Tarımsal Üretim Problemlerinin Çözümünde Dini Tutum ve Davranışların Analizi

Yıl 2022, Cilt: 26 Sayı: 1, 153 - 172, 15.06.2022

Bahset Karslı , Süleyman Karaman

https://doi.org/10.18505/cuid.1080031

Cited By: 1

Öz

Antalya özelinde kırsal yaşam ve tarımsal faaliyette dinsel tutum ve davranışların analiz edildiği çalışmada tarım algıları, tarımsal üretim problemleri ve dini tutumlar ölçekleri bağlamında tarımsal faaliyette bulunan çiftçilerin eylem ve tutumları üzerinden dinsel zihniyetlerinin analizi yapılmıştır. İnsan, en temel fizyolojik ihtiyacını karşılamak için toprağı işlemekte ve bu işleme süreçlerindeki aşamalar ise insanlık tarihinin gelişim merhalelerini oluşturmaktadır. Makineleşmeyle birlikte yapısal bir dönüşüm geçiren çiftçilik, bugün üretim-sağlık denkleminde en çetrefilli dönemini yaşamaktadır. Dünyadaki sürekli artan nüfus, ürünlerin çok üretilmesinin yanında çeşitlendirilmesi gerektiğini de doğurmuştur. Bu ise beraberinde tohumların ıslahını, toprağın analizini, üretim sürecindeki ilaçlamayı geleneksel formdan modern bir forma taşımış, ürün ve üretene yönelik güven problemini ön plana çıkartmıştır. Dini tutumların tarımsal üretim problemlerinin çözümüne etkisi nedir? sorusunu merkeze alan çalışmamızda veriler, Antalyalı çiftçiler ile yüz yüze görüşülerek anket yoluyla elde edilmiş ve tarım algısı, tarımsal üretim problemleri ve dini tutum şeklinde üç ölçek geliştirilmiştir. Tarım algısı ölçeği, çiftçilerin toprak, meslek ve teknoloji algıları üzerinden üç boyutla ele alınırken dini tutum ölçeği kader, halk inanışları, geleneksel uygulamalar ve fıkhî kurallar üzerinden dört boyutla ele alınmıştır. Tarımsal üretim problemleri ölçeği ise tek boyutlu olarak ele alınmıştır. Her üç ölçek özelinde toplanan veriler standart sapma ve ortalama, yapısal eşitlik modellemesi (YEM) tekniklerinden yararlanılarak analiz edilmiştir. Yapısal eşitlik modeli çerçevesinde dört hipotez geliştirilmiş ve bu hipotezler doğrulanmıştır. Yapısal Eşitlik Modeli verilerine kader algısı, tarım algısındaki varyansın %17’sini ve dini tutum algısındaki varyansın da %12’sini açıklamaktadır. Tarım algısı, üretim problemlerindeki varyansın %31’ini açıklarken dini tutum algısı ise üretim problemlerindeki varyansın %6’sını açıkladığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Çiftçilik, Yapısal Eşitlik Modeli, Dini Tutum, Tarımsal Üretim Problemler

Destekleyen Kurum

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)

Proje Numarası

SOBAK-215K173

Structural Equation Model Analysis of Religious Attitudes and Behaviors in Solving Agricultural Production Problems

Öz

In the article, in which religious attitudes and behaviours in rural life and agricultural activities in Antalya have been studied, the religious mentality of the farmers engaged in agricultural activities has been analysed in the context of agricultural perceptions, agricultural production problems and religious attitudes scales. Human being has cultivated the soil to meet his most basic physiological needs, and the stages in these cultivation processes constitute the development stages of human history. In this way, it could be said that the history of farming is the history of humanity. Farming, which has undergone a structural transformation with mechanization, is experiencing its most difficult period in the production-health equation today. The ever-increasing population in the world has led to the need to diversify products as well as to produce more. This brought the improvement of seeds, analysis of the soil, spraying in the production process all from the traditional form to a modern form, which brought the problem of trust towards the product and the producer to the fore. In our study, which focuses on the question of what is the effect of religious attitudes on the solution of agricultural production problems, the data have been obtained through face-to-face interviews with the farmers of Antalya and three scales have been developed as agricultural perception, agricultural production problems and religious attitudes. While the agricultural perceptions scale is dealt with three stages: farmers’ perceptions of soil, profession and technology, religious attitude scale is dealt with in four stages: fate, beliefs, traditional practices, and fiqh rules. The scale of agricultural production problems is discussed as one-dimensional. Data collected through each of these three scales has been analysed with the help of standard deviation and mean, t-test results and structural equation modelling (SEM) techniques. Within the framework of the structural equation model, four hypotheses have been developed and these hypotheses have been confirmed. According to structural equation modelling data, fate perception elaborates 17% of variance in farming perception and 12% of variance in religious attitude perception. While farming perception verbalises 31 % of variance in agricultural production problems, religious attitude perception explains 6 % of variance in agricultural production problems.

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion, Farming, Structural Equation Model, Religious Attitude, Agricultural Production Problems.

Proje Numarası

SOBAK-215K173

Kaynakça

• Acıpayamlı, Orhan. “Türkiye’de Yağmur Duası ve Psiko-Sosyal Metotla İncelenmesi”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Fakültesi Dergisi 21/1-2 (1963), 1-39.
• Albayrak, Ahmet – Acuner, Yusuf - Seyhan, Beyazıt Yaşar. “Dua Tutum Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 7/34 (2014), 365-372.
• Alhamidi, Sameer K. vd. “The cultural background of the sustainability of the traditional farming system in the Ghouta, the oasis of Damascus, Syria”. Agriculture and Human Values 20 (2003), 231-240.
• Berger, Peter Ludwig - Berger, Brigitte. Sociology: A Biographical Approach. New York: Basic Books, 1972.
• Berger, Peter Ludwig. Sacred Canopy: Elements of a Sociological Theory of Religion. New York: Open Road Media Press, 2011.
• Berger, Peter Ludwig. The Social Reality of Religion. Penguin Books, 1973.
• Berry, Wendell. The Unsettling of America. Berkeley: Counterpoint Press, 2015.
• Boratav, Pertev Naili. 100 Soruda Türk Folkloru Folkloru. İstanbul: Bilgesu Yayınları, 2013.
• Bozkurt, Veysel. Değişen Dünyada Sosyoloji. Bursa: Alfa Yayınları, 2004.
• Bozkurt, Veysel. Endüstriyel ve Post-Endüstriyel Dönüşüm. Bursa: Aktüel Yayınları, 2005.
• Byrne, Barbara M. Structural Equation Modeling with Lisrel, Prelis, And Simplıi: Basic Concepts, Applications and Programming. NewYork: Lawrence Erlbaum Associates Publishers, 1998.
• Cardoso, Sarika P. - Harvey, James. “Ethical frameworks and farmer participation in controversial farming practices”. Journal of Agricultural and Environmental Ethics 25/3 (2012), 377-404
• Çıplak, Nilgün. “Halk Kültüründe Nazar, Nazarlık İnancı ve Bunlara Bağlı Uygulamalar”. Türklük Bilimi Araştırmaları (TÜBAR) 15 (2004), 103-125.
• Çokuysal, Burçin. “Sürdürülebilir Tarım ve Gıda Üretiminde Etik İkilemleri Anlamanın ve Tartışmanın Önemi”. Türkiye Biyoetik Dergisi 7/3 (2020), 114-123.
• Dinçer, Ömer - Fidan, Yahya. İşletme Yönetimi. İstanbul: Beta Yayınları,1996.
• Durkheim, Emile. Dini Hayatın İlkel Biçimleri. çev. Fuat Aydın. İstanbul: Ataç Yayınları, 2005.
• Ekici, Metin - Fedakar, Pınar. “Gelenek, Aktarma, Dönüşüm ve Kültür Endüstrisi Bağlamında Nazar ve Nazar Boncuğu”. Milli Folklor Dergisi 104 (2014), 40-50.
• Eliade, Mircea. Cosmos and History. New York: Harper, 1959.
• Eliade, Mircea. Dinler Tarihine Giriş. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2003.
• Erdinç, Şaban. “Bir İnşa Süreci Olarak Fenomenolojik Perspektifte Kutsal ve Kutsallaşma -Ziyaret Fenomeni Örneği”. Milli Folklor 29/114, (2017), 39-51.
• Eroğlu, Ahmet Hikmet. “Halk İnanışları”. Halk İnanışları: Grafiker El Kitabı. ed. Durmuş Arık -Ahmet Hikmet Eroğlu. 20-39. Ankara: Grafiker Yayınları, 2017.
• Giddens, Anthony. The Consequences of Modernity. Stanford University Press: Polity Press, 1990.
• Günay, Ünver vd. Kayseri ve Çevresinde Ziyaret ve Ziyaret Yerleri. Kayseri: Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, 1996.
• Günden, Cihat - Miran, Bülent. “Yeni Çevresel Paradigmaya Ölçeğiyle Çiftçilerin Çevre Tutumunun Belirlenmesi: İzmir İli Torbalı İlçesi Örneği”. Ekoloji 18/69 (2008), 41-50.
• Hall, Richard H. Occupations and Social Structure. New Jersey: Prentice Hall, 1975.
• Harmancı, Meriç. “Kutlu Başlangıçtan Ebedi İstirahatgaha: Türk Tasavvuf Edebiyatı Toprak Algısı”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 13 (2014), 23-38.
• James, Harvey S. “On Finding Solutions to Ethical Problems In Agriculture”. Journal of Agricultural and Environmental Ethics 16 (2003), 439–457.
• Kaya, Ercan vd,, “Üniversite Öğrencilerinin Genetiği Değiştirilmiş Gıda Ürünlerine Bakışı”. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2/3 (2012), 55-60.
• Koç, Mustafa. “Ruh Sağlığı ile Dini Başa Çıkma Olarak Dua ve ibadet Fenomeni Arasındaki İlişki Üzerine Psikolojik Bir Yaklaşım”. Ekev Akademik Dergi 9/24 (2005), 11-32.
• Kurt, Abdurrahman. Din Sosyolojisi. Bursa: Sentez Yayıncılık, 12. Basım, 2016.
• Levis, Roy – Maude, Angus Professional People. London: Phoenix House, 1952.
• Macit, Mustafa. Erzurum Kırsalında “Çalışmay”la İlgili Tutumlar ve Din. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2009.
• Mardin, Şerif. Din ve İdeoloji. İstanbul: İletişim, 5. Basım, 1996.
• Mardin, Şerif. Türkiye’de Din ve Siyaset. İstanbul: İletişim Yayınları, 2012.
• Marshall, Gordon. Sosyoloji Sözlüğü. çev. Osman Akınhay – Derya Kömürcü, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 1999.
• Monangi, Freddy S. –Balınt, Peter J. “Prayer Behavior in Rural Kilimanjaro,Tanzania” Journal fort he Scientific Study of Religion 53/4 (2014), 760-774.
• Neff, Walter S. Work and Human Behavior. New York: Atherton Pres, 1968.
• Özel, Mustafa. Stratejik Yönetim ve Liderlik. İstanbul: İz Yayıncılık, 1995.
• Paterson, John L. Geography And Religion, Agriculture And Stewardship: The Practıce Of Agrıcultural Stewardship the Christian Farmers Federations of Canada. Columbia: University of Biritish, PhD Thesis, 1998.
• Sanford, A. Whitney. “Why We Need Religion To Solve The World Food Crisis". Zygon 49/4, 2013.
• Seçer, İsmail. “Ergenlerde Obsesif Kompulsif Bozukluk ile Anksiyete Duyarlılığı Arasındaki İlişkinin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi”. Eğitim ve Bilim 39/176 (2014), 369-382.
• Stock, Paul V. "Good Farmers’ as Reflexive Producers: an Examination of Family Organic Farmers in the US Midwest", Sociologia Ruralis 47/2, (2007), 83-102.
• Subaşı, Necdet. Gündelik Hayat ve Dinsellik. İstanbul: İz Yayıncılık, 2004.
• Tekin, Mustafa. Ziyaret Fenomeni Çerçevesinde Dua ve Sosyal Sorunlar. İstanbul: Rağbet yayınları, 2012.
• Tunaya, Tarık Zafer. İslamcılık Akımı. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2003.
• Wach, Joachim. Sociology of Religion. London and New York: Routledge, 1947.
• Weber, Max. From Max Weber: Essay in Sociology. Ed. Hans H. Gerth – Charles Wright Mills, New York: Oxford University Press, 1946.
• Weber, Max. The protestant Ethic and the Spirit of Capitalism. Translation: Talcott Parsons, New York: e Taylor & Francis, 2005.
• Yalçın, Mine – Boz, İsmet. "Kumluca İlçesinde Serada Üreticilerin Kullandıkları Bilgi Kaynakları", Bahçe Dergisi 36/1-2, (2007), 1-10.
• Yılmaz, Veysel - Çelik, H. Eray. Lisrel 9.1 ile Yapısal Eşitlik Modellemesi. Ankara: Anı Yayıncılık, 2013.