Expectations of Parents from Sect-Based Islamic Religion Lessons in Schools in Germany: The Baden-Württemberg Case

Yıl 2022, Cilt: 26 Sayı: 1, 375 - 393, 15.06.2022

Şenay Yazgan

https://doi.org/10.18505/cuid.1062486

Öz

With the start of teaching the sect-based Islamic religion lesson in public schools within the scope of a pilot project in Germany, the development and efforts are continuing to ensure that the course can be given both as a lesson in accordance with the constitution and in accordance with the wishes and expecta-tions of Muslims. Since the Islamic religion lesson is still in the process of formation, one of the most curious points is what the expectations of Muslim families from the lessom are. For this reason, in this study, the state of Baden-Württemberg, one of the states of Germany, in the 2018/2019 academic year, 1-4th grades in public schools. It is aimed to determine the opinions and expectations of the parents of Tur-kish Muslim students who take this lesson from the Islamic religion lesson, which is given as a pilot pro-ject at grade levels, on the issues related to the operation and application of the lesson in the light of cur-rent practices. The study is important in terms of revealing the current status of the lesson and shed light on the future development of the lesson in accordance with the wishes and expectations of Muslim fami-lies. Qualitative research method was used in the research. Research data were collected by semi-structured interview technique consisting of open-ended questions. The research sample consists of 11 Turkish students' parents. In the research, the views and expectations of the parents were expressed with the help of the analysis categories in the form of lower and upper categories. Thus, evaluations were made about at which points the Islamic religion lesson is suitable for the expectations of the parents and at which points it should be made appropriate.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Islamic Religion Lesson, Baden Württemberg, Parents, Expectations

Almanya`daki Okullarda İslam Din Dersinden Velilerin Beklentileri: Baden-Württemberg Örneği

Öz

Almanya`da İslam din dersinin kamu okullarında verilmeye başlamasıyla birlikte dersin hem anayasaya uygun bir ders niteliğinde verilebilmesi hem de Müslümanların istek ve beklentilerine uygun şekilde verilebilmesi yönündeki çabalar da devam etmektedir. İslam din dersinin henüz teşekkül sürecinde olması nedeniyle en çok merak edilen noktalardan biri de Müslüman ailelerin dersten beklentilerinin ne olduğu konusudur. Bu amaçla bu çalışmada Almanya’nın Baden Württemberg eyaletinin 2018/2019 eğitim-öğretim yılında kamu okullarında pilot proje olarak uygulanan İslam din dersinden, öğrenci velilerinin dersin işleyişi ve uygulamasına yönelik dersten beklentileri incelenmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırma verileri açık üçlü sorulardan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile toplanmıştır. Araştırma örneklemi 11 öğrenci velisinden oluşmaktadır. Araştırmada alt ve üst kategoriler yardımıyla veli beklentileri ifade edilmiştir. Araştırma sonucuna göre, velilerin İslam din dersinin kamu okullarında verilmesinden oldukça memnun oldukları görülmüştür. Veliler İslam din dersinin bütün okullarda ve sınıf düzeylerinde yaygınlaştırılması gerektiği görüşündedirler. Velilere göre dersin içeriği, öğrencilerin dini ilgi ve ihtiyaçları doğrultusunda geliştirilerek detaylandırılmalıdır. Veliler ders konu alanlarının derinleştirilmesini, dersin bilgi ve ibadet odaklı hale getirilmesini beklemektedirler. Dersin öğretmenleriyle iletişime geçmek, ders hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak ve ders etkinliklerine destek vermek önemli veli beklentileri arasında yer almaktadır. İslam din dersinin genel olarak veli beklentilerine uygun olduğu, dersin öğrenciler üzerinde dini bilgi ve davranış kazanımı ile dini gelişimini sağladığı anlaşılmaktadır. İslam din dersinin, hem Müslüman toplumun dini kimlik inşasında hem de Alman toplumu içindeki diğer dinden olanlarla insanı ilişkilerin geliştirilmesinde önemli bir etkiye sahip olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Din eğitimi, İslam din dersi, Baden Württemberg, veliler, beklentiler

Kaynakça

• Ahrens, Rebecca. Islamischer Religionsunterricht an öffentlichen Schulen als multifaktorielle Problematik und Chance. Münster: Verlag Haus Monsenstein und Vannerdat, 2012.
• Aşıkoğlu, Nevzat Yaşar. “Federal Almanya`da İslam Din Eğitimi”. İslami Araştırmalar Dergisi, 4/2, 1990.
• Aşıkoğlu, Nevzat Yaşar. Federal Almanya’daki Türk Çocuklarının Temel Eğitiminde Din Eğitiminin Yeri ve Baden-Württemberg Eyaletlerinde Mukayeseli Bir Alan Araştırması. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1992.
• Aşıkoğlu, Nevzat Yaşar. Almanya’da Temel Eğitimdeki Türk Çocuklarının Din Eğitimi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 1993.
• Başkurt, İrfan. Federal Almanya’da Din Eğitimi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1994.
• Ceylan, Rauf. “Zur Bedeutung des Analysierens und Reflektierens”. Islamischer Religionsunterricht in Deutschland. Fachdidaktische Konzeptionen: Ausgangslage, Erwartungen und Ziele, Bülent Uçar und Danja Bergmann (Hg.). 249-258. Göttingen: V&R unipress, 2010.
• Ceylan, Rauf. “Muslimische Kinder und Jugendliche im deutschen Bildungssystem”, Heimatkunde, Heinrich Böll-Stiftung. Erişim 01.01.2022. https://heimatkunde.boell.de/de/2010/12/01/islamischer-religionsunterricht-einer-multikulturellen-gesellschaft
• De Maiziére, Thomas. “Islamischer Religionsunterricht in Deutschland: Ein wertvoller Beitrag zur Integration”. Perspektiven, Islamischer Religionsunterricht in Deutschland – Perspektiven und Herausforderungen. Nürnberg: Tagung der Deutschen Islam Konferenz 13. bis 14. Februar 2011.
• Dresing, Thorsten – Pehl, Thorsten. Praxisbuch Interview, Transkription&Analyse Anleitungen und Regelsysteme für qualitativ Forschende. Marburg: Eigenverlag, 5. Auflage, 2013.
• Fraatz, Günter. “Das war natürlich unsere Chance”. Den Koran zu lesen genügt nicht. Fachliches Profil und realer Kontext für ein neues Berufsfeld. Auf dem Weg um Islamischen Religionsunterricht. Harry Harun Behr, Mathias Rohe und Hansjörg Schmid (Hg.). 43-48. Berlin: Lit Verlag, 2008.
• Güner, Orhan. “Der Schulversuch Islamischer Religionsunterricht”. Islamische Religionspädagogik zwischen authentischer Selbstverortung und dialogischer Öffnung. Perspektiven aus der Wissenschaft und dem Schulalltag der Lehrkräfte, Bülent Uçar (Hrsg.). 457-462. Frankfurt: Peter Lang, 2011.
• Heimbrock, Hans Günter. “Jenseits der Koranschulen-Auf dem Wege zur Islamischen Erziehung im westlichen Kontext”. Zeitschrift für Pädagogik und Theologie 59/2 (2007), 170-179.
• Kuld, Lothar - Schmid, Bruno (Hg.). Islamischer Religionsunterricht in Baden-Württemberg - Zur Differenzierung des Lernfelds Religion. Berlin: Lit Verlag, 2009.
• Mohagheghi, Hamideh. “Islamischer Religionsunterricht aus sicht der Muslime”. Was soll ich hier? Lebensweltorientierung muslimischer Schülerinnen und Schüler als Herausforderung für den Islamischen Religionsunterricht. Harry Harun Behr, Christoph Bochinger, Mathias Rohe, Hansjörg Schmid (Hg.). 223-227. Berlin: Lit Verlag, 2010.
• Selçuk, Mualla. “Überlegungen zum Islamischen Religionsunterricht in Deutschland”. Islamische Religi-onspädagogik-Etablierung eines neuen Faches. Peter Graf (Hg.). 105-117. Göttingen: V&R Unipress, 2007.
• Schwillus, Harald. Religionsunterricht im Dialog. Frankfurt am Main: Peter Lang GmbH, 2004.
• Topçuk, Ali. “Almanya`da Uygulanan İslam Din Dersi Hakkında bir Değerlendirme (Kuzey Ren Westfalya Örneği)”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 15/1 (2015), 259-269.
• Topçuk, Ali. Federal Almanya Kuzey Ren Westfalya`da İslam Din Dersleri. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016.
• Tosun, Cemal. Federal Almanya’da Yaşayan Türklerin Din Eğitiminde Caminin Yeri ve Din Görevlilerinin Yeterlilikleri. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1992.
• Turan, İbrahim. “Değişen Toplumda Değerler Krizi ve Ahlak Eğitiminin Rolü”. Ahlaki Sorunlar, Gençlik ve Değerler Eğitimi. Bayramalı Nazıroğlu, Ümit Erkan, Mehmet Şamil Baş, Hikmet Yanık (eds.). 25-39. Rize: Güneysu İlim Yayınları, 2019.
• Türkmenoglu, Ali. “Erfahrungen im Islamunterricht”. Journal für Religionskultur, Goethe-Universität Frankfurt am Main, 152, 2012. Erişim 20.01.2022. http://web.uni-frankfurt.de/irenik/relkultur152.pdf
• Uçar, Bülent – Bergmann, Danja (Hg.). Islamischer Religionsunterricht in Deutschland: fachdidaktische Konzeptionen: Ausgangslage, Erwartungen und Ziele. Göttingen: V&R Unipress Osnabrück, 2010.
• Uçar, Bülent. “Prinzipien einer Islamischen Religionspädagogik”. Islamische Religionspädagogik zwi-schen authentischer Selbstverantvortung und dialogischer Öffnung. Perspektiven aus der Wissen-sachft und dem Schulalltag der Lehrkräfte. Bülent Uçar (Hrsg.), 116-124. Frankfurt: Peter Lang GmbH, 2011.
• Yölek-Cantay, Hasiybe. Islamische Bildung im säkularen Staat. Marburg: Tectum Verlag, Band 15, 2010.
• Yürük, Tuğrul. “İlk ve Orta Öğretimde Din Öğretimi: Din Dersleri”. Din Eğitimi El Kitabı. Recai Doğan ve Remziye Ege (ed.), Ankara: Grafiker, 2012.
• Zengin, Halise Kader. Almanya’da İslam Din Öğretimi Modelleri, Bavyera Eyaleti Örneği. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2007.