteliklere sahip olması gerektiğini belirtmektedir. Bilmek ve iyilik gibi nitelikler kemal niteliklerdir. Cehalet ve kötülük ise nakıs hallerdir. Şayet Tanrı kâmil bir varlık ise bu tür kemal niteliklere de sahip olmalı, nakıs niteliklerden de hâli olmalıdır. Tanrı’nın ilmine dair Gazzālī ve İbn Meymûn’un görüşleri arasında birtakım paralellikler olduğu kanaatindeyiz. Bu çalışmada, Gazzālī ve İbn Meymun’un konuya yaklaşımını ele aldık ve Griffel ve Stroumsa’nın iddiasını temele alarak Tanrı’nın ilmi konusunda Gazzālī ve İbn Meymun’un görüşleri arasında benzerlikler olduğunu göstermeye çalıştık.

Anahtar Kelimeler

Din Felsefesi, İlahi Sıfatlar, Mutlak İlim, Tikeller, Gazzālī, İbn Meymun

Kaynakça

• Acar, Rahim. “Allah'ın Cüz'ileri Bilmesi: Klasik İbn Sina Yorumun Değerlendirmesi”. Divan: İlmi Araştırmalar 20 (2006): 99-118.
• Acar, Rahim. “Yaratan Bilmezse Kim Bilir? İbn Sina'ya Göre Allah'ın Cüz'ileri Bilmesi”. İslam Araştırmaları 13 (2005):1-24.
• Adamson, Peter. “On Knowledge of Particulars”. Proceedings of Aristotelian Society 105 (2005): 273-294.
• Akdağ, Özcan. Tanrı ve Özgürlük: Gazali ve Thomas Aquinas Ekseninde Bir İnceleme. Ankara: Elis, 2016.
• Akdağ, Özcan. “XIII. Yüzyıl Avrupa’sında Gazzali İmajı”. Bilimname 34 (2017): 499-510.
• Akdağ, Özcan, “Roma’lı Giles Ve “Errores Philosophorum” İsimli Eser Üzerine”. Bilimname 30 (2016): 223-237.
• Akkanat, Hasan. “Marmura'nın Tanrı'nın Tikelleri Bilmesi Problemindeki Düşüncelerinin Analizi ve Eleştirisi”. Dini Araştırmalar 12 (2009): 47-85.
• Akyol, Aygün. “Zorunlu Varlığın Tikellere Dair Bilgisi Üzerine: İbn Sina-Şehristani Merkezli Bir Tartışma”.Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/10 (2006): 111-130.
• Aristo. Metafizik. trans. Ahmet Arslan. Istanbul: Sosyal, 2010.
• Aydın, Mehmet. Din Flesefesi. İzmir: Izmir Faculty of Theology Publishing, 2003.
• Aydın, Mehmet, Farabi-İbn Sina Sistemi Işığında İbn Meymun’un Din Felsefesi. PhD Thesis, Dokuz Eylul Universtiy, 2003.
• Az, Mehmet Ata, İlahi Basitlik Bağlamında Tanrı’nın Bilinebilirliği. Ankara: Otto, 2017.
• Bayder, Osman. “İslam Hukukunun Yahudi Hukukuna Etkisi: Şer'i Hükümler ve İlletler Bağlamında”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 43 (2017): 293-312.
• Bozkurt, Birgül. “Endülüs'te Gazali Algısı”. Beytulhükme: An International Journal of Philosophy 7 (2017):245-309. Casanova, Carlos A., “Is There Divine Providence According To Aristotle?” Nova et vetera 14 (2016): 199-226. Deniz, Gürbüz. İnsan Hürriyetinin Metafizik Temelleri. Istanbul: Litera, 2010.
• Doğan, Hatice. İbn Meymun'un Hayatı, Eserleri ve Delaletu'l-Hairin Adlı Eseri Üzerinde Bir İnceleme. PhD Thesis, Selcuk University, 2009.
• Feldman, Seymour. “The Binding of Isaac: A Test-Case of Divine Foreknowledge”. Divine Omnisicience and Omnipotence in Medieval Philosophy. ed: Tamar Rudavsky. Philadelphia: Springer-Science Media, 1985. Gaon, Saadya. al-amanāt fi al-itikadāt. ed: Samuel Landauer. Leiden: Brill, 1880.
• Gazzālī. al-Maqsad al-esnā fi sharh asmaillahi al-husnā. Beyrut: Dār al kutub al-ilmiyye, Tarihsiz. İlâhi Ahlak. trans. Yaman Arıkan. Istanbul: Elif Ofset, 1983.
• Gazzālī. al-Iqtisād fi-l-ıtiqād. ed: Hüseyin Atay. Ankara: Ankara Universtiy Faculty of Theology Publishing, 1962. Gazzālī. Tahāfut al-falāsife. ed: Selahaddin el-Hevvari. Beyrut: al-Maktaba al- Asriyye, 2010.
• Gersonides. The Wars of The Lord. trans. Seymour Feldman. Philedelphia: The Jewish Publication Society, 1987. Griffel, Frank. “Maimonides as a Student of Islamic Thought: Revisiting Scholomo Pines' “Translator's Introduction”. Unpublished Lecture, 2014.
• Griffel, Frank, Gazâlî’nin Felsefî Kelamı. trans. İbrahim Halil Üçer- M. Fatih Kılıç. İstanbul: Klasik, 2012.
• Halevi, Yehuda. e al-Hucce va ad-dalīl fī nasr ad-dīni az-zalīl (Kitābu Huzārī). ed: Leyla İbrahim. Kahire: Metâbi'l-âmiriyye, 2014.
• Hoffman, G.- Rosenkrantz J. The Divine Atributes. Oxford: Blackwell, 2007.
• Maimonides. Dalālat al-hāirīn. ed: Hüseyin Atay. Ankara: Ankara Universtiy Faculty of Theology Publishing,1974.
• Ibn Rushd. “Damīme”. Faslu'l-Makal. trans. Bekir Karlığa, 119-127. Istanbul: İşarat, 1999.
• Ibn Rushd. Metafizik Büyük Şerhi I. trans. Muhittin Macit. Istanbul: Litera, 2017.
• Ibn Rushd. Tahāfut at tahāfut. Beyrut: al-Maktaba al Asriyye, 2010.
• Ibn Rushd. Tutarsızlığın Tutarsızlığı. trans. Kemal Işık ve Mehmet Dağ. Istanbul: Kırkambar, 1998.
• Ibn Sīnā. an-Necāt. ed: Abdurrahman Umeyr. Beyrut: Dâru'l-Cil, 1992.
• Ibn Sīnā. Metafizik II. trans. Ekrem Demirli-Ömer Türker. Istanbul: Litera, 2005.
• Ivry, Alfred L. “Providence, Divine Omnisicience and Possibility: The Case of Maimonides”. Divine Omnisicience and Omnipotence in Medieval Philosophy. ed: Tamar Rudavsky. Philedelphia: Springer-Science Media,1985.
• Küçükali, Adnan. İbn Meymun'un Varlık ve Düşünce Öğretisi (Farabi-İbn Sina Sistemi Işığında ). PhD Thesis, Ataturk Universtiy, 2005.
• Lim, Kevin. “God's Knowledge of Particulars: Avicenna, Maimonides and Gersonides”. Journal of Islamic Philosophy 5 (2009): 75-98.
• Karlığa, Bekir, Batı’yı Aydınlatan İslam Düşünürü: İbn Rüşd. Istanbul: Mahya, 2014.
• Özdemir, Metin. “Ezeli Bilgi Anlayışının Problematik Yönü”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 6/1 (2002): 2009-226.
• Reçber, Sait. “Tanrı'nın Sıfatları”. Din Felsefesi El Kitabı. ed: Recep Kılıç-Sait Reçber, 83-120. Ankara: Grafiker, 2014.
• Schweid, Eliezer. The Classic Jews Philosophy. trans. Leonard Levin. Boston: Leiden, 2008.
• Stroumsa, Sarah. Maimonides in His World: Portrait of a Meditterranian Thinker. Princeton: Princeton University, 2009.
• Swinburne, Richard, The Coherence of Theism. Oxford: Clerondon Press, 1977.
• Terkan, Fehrullah. “Does Zayd Have the Power not to Travel”. The Muslim World 94 (2004):45-64.
• Topaloğlu, Aydın, “Tanrısal İnayetin Felsefi Anlamı ve Tarihsel Arka Planı”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 27 (2004): 105-119.
• Türkben, Yaşar. “Spinoza'ya Göre Tanrı ve İrade Özgürlüğü”. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 15 (2010):117-125.
• Yavuz, Zikri. İnsan Hürriyeti Açısından Tanrı'nın Önbilgisi. PhD Thesis, Ankara University, 2006.