An Assay about ‘The Duration of Articulating’ Phenomenon That Reflected by Some Phonetic Terms of Arabic

Yıl 2016, Cilt: 20 Sayı: 1, 117 - 146, 15.06.2016

Nazife İnce

https://doi.org/10.18505/cuid.238963

Öz

/strong>Almost all languages have included phonetics in language studies in some way. Arabic was one of the languages that had studied phonetics with more care. Phonetic studies are in general more likely to focus on qualitative articulation characteristics. Whereas either the need for an effort to produce a sound which implicit in articulation characteristics terms, or the ability of the vowels to be extended brings the relationship of sound and duration to the mind. In this work we are aiming, with the help of terms that reflect the duration of articulation, to clarify the aspect of sound duration within disciplines concerned with speech sounds. From some terms used in tajwīd works especially within the section which hold the subject of preserving the scales of sounds and from other phenomena, we concluded that, at least in its practical goals, tajwīd works directed a balanced concern toward both the preservation of the quality and the quantity of speech sounds.

Anahtar Kelimeler

Arabic, articulation, vowel, consonant, articulation characteristics, sound duration, madd.

Arap Dili Fonetiğinde Bazı Kavramların Yansıttığı ‘Ses Üretiminde Süre’ Olgusu Üzerine Bir Deneme

Öz

Dünya üzerindeki hemen hemen bütün diller dil çalışmalarında fonetiğe bir şekilde yer ayırmıştır. Arap dilinin fonetiğe gösterdiği ihtimam ise birçok dile nazaran daha fazla olmuştur. Fonetik incelemeler umumiyetle seslerin artikülasyon nitelikleri yani mahreç ve sıfatlar üzerinde yoğunlaşır. Buna mukabil gerek sıfat gerçeğinin ima ettiği her bir ses için farklı güç ihtiyacı düşüncesi gerekse ünlü seslerin uzatmaya elverişli oluşu ses-süre ilişkisini de zihinlere getirmektedir. Bu çalışmada Arap dili geleneğinde artikülasyon sürelerini ifade eden kavramların ve buna benzer verilerin yardımıyla konuyu ele alan disiplinlerin ses miktarı konusundaki tutumunu aydınlatmayı amaçladık. Çalışmamızın sonunda bazı tecvit eserlerinin yer verdiği ve seslerin ölçülerini korumayı işleyen bölümlerde kullandığı kavramlardan ve diğer olgulardan hareketle en azından uygulama hedefi olarak ses sürelerinin korunması ile ses niteliklerinin korunmasına yönelik dengeli bir bakışın olduğu neticesine ulaştık.

Anahtar Kelimeler

Arap Dili, Ses üretimi, Ünlü, Ünsüz, Ses niteliği, Ses süresi, Med.

Kaynakça

• Abdullah, Hamin Abdullah. ‘Againist the Class of Liquids’. Jordan Journal of Modern Languages and Literature 5, sy.1( 2013): 31-56
• Abduttevvâb, Ramazan. Medḫal ilâ ʿİlmi’l-Luğa ve Menâhici’l-Baḥsi’l-Luğaviyy. Kahire: Mektebetu’l-Hancî, 1997.
• Ahmed, İmâd Hamîd. ‘İşbâʿu’l-Ḥareketi ve’l-İctizâʾu Bihâ an Ḥarfi’l-Meddi fi’l-Lehecêti’l-ʿArabiyyeti’l-Ḳadîme’. Mecelletu Âdâbi’l-Ferâhîdî, 9: (2011) :35-74
• Bişr, Kemal. ʿİlmu’l-Eṣvâṭ. Kahire: Dâru Ğarîb, 2000.
• el-Cezerî, Muhammed b. Muhammed İbnu’n-Nâzım. el-Ḥavâşî’l-Mufhime fî Şerḥi’l-Muḳaddime . Kahire: el-Matbaatu’l-Meymeniyye, 1309h.
• ed-Dânî, Ebu Amr. et-Taḥdîd fi’l-İtḳâni ve’t-Tecvîd. thk. Ğânim Kaddûrî el-Hamed. Amman: Dâru ʿAmmâr, 2000.
• Enîs, İbrâhîm. el-Eṣvâtu’l-Luğaviyye. Mısır: Mektebetu’l-Anglo, 2007.
• el-Ensârî, Zekeriya. ed-Deḳâiku’l-Muḥkeme fî Şerḥi’l-Muḳaddime. Kahire: el-Mektebetu’s-Saʿîdiyye, thz.
• el-Ezherî, Abduddâim. et-Ṭırâzâtu’l-Muʿallame fî Şerḥi’l-Muḳaddime. thk. Abdurrahman Bedr. Tanta: Dâru’s-Sahâbe, 2005.
• el-Ezherî, Halid b. Abdullah. el-Ḥavâşî’l-Ezheriyye fî Ḥalli Elfâẓi’l-Muḳaddimeti’l-Cezeriyye. thk. Muhammed Berekât. Dimaşk: yy., 2002.
• Ḫalef, Sîvân. ‘İṭâletu Eṣvâti’l-Meddi ve Ṣavteyi’l-Lîni fi’l-ʾEdâi’l-Ḳurʾâniyyi ve ʿİlmi’l-Eṣvât’. Mecelletu Mîsân Li’d-Dirâsati’l-Akâdîmiyye 10, sy. 18 ( Haziran 2011): 22-36.
• el-Hamed, Ğânim Kaddûrî. Ebḥâsun fî ʿİlmi’t-Tecvîd. Amman: Dâru ʿAmmâr, 2002.
• Hasan, Süheyr Kazım. ‘el-Harekâtu ve Ensâfu’l-Harekâti ve Eşbâhu’l-Harekât’. Mecelletu Âdâbi’l-Basra 55 (2011): 168-191.
• el-Hatîb, Salih. ‘The Formal Notation of Some Phonological Processes in the Holy Quran’. JKAU Educ. Sci. 16 ( 2003): 25-37.
• İbn Cinnî, Ebu’l-Feth. el-Ḫaṣâiṣ, thk. Muhammed Ali en-Neccâr 3 cilt. Mısır: el-Mektebetu’l-İlmiyye, 1952.
• İbn Cinnî, Ebu’l-Feth. Sirru Ṣınâati’l-İʿrâb. thk. Hasan Hindâvî 2 cilt. Dimaşk: Dâru’l-Kalem, 1993.
• İbn Dureyd, Ebu Bekr. Cemheretu’l-Luğa. thk. Remzi Balebekî. Beyrut: Dâru’l-İlmi li’l-Melâyîn, 1987.
• İbnu’l-Cezerî, Ebu’l-Hayr Muhammed. et-Temhîd fî ʿİlmi’t-:Tecvîd. thk. Ğânim Kaddûrî el-Hamed. Beyrut: Muessesetu’r-Risâle, 2001.
• İbnu’t-Tahhân, es-Sumâtî. el-ʾİnbâʾ fî ʾUṣûli’l-ʾEdâʾ. thk. Hâtim Salih ed-Dâmin. Şarika: Mektebetu’-Sahâbe, Kahire:
• Mektebetu’t-Tâbiʿîn, 2007.
• Mahmûd, Safvet. el-Ma’ârifu’s-Ṣavtiyyeʾİnde’l-Muteḳaddimîn min Ḫilâli’l-Muṣṭalaḥâti’l-Letî Ḳaddemûhâ. Danş. Mubarek Muhammed Rahme. Ummudermân: Ummudermân Ün. yy. (matbu doktora tezi), 2013.
• el-Kârî, Ali. el-Minaḥu’l-Fikriyye fî Şerḥi’l-Muḳaddimeti’l-Ceceriyye. thk. Usâme ʿAtâyâ. Dimaşk: Dâru’l-Ğavsânî Li’d-Dirâsâti’l-Kur’âniyye, 2012.
• el-Kaysî, Mekkî b. Ebi Tâlib. er-Ri’âye fî Tecvîdi’l-Ḳırâ’e ve Taḥḳîḳi Lafẓi’t-Tilâve. thk. Cemal Muhammed Şeref. Tanta: Dâru’s-Sahâbe, 2002.
• el-Kurtubî, Abdulvehhâb. el-Mûḍiḥ fi’t-Tecvîd. thk. Ğânim Kaddûrî el-Hamed. Amman: Dâru ʿAmmâr, 2000.
• Saçaklızâde, Muhammed b. Ebî Bekr el-Marʿaşî. Cuhdu’l-Muḳill. thk. Sâlim Kaddûrî el-Hamed. Amman: Dâru ʿAmmâr, 2008
• Sîbeveyh, Ebu Bişr Amr b. Osman. el-Kitâb. thk. Abdusselâm Hârûn, 5cilt. Kahire: Mektebetu’l-Hâncî, Riyad: Dâru’r-Rifâʿî, 1982.
• Taşköprülüzâde, İsâmuddîn Ahmed b. Mustafa. Miftâḥu’s-Saʿâde ve Miṣbâḥu’s-Siyâde, 3 cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, 1985.
• Taşköprülüzâde, İsâmuddîn Ahmed b. Mustafa. Şerḥu’l-Muḳaddimeti’l-Cezeriyye. thk. Muhammed Sîdî el-Emîn. Medine: Vizâratu’ş-Şuûni’l-İslâmiyye, 1421h.