ABD’deki İslam ve İslam Felsefesi Çalışmalarına Genel Bir Bakış

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 1, 563 - 579, 15.06.2019

Yunus Kaplan

https://doi.org/10.18505/cuid.547135

Cited By: 1

Öz

Sahip olduğu akademik
imkânların ve başta İngilizce olmak üzere birçok dilde uluslararası yayınların
çokluğu nedeniyle Amerika Birleşik Devletleri’ndeki İslam çalışmaları yoğun,
üretken ve dünya genelinde ilgiyle takip edilen bir alandır. Ancak Batı’daki üniversitelerin
genelinde olduğu gibi Amerikan üniversitelerinde de İslam felsefesi/tarihi
çalışmaları oldukça zayıftır. Bu makalede öncelikle geçmişten günümüze İslam
çalışmalarının ABD’deki durumu tasviri bir metotla ortaya konulmakta ve İslam
Felsefesinin ABD’deki İslam çalışmaları içerisindeki zayıf konumu
sorgulanmaktadır. İkinci olarak Post-Oryantalist süreçte İslam Felsefesi
çalışmalarında öne çıkan isimler ve çalışmaları değerlendirilmektedir. Sonuç
olarak ABD üniversite sisteminin genel yapısının gereği olarak İslam Felsefesi
çalışmaları nicelik bakımından Avrupa ve İslam coğrafyasından daha zayıf olduğu
görülmektedir. Bu durumu iki şekilde açıklamak mümkündür. Birincisi alanın
Amerikan devlet felsefesinin temel ilkesi olan bilgi-güç hedefi ve alanın
politik çıkarlarıyla ilişkisinin zayıflığıdır. Bu durum Post-Oryantalist
eğilimin arka planını da oluşturmaktadır. İkincisi ise fenomenolojist yönteme
olan ilginin artması ve Amerikan yükseköğretim sisteminde hâkim olan
kozmopolitanizm ve interdisiplinerci yaklaşımlardır.

Özet: Dünyanın önde gelen
üniversitelerinde İslam çalışmaları ve bu çalışmalar içerisinde yer alan İslam
felsefesi çalışmalarının önemli bir akademik ilgi alanı olduğu görülmektedir.
Bu ilgi ABD’de de yaklaşık 150 yıllık bir geçmişe sahiptir. Son yıllarda
Amerika Birleşik Devletleri’nde İslam çalışmalarında sadece ciddi bir artış
değil aynı zamanda çeşitlenme de söz konusu olmuştur. ABD’deki İslam
çalışmaları ve özelde İslam felsefesi çalışmalarının durumunu birlikte ele alan
akademik araştırmalar ise henüz bulunmamaktadır. Son gelişmeleri de dikkate
alarak alanla ilgili araştırmaların sürdürülmesi ve İslam felsefesi
çalışmalarının da noksan bırakılan izinin sürülmesi gerekmektedir.

Bu noktadan hareketle
bu makale çalışması, üniversite müfredatlarıyla ilgili araştırmalar, web
taramaları ve yazılı materyaller üzerinden gerçekleştirilecek ve ilgili
kitaplar, makaleler ve diğer kaynaklar taranarak konu hakkında deskriptif
bilgiler sunulacaktır. Bu yöntemin tercih edilme nedeni derinlemesine bir
araştırmadan daha çok genel resmi ortaya koymak ve mevcut durum hakkında bilgi
vermektir. Sahanın genişliği ve kaynakların çeşitliliği ve konunun daha özel ve
yoğun bir çalışma gerektiren yapısı nedeniyle diğer yöntemler tercih
edilmemiştir

Çalışma iki ana
başlıktan oluşmaktadır. Birincisi ABD’deki İslam çalışmalarının konumu ile
ilgilidir. Bu başlık altında 18. yüzyıldan itibaren İslam çalışmalarının
ABD’deki seyri hakkında bilgi verilmekte ve İslam çalışmalarının günümüzdeki
konumu detaylandırılmaktadır. İkinci başlık İslam Felsefesi çalışmalarının
İslam çalışmaları içerisindeki ve ABD akademilerindeki konumuyla ilgilidir. Bu
başlık altında İslam Felsefesi çalışmalarının geçmişten günümüze kadar gelinen
süreçte geçirdiği evreler tasvir edilmekte ve bazı isimlerin ve eserlerinin
değerlendirmesi yapılmaktır.

İncelemeler sonucunda
ABD’deki İslam çalışmalarının geçmişinin yaklaşık 150 yıla tekabül etmesine
rağmen yeterli seviyeye ulaşmadığı görüldü. Hâlbuki sahip olduğu Müslüman
nüfus, akademik imkânlar ve başta İngilizce olmak üzere birçok dilde
uluslararası yayınların çokluğu nedeniyle ABD’deki İslam çalışmalarının
beklenenden daha yoğun, üretken olması beklenirdi. Ancak buna rağmen Daha çok
Fenomenolojist ve İnterdisipliner yaklaşımın tercih edildiği Amerikan
üniversitelerinin akademik kadro çeşitliliği ve başta İngilizce olmak üzere
farklı dillerdeki yayın yelpazesinin genişliği ve son yıllarda yeni bir durum
olan sosyal medyaya açık akademik faaliyetler ABD’nin İslam çalışmaları
alanındaki etkinliğini giderek arttırmaktadır. Geçmişte İslam çalışmalarında
öncü rolü oynayan İngiltere, Fransa, Almanya ve Hollanda gibi ülkelerde öteden
beri oryantalist eğilimi temsil eden bu tür çalışmalar günümüz ABD
üniversitelerinde interdisipliner ve multidisipliner bir format kazarak devam
etmektedir. ABD’deki İslam çalışmaları üzerinde yoğunlaşan akademik çalışmalara
göre İslam çalışmalarına yön veren en önemli etken oryantalist eğilimlerdir.
Bunun yanında 11 Eylül olaylarının sonucunda da artan bir ilgiden söz etmek gerekmektedir.
Bu ilgi sadece alanda yeni istihdam imkânlarının oluşmasına değil aynı zamanda
araştırmacı sayısının da artmasına neden olmuştur.

Çalışmamın ikinci
kısmını oluşturan ABD üniversitelerindeki İslam felsefesi çalışmalarının genel
durumuna bakılacak olursa bu çalışmaların sosyoloji, antropoloji ve kültür
çalışmaları gibi alanlarda görülen çeşitliliğe de sahip olduğunu söylemek
oldukça zordur. ABD üniversitelerindeki İslam felsefesi çalışmaları İslam
çalışmaları genel çatısı altında sürdürülmektedir. Bu alandaki çalışmalar
başlarda daha çok oryantalist eğilimi temsil eden Philip Hittî, Leo Strauss,
Muhsin Mehdî, Fazlurrahmân, İsmâil Râci Fârukî, Mâcid Haddûrî, Moshe Pearlmann,
gibi önemli isimler tarafından sürdürülmekteydi. Günümüzde Charles Butterworth,
Seyyid Hüseyin Nasr, Oliver Leaman, Dimitri Gutas, Robert Wisnovsky, Frank
Griffel, John Walbridge ve daha birçok isim yeni eğilimin temsilcileri olarak
alanla ilgili çalışmalarını sürdürmektedir. Bu araştırmacılar, Amerikan
akademik siteminin bir sonucu olarak sadece İslam felsefesi değil aynı zamanda
İslam bilim tarihi, İslam tarihi ve medeniyeti, İslam ve Batı vb. alanlarda da
yayınlar yapmakta ve İslam çalışmalarının sürdürüldüğü çeşitli üniversitelerde
dersler vermekte ve lisansüstü seviyede öğrenciler yetiştirmektedir.

Bu noktadan hareketle
diyebiliriz ki İslam felsefesi çalışmaları ise diğer İslam çalışmalarına
kıyasla daha da zayıftır. Bu durumun sebeplerini şu şekilde açıklamak
mümkündür:

1-Amerikan devlet
felsefesinin temel ilkesi olan bilgi-güç hedefi ve alanın politik çıkarlarıyla
ilişkisinin zayıflığı. Bilimlerle kurulan bu politik çıkar ilişkisi
Post-Oryantalist eğilimin arka planını da oluşturmaktadır.

2-Amerikan
Üniversitelerinde fenomenolojist yönteme olan ilginin artması ve Amerikan yükseköğretim
sisteminde hâkim olan kozmopolitanizm ve interdisiplinerci yaklaşımlar.

3-Amerikan
üniversitelerindeki Yakın Doğu, Ortadoğu ve İslam Çalışmalarında İslam
felsefesi dersleri felsefenin ya da felsefe tarihinin bir parçası olarak
müfredatta yer alması. Amerikan üniversitelerinde standart müfredat sistemi
yaygın olmadığından İslam felsefesi ile ilgili dersler bölümden daha çok ders
veren hocanın ilgisine ve isteğine bağlı olarak verilmektedir.

4-Kıta Avrupası’nda
görülen katı oryantalist eğilimlerin nisbeten azlığı ve ABD devlet
politikalarının gereği olarak şekillenen havuz usulü müfredat.

5-Bazı İslam felsefesi
uzmanlarının alanı terk ederek daha çok aktüel tartışmalara yönelmesi ve daha
çok Müslümanların geri kalmışlığı sorunundan hareketle üretilen problemlere
odaklanması.

Son olarak İslam
felsefesi çalışmaları Müslümanların genelinin ilgilendiği bir disiplin olmadığı
için üniversite dışında İslam felsefesi çalışmalarının yürütüldüğü kurumsal
yapılar ABD’de de henüz teşekkül etmemiştir. Bazı bölümlerde İslam Felsefesi
İslam düşüncesi tarihinin bir alt dalı olarak varlığını sürdürmektedir. Ancak
İslam felsefesi müstakil bir alan olarak kendisine henüz ABD üniversitelerinde
yer bulamamıştır. USA’da artan İslam çalışmalarının yeterli düzeyde olmasa da
dünyadaki islam çalışmalarına yön verebilecek noktaya ulaştığını söylemek
mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Felsefe, İslam Felsefesi, İslam Çalışmaları, Amerika Birleşik Devletleri’nde İslam Çalışmaları, Amerika Birleşik Devletleri’nde İslam

A General Look at the Islamic and Islamic Philosophy Studies in the USA

Öz

Islamic
studies in the United States of America is a dense, productive, and globally
acclaimed field because of the numerous academic opportunities and
international publications in many languages, especially English. However, as
in the general of Western universities, the Islamic philosophy/history studies
at the universities of the U.S. is rather rare. In this article, firstly, the
general state of Islamic Studies from the past to the present in the USA will
be analyzed with a descriptive method and the rare position of Islamic
Philosophy within the Islamic Studies will be examined. Secondly, the prominent
names of the Islamic Philosophy in the Post-Orientalist process and their works
will be evaluated. In conclusion, because of the general structure of the U.S.
university system, it is revealed that the studies of Islamic Philosophy in the
USA are quantitatively less than that in the European and Islamic geographies.
This situation can be explicated by two ways. The first is the Islamic
Philosophy’s weak relation to the knowledge-power target which is the basic
principle of the American state philosophy and to the political interests of
the U.S. This circumstance forms the background of the Post-Orientalist
tendency. The second is the growing interest in the phenomenological method and
the dominant positions of cosmopolitanism and interdisciplinary approaches in
the American higher education system.

Summary: The Islamic studies in the leading universities of the world and the
Islamic philosophy studies taking place within these studies are a significant
academic area of ​​interest. This interest has a history of 150 year-time in
the United States of America. In recent years, there has been not only a
significant increase but also a diversity in the Islamic studies in the United
States. There has not been yet any academic work examining both the situation
of Islamic studies in the U.S. and the Islamic philosophy studies in
particular. By considering the latest developments, it is required to maintain
studies concerning the field and to trace missing points in the studies of the
Islamic philosophy.

From
this point of view, we will benefit from the research concerning university
curricula, web scans, and written materials in the present article.
Additionally, we will descriptively analyze the subject by scanning related
books, articles, and other sources. The reason why we preferred this method is
to present the general picture rather than carry out an in-depth research and
to give information on the present circumstances. We did not choose other
methods owing to the width of the area, the diversity of resources, and the
structure of this subject requiring more particular and intensive work.

This
work is composed of two main headings. The first heading is related to the state
of Islamic Studies in the U.S. Under this title, I stretch some information
about how Islamic Studies in the U.S. followed a course from the 18th century
onwards and provide details about its current state. The second title is
related to the position of Islamic Philosophy in the Islamic Studies and in the
U.S. academies. Under this title, by evaluating some academics and their works,
I describe the phases in which the studies of Islamic Philosophy from the past
to the present has gone through.

It is
seen that the works in the field of the Islamic studies have not reached to an
adequate level though this field have a history of 150 year-time. Nevertheless,
because of the academic opportunities and the multitude of international
publications in different languages, especially in English, the works in this
field at the U.S. Universities would be more intense and productive than
expected. However, in spite of this, the variety of academic staff of the U.S.
universities, at which phenomenological and interdisciplinary methods are
preferred more, the wide variety of publications in diverse languages,
especially in English, and the open academic activities via the social media in
recent years have gradually increased the effectiveness of the U.S. in the
field of the Islamic Studies. Such studies, having represented orientalist
tendencies for a long time and conducted in the countries such as England,
France, Germany, and the Netherlands which played a leading role in the Islamic
studies in the past, continue at the present American universities by gaining
an interdisciplinary and multidisciplinary format. The most significant driving
force behind the Islamic studies is orientalist propensities according to the
academic works focusing on the Islamic studies in the U.S. In addition, it is
necessary to touch on an increasing interest because of the events of September
11. This interest has contributed to not only emergence of new employment
opportunities but also an increase in the number of researchers.

If we
look at the general circumstance of the Islamic philosophy studies at the U.S.
universities, the second part of this work, it is difficult to say that these
studies have diversities like those seen in the areas such as social,
anthropological, and cultural studies. The Islamic philosophy studies at the
U.S. universities is maintained under the general framework of the Islamic
studies. At the beginning, the prominent figures of the orientalist tendencies
and many others are carrying out researchin the field. Because of the U.S.
academic system, these researchers publish different works not only about the
Islamic philosophy but also about the history of Islamic science, Islamic
history and civilization, Islam and the West, etc. Additionally, in order to
educate students at the graduate level, they give lectures at different
universities at which research in the Islamic Studies is carried on.

From
this point of view, we can state that the studies of Islamic philosophy is rare
in comparison with other areas of the Islamic studies. The reasons for this are
as follows:

1-This
area's weak connection to the knowledge-power goal, the basic principle of the
American state philosophy, and to the American political interests. This
political interest relationship established with sciences forms the background
of the Post-Orientalist tendency.

2-The
increasing interest in the phenomenological method at the American universities
and the domination of cosmopolitanism and interdisciplinary approaches in the
American higher education system.

3-The
courses of the Islamic philosophy in the Near East, the Middle East and the
Islamic Studies at the U.S. universities occupy a place in the curricula as a
part of the history of philosophy or philosophy.

4-The
partly lack of the rigid orientalist tendencies seen in the continental Europe
and the pool method curricula formed by the requirement of the American state
policies.

5-Some
experts of the Islamic philosophy left the field in order to concentrate more
on the contemporary discussions and to study more on the debates produced from
the question of the backwardness of Muslims.

In
conclusion, because the Islamic philosophy is not a discipline interested by
all Muslims, the institutional structures, in which the Islamic philosophy
studies are carried out, have not yet been formed outside the universities in
the United States of America. In some departments, the Islamic Philosophy
maintains its existence as a sub-branch of the history of the Islamic thought.
On the other hand, the Islamic philosophy has not yet found an independent
place at the U.S. universities. In the U.S., it is likely to claim that even if
the number of the Islamic studies have not reached a sufficient level, these
studies can lead other Islamic studies in the world.

Anahtar Kelimeler

Philosophy, Islamic Philosophy, Islamic Studies, Islam in the United States, Islamic Studies in the United States, Islamic Studies in the United States

Kaynakça

• Açıkgenç, Alparsan. “Fazlurrahman”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Ankara: TDV Yayınları, accessed: 30 April 2019, https://islamansiklopedisi.org.tr/fazlurrahman.
• Adams, Charles J. “Islamic Religious Tradition”. The Study of the Middle East: Research and Scholarship in the Humanities and the Social Sciences, ed. by Leonard Binder, New York: John Wiley & Sons Inc. 1976.
• Auda, Jasser - Bernasek, Lisa - Bunt, Gary R. - Canning, John - Gilbert, Jon - Hussain, Amjad - Kelly, Michael - McLoughlin, Seàn - Muhammad, Abu Dardaa - Smith, Simon. “International approaches to Islamic studies in higher education”. 2008.
• Bukhari, Zahid. - Nyang, Sulayman, ed. Observing the Observer : The State of Islamic Studies in American Universities. London; Washington [DC]: IIIT, 2012.
• Butterworth, Charles E. “In Memoriam: Muhsin S. Mahdi”. The Review of Politics 69/4 (2007): 511-512.
• Hermansen, Marcia. “The Academic Study of Sufism at American Universities”. Observing the observer : the state of Islamic studies in American universities. Ed. Zahid Bukhari - Sulayman Nyang. 88-11. London; Washington [DC]: International Institute of Islamic Thought, 2012.
• Islam, Faisal - Bukhari, Zahid H. “Islam 101: An Analysis of 105 Introductory Courses on Islam Taught in American Universities 2000-2005”. Observing the observer : the state of Islamic studies in American Universities. Ed. Zahid Bukhari - Sulayman Nyang. 178-218. London; Washington [DC]: International Institute of Islamic Thought (IIIT), 2012.
• Kaya, Eyyüp Said. “Amerikan Üniversitelerinde İslam Hukukunun Kurumsal Varlığı”. İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi. Oryantalist İslâm Hukukçuları Özel Sayısı, 4 (2004): 413-436.
• Kızılkaya Yılmaz, Rahile. “Haddûrî, Mecîd”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. EK-1.: 508-510. İstanbul: TDV Yayınları, accessed: 30 April 2019, https://islamansiklopedisi.org.tr/hadduri-mecid.
• Kurzman, Charles - Ernst, Carl W. “Islamic studies in US universities”. Review of Middle East Studies 46/1 (2012): 24-46.
• Kutluer, İlhan. “Fârûkī, İsmâil Râcî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Ankara: TDV Yayınları, accessed: https://islamansiklopedisi.org.tr/faruki-ismail-raci
• “Memorial of Edward Elbridge Salisbury”. Journal of the American Oriental Society 22 (1901): 1-6, https://www.jstor.org/stable/592405?seq=1#metadata_info_tab_contents
• Mumtaz Ahmad. “Islamic Studies in American Universities: Conversations, Discourses, Dialogues”. the State of Islamic Studies in American Universities. London: IIIT, 2012.
• Nasr, Seyyid Hüseyin. “Origins and Development of Islamic Studies in the U.S.: A Historical Overview of Trends and Institutions”. Observing the observer : the state of Islamic studies in American universities. Ed. Sulayman Nyang. 12-27. International Institute of Islamic Thought, 2012.
• Pouillion, François - Vatin, Jean-Claude. After Orientalism: Critical Perspectives on Western Agency and Eastern Re-appropriations. Brill, 2014.
• Sinanoğlu, Mustafa. “Macdonald, Duncan Black”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 27: 296-297. Ankara: TDV Yayınları, 2003, accessed: https://islamansiklopedisi.org.tr/macdonald-duncan-black
• Strauss, Leo. “Farabi’s Plato”. New York: The American Academy for Jewish Research In Louis Ginzberg: Jubilee Volume (1945): 357-393.
• Tuğ, Salih. “Hitti, Philip Khuri”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 18: 163-165. İstanbul, 1998, accessed: https://islamansiklopedisi.org.tr/hitti-philip-khuri
• Twersky, Isadore. “Harry Austryn Wolfson (1887-1974)”. Proceedings of the American Academy for Jewish Research 41/42 (1973): xxxvii-xlii, accessed: 30 April 2019, https://www.jstor.org/stable/3622320?seq=1#metadata_info_tab_contents
• Voll, John. “Changing Western Approaches to Islamic Studies”. Observing the observer : the state of Islamic studies in American Universities. Ed. Zahid Bukhari - Sulayman Nyang. London; Washington [DC]: IIIT, 2012.
• Yel, Ali Murat. “Grunebaum, Gustave Edmund von”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 14: 166-167. İstanbul: TDV Yayınları, 1996, https://islamansiklopedisi.org.tr/grunebaum-gustave-edmund-von