Dinî Mûsikî Derleme Kültürü Üzerine: Anadolu ve Balkanlar Örneği

Yıl 2018, Cilt: 22 Sayı: 3, 1657 - 1668, 15.12.2018

Ubeydullah Sezikli

https://doi.org/10.18505/cuid.461321

Öz

Dini mûsikî ilmî çalışma sahasında yapılacak olan çalışmalar arasında en acil ve önemli olanı derleme çalışmalarıdır. Böyle çalışmaların icrası, büyük ve köklü medeniyetimizin son temsicileri ile günümüz insanı ilgilileri arasında kurulacak bir bağ ile mümkün olabilir. Bu bağı kurmak günümüz insanının aslî vazifelerindendir. Eğer bizler bu muazzam medeniyetin mûsikî mirasını son temsilcilerinden derleyip kayıt altına almazsak bu kültür mirası yok olacaktır. Bu bağlamda mûsikî mirasımızı hâvi kaynak kişiler çok büyük önem arz etmektedirler. Bu kuşak kaybolduğu zaman artık zaten ilahilerden ve geçmişin mûsikî kültüründen söz edemeyiz. Camiler, köprüler gibi taşınamayan kültürel varlıklar ve kitaplar gibi yazılı kaynaklar on yıllar sonra da restrore edilip ihya edilebilir fakat kaynak kişilerin hafızasında saklı sözlü gelenek ve mûsikî kültürü böyle bir zamanda kaybolmaya mahkumdur. Aslında bu olay zamana karşı nasıl bir yarış içerisinde olduğumuzu da göstermektedir. Bu noktada insan ömrü meselenin aciliyetini ve ehemmiyetini belirleyen en önemli kriter olarak karşımıza çıkmaktadır. Sonuç olarak sözlü geleneğin ve mûsikî kültürünün derlenmesi zaman, tahrif edilme ve hatta yok olma tehlikesinden ötürü bahsedilen diğer kültürel varlıklardan ehem ve mühim sıralamasında daha önde gelmektedir. Kültürel varlıkların muhafazası hususunda sırayı bu şartlar belirler. Bu çalışma sözlü gelenek ve mûsikî kültürü, husûsen dinî mûsikî derleme çalışmalarının nasıl yapılacağını, derleme çalışmaları sırasında riayet edilecek kuralları ve uygulanacak metodları ele almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dinî Mûsikî, Derleme, İlahi, Tekke, Balkanlar, Anadolu, Sözlü Gelenek

A Study on Compilation of Religious Musical Works: The Case of Anatolia and Balkans

Öz

Compilation of religious musical works is a survey that needs to be implemented promptly. In order to carry out such a survey, a connection is to be established between the last representatives of a great civilization and the modern members of the same society. To forge a link between these two groups of people is an incumbent upon the people of today.  If we cannot derive the musical culture from the last representatives of this great civilization this musical and cultural heritage will be lost forever. In this respect source persons are of great importance in this process. They preseve the heritage in their memories. Other cultural assets such as; mosques, bridges and books can be restored decades later whereas the oral tradition and musical culture living in the memories of source persons gets lost in such a time. The lifetime of source persons comes out as a significant criteria in the urgency and importance of the issue. As a result, collection of oral tradition and musical culture has a higher ranking of importance among the other cultural assets beforementioned. In this study rules and methods of compiling religious musical works will be examined.

Anahtar Kelimeler

Religious Music, Compilation, Hymn, Sufi Lodges, Balkans, Anatolia, Oral Tradition

Kaynakça

• Doğan, Ender. Sivas Türküleri'nde İrfani Boyut. Master’s Thesis, Istanbul University, 2015.
• Günay, Umay. Aşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi. Ankara: Ataturk High Council of Culture, Language and History, 1986.
• Köksal, Eren. Amasya'da Dinî Mûsikî Geleneği. Master’s Thesis, Istanbul University, 2015.
• Polat, Coşkun Başlangıcından Günümüze Ülkemizde Derleme Çalışmaları. Master’s Thesis, Hacettepe University, 1999.
• Şenel, Süleyman. İstanbul Çevresi Alan Araştırmaları. Ankara: Republic of Turkey Ministry of Culture and Tourism, 1988.
• Yönetken, Halil Bedi. “Folklor Dersleri (III)”. Orkestra 95 (1971): 25-46. Republic of Turkey Ministry of Culture and Tourism.