Religious Teaching at Primary School 1st and 2nd Grade: An Examination of Mein Islambuch 1-2 Textbook, Used at German Public Schools, in Terms of Content Features

Yıl 2020, Cilt: 24 Sayı: 1, 455 - 474, 15.06.2020

Semra Çinemre

https://doi.org/10.18505/cuid.668931

Öz

In many countries of the world, courses on religious teaching start from preschool and continue from first grade until the last grade. Regarding the scope and models of these courses there are different applications in various countries. As for our country, the Religion Culture and Moral Knowledge course is compulsory with the 24th article of the 1982 Constitution. Although, in the relevant paragraph of the constitution, the expression of “Religious culture and moral education is among the compulsory courses taught in primary and secondary education institutions” is wide enough to cover both primary and secondary education, this course is taught from the 4th grade of primary school in practice. In the 19th National Education Council held in 2014, a recommendation was made for teaching the Religion Culture and Moral Knowledge course at the 1st, 2nd and 3th grades of primary school. However, there is no experience and educational background related to religious education at these classes. It is obvious that primarily academic studies that will form the basis of this field are needed. Based on this idea, this study aimed to examine a religion course given at the 1st and 2nd grades of primary school through a sample textbook. Accordingly, Mein Islambuch 1/2 textbook prepared for Muslim children in Germany was analyzed by document analysis in terms of its content features. Analysis themes determined in this direction were as follows: “Individual and Social Focused Issues”, “Belief in Allah-Creation Issues”, “Faith-Worship Issues”, “Prophets-Qur’ān Issues” and “Religions-Holidays”. The main question of the research was: “What are the content features of a religious textbook for Muslim students written at primary school levels?” With the results revealed by this research, it is expected to shed light on the studies to be carried out for a course likely to take place at these grade levels in our country. Basic findings of the study, obtained within the scope of the five analysis themes, are as follows: Within the scope of individual and social focused issues, emphasis was identified that Muslim students living in a multicultural society should recognize and introduce their own identity while trying to recognize their interlocutors. It is also emphasized in the book that although there are disagreements with siblings and friends from time to time, they should discover each other’s common aspects. In addition, it was also seen that an ideal Muslim family life is depicted as family elders are valued, parents and children share domestic responsibilities, the family spends time together effectively, and the children can perform some works independently. In the context of belief in Allah-creation issues, the names and attributes of Allah are given and illustrated by various visuals, verses and poems supporting the subject that Allah created the whole universe and possesses infinite power and might. It is also stated in the book that it is impossible to see God by eye but based on what He created His power can be seen and felt. It was determined that this content is presented in a level and scope in which seven-toeight-year-old children can recognize and discover the universe with their own experience, in accordance with their age, experience and level of development. 

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Religious Teaching, Primary School, Germany, Islamic Religious Course

İlkokul 1. ve 2. Sınıfta Din Öğretimi: Alman Devlet Okullarında Okutulan Mein Islambuch 1-2 Ders Kitabının Muhteva Özellikleri Bakımından İncelenmesi

Öz

Dünyanın birçok ülkesinde din öğretimine ilişkin derslere okul öncesinden başlanarak ilkokul 1. sınıftan itibaren son sınıfa kadar yer verilmektedir. Bu derslerin hangi kapsamda ve ne tür modellerle verildiğine ilişkin olarak ise çeşitli ülkelerde farklı uygulamalar söz konusudur. Ülkemizde ise Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi 1982 Anayasasının 24. Maddesi ile zorunlu olarak okutulmaktadır. Her ne kadar anayasanın ilgili paragrafında “Din kültürü ve ahlak öğretimi, ilk ve ortaöğretim kurumlarında okutulan zorunlu dersler arasında yer alır.” ifadesi, ilk ve ortaöğretimin tümünü kuşatan genişlikte ise de uygulamada bu ders, 4. sınıftan itibaren yürütülmektedir. Bu noktada 2014 yılında gerçekleşen 19. Milli Eğitim Şûrası’nda Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinin, eksik bırakılmış olduğu ilkokul 1-3. sınıf düzeylerinde de okutulması yönünde bir tavsiye kararı alınmıştır. Fakat ülkemizde henüz ilkokulun bu sınıf düzeylerinde din öğretimine ilişkin uygulama tecrübesi ve eğitimbilimsel altyapı bulunmamaktadır. Bu noktada öncelikle bu sahanın zeminini oluşturacak akademik çalışmalara ihtiyaç duyulduğu açıktır. Bu düşünceden hareketle bu çalışmada ilkokul 1 ve 2. sınıf düzeyinde verilen bir din dersini örnek bir ders kitabı üzerinden incelemek amaçlanmıştır. Bu doğrultuda Almanya’da Müslüman çocuklar için hazırlanmış olan Mein Islambuch 1/2 dersi kitabı, muhteva özellikleri bakımından doküman incelemesi ile analiz edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, İslam Din Dersi, Din Öğretimi, İlkokul, Almanya

Kaynakça

• Adıgüzel, Yusuf. “Almanya’daki Devlet Okullarında ‘İslam Din Dersi’ Sorunu ve Çözüm Arayışları”. Akademik İncelemeler Dergisi 5/2 (2010), 59-72.
• Akyüz, Yahya. Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Pegem Akademi, 12. Basım, 2008.
• Alakuş, Fatih – Bahçekapılı, Mehmet. Din Eğitimi Açısından İngiltere ve Türkiye. İstanbul: Ark Kitapları, 2009.
• Arslan, Ahmet. “Wie lassen sich Theologie und Paedagogik im Islamischen Religionsunterricht zusammenführen?”. Islamischer Religionsunterricht in Deutschland. Fachdidaktische Konzeptionen: Ausgangslage, Erwartungen und Ziele. ed. Bülent Uçar - Danja Bergmann. 77-86. Göttingen: V & R Unipress, 2010.
• Avrupa Birliği Sürecinde Dini Kurumlar ve Din Eğitimi: Milletlerarası Tartışmalı İlmi Toplantı. ed. İlyas Çelebi. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2007.
• Aydın, Mehmet Zeki. “Belçika’da İlk ve Orta Öğretimde Din ve Ahlak Öğretimi”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3 (1999), 101-147.
• Aydın, Mehmet Zeki. “Okulda Din Dersi Tartışmaları (Türkiye’de Din Dersinin Tarihi, Teorik Yapısı, Bazı Ülkelerle Karşılaştırılması)”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi 10/2 (2007), 7-57.
• Ayhan, Halis. Türkiye’de Din Eğitimi. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi, 3. Basım, 2014.
• Bayerisches Staatsministerium für Unterricht und Kultus. “Fachlehrplan für den Schulversuch Islamunterricht an der Bayerischen Grundschule”. Erişim: 2 Nisan 2020.
• https://www.isb.bayern.de/download/12719/islamunterricht_gs.pdf
• Çinemre, Semra. “Almanya’da İslam Din Dersinin Teşekkül Sürecindeki Temel Bazı Meseleler”. Trabzon İlahiyat Dergisi 5/2 (2018), 435-469.
• Dam, Hasan. “Çocukluk Dönemi Din Eğitimi”. Gelişimsel Basamaklara Göre Din Eğitimi. ed. Mustafa Köylü. 51-96. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 6. Basım, 2015.
• Doğan, Recai. “Avrupa Birliği Sürecinde Dini Kurumlar ve Din Eğitimi: Almanya Modeli”. Avrupa Birliği Sürecinde Dini Kurumlar ve Din Eğitimi: Milletlerarası Tartışmalı İlmi Toplantı Bildirileri. ed. İlyas Çelebi. 255-299. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2007.
• Duman, Tayyip – Çakmak, Melek. “Ders Kitaplarının Nitelikleri”. Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu. ed. Leyla Küçükahmet. 18-32. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 3. Basım, 2011.
• Erkan, Serap vd. Mein Islambuch Grundschule 1/2. München: Oldenbourg Verlag, 2009.
• Ferrari, Alessandro. “Avrupa Birliği’nde Dini Kurumlar ve Din Eğitimi: İtalyan Modeli”. çev. İsmail Taşpınar. Avrupa Birliği Sürecinde Dini Kurumlar ve Din Eğitimi: Milletlerarası Tartışmalı İlmi Toplantı Bildirileri. ed. İlyas Çelebi. 461-485. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2007.
• Gelici, Zehra. Türkiye ve Norveç Devlet Okullarında Din Öğretimi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016.
• Karakaş, Sevda Yılmaz. İlköğretim 1., 2. ve 3. Sınıflarda Din Eğitimi İhtiyacı. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• Kiefer, Michael. “Schulbücher für Islamischen Religionsunterricht in der Grundschule – Eine Sichtung aus islamwissenschaftlicher Perspektive”. Islamischer Religionsunterricht in Deutschland. Fachdidaktische Konzeptionen: Ausgangslage, Erwartungen und Ziele. ed. Bülent Uçar - Danja Bergmann. 141-150. Göttingen: V & R Unipress, 2010.
• Köse, Ali – Küçükcan, Talip. Avrupa Birliği Ülkelerinde Din-Devlet İlişkisi: Hukuki Yapı / Din Eğitimi / Din Hizmetleri. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi (İSAM), 2. Basım, 2016.
• Köylü, Mustafa – Turan, İbrahim. Karşılaştırmalı Din Eğitimi. Ankara: Nobel Yayıncılık, 2014.
• Lähnemann, Johannes. “Islamischer Religionsunterricht”. Handbuch Grundschulpädagogik und Grundschuldidaktik. ed. Wolfgang Einsiedler vd. 558-562. Regensburg: Julius Klinkhardt Verlag, 3. Basım, 2011.
• MEB, Milli Eğitim Bakanlığı. “19. Milli Eğitim Şurası Kararlar”. Erişim: 17 Ekim 2019. http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/35/27/719973/dosyalar/2015_02/02041116_19.millieitimuraskararlar.pdf
• Milli Eğitim Temel Kanunu (Kanun No. 1739). Resmî Gazete 14574 (24 Haziran 1973). Erişim: 24 Mart 2020.
• https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/14574.pdf
• Niedersächsisches Kultusministerium. “Kerncurriculum für die Grundschule Schuljahrgänge 1-4 Islamischer Religionsunterricht”. Erişim: 17 Ekim 2019. http://db2.nibis.de/1db/cuvo/datei/kc-iru-2010.pdf
• Öcal, Mustafa. Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Din Eğitimi-Mukaddime Kitap-. İstanbul: Dergah Yayınları, 2015.
• Patton, Michael Quinn. Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. çev. ed. Mesut Bütün – Selçuk Beşir Demir. Ankara: Pegem Akademi, 3. Baskıdan çeviri, 2014.
• Sarıkaya, Yaşar. “Almanya’da İslam Din Dersi: Talepler, Uygulamalar, Tartışmalar”. Diyanet İlmi Dergi 44/1 (2008), 127-144.
• Tertemiz, Neşe vd.. “Ders Kitabı ve Eğitimdeki Önemi”. Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu. ed. Leyla Küçükahmet. 34-66. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 3. Basım, 2011.
• Tosun, Cemal. Din Eğitimi Bilimine Giriş. Ankara: Pegem A Yayınları, 3. Baskı, 2005.
• Tosun, Cemal. “Türkiye’de Eğitimin Laikleşmesi ve Din Öğretimi”. Sekülerleşme ve Dini Canlanma Sempozyumu Bildirileri. haz. Ali İsra Güngör. 228-237. Ankara: Türkiye Dinler Tarihi Derneği Yayınları, 2008.
• Väth, Birgit. “Welche Lehrziele verfolgen die Lehrpläne?”. Islamischer Religionsunterricht in Deutschland. Fachdidaktische Konzeptionen: Ausgangslage, Erwartungen und Ziele. ed. Bülent Uçar - Danja Bergmann. 125-137. Göttingen: V & R Unipress, 2010.
• Yaşar, Büşra. İlkokul 3. Sınıf Düzeyi Din Öğretimi Öğrenci İhtiyaçları Merkezinde Bir Araştırma (Atlantı Gazi İlkokulu Örneği). Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Yıldırım, Ali – Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 6. Basım, 2008.
• Yıldırım, Ali. “Nitel Araştırma Yöntemlerinin Temel Özellikleri ve Eğitim Araştırmalarındaki Yeri ve Önemi”. Eğitim ve Bilim Dergisi 23/112 (1999), 7-17.
• Yiğit, Tuba Işık. “Almanya’da İslam Din Dersinin Gelişimi ve Müfredat Sorunu”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19/2 (2010), 299-314.
• Zengin, Halise Kader. “Almanya’da İslam Din Öğretimi Modelleri”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 49/2 (2008), 245-268.
• Zengin, Mahmut. “Türkiye’de Cumhuriyet Dönemi Eğitim Politikalarının Din Dersi Öğretim Programlarına Etkileri”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19/36 (2017), 113-137.