Secâvendî’ye Göre Kur’ân’daki Vakf-ı Lâzım Remizlerinde Vasl Yapmanın Anlama Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 27 Sayı: 1, 120 - 135, 15.06.2023

Hasan Bulut

https://doi.org/10.18505/cuid.1250338

Öz

Every word of the Qur'an ensures the understanding of the divine will. The foundation signs in it were created for this purpose. Just like the punctuation marks that ensure the correct understanding of a Turkish sentence, the foundation marks in the Qur'an have assumed the same function. The signs of foundation, which give the opportunity to breathe by interrupting the recitation at the places where the mana is completed, and the signs of ibtida, which provides the recitation starting from the appropriate place for the integrity of the meaning, have a significant importance in the authentic interpretation of the Qur'an.
The scholar, who wrote very important works related to the field and brought an independent topic under the name of "Secâvend" to the science of recitation, undoubtedly Muhammad b. Tayfur es-Secavendi. According to him, it is considered obligatory to dwell on the foundation denoted by the remzi (م) in the mushafs. Because when vasl is performed in these places, the nature and meaning of the verse changes. Based on these reasons, a foundation is different from other types of foundations. In this study, the signs of the need for foundation were examined within the framework of the verse integrity, and it was analyzed why Secavendi considered it necessary to make a foundation, taking into account the possible meanings that may occur in the case of vasl.

Anahtar Kelimeler

Kur’ân, Kıraat, Anlam, Secâvendî, Vakf-ı lâzım, Vasl.

The Effect of Making Joining (Vasl) on the Purpose of Stopping (Waqf) in the Holy Qur'an According to Sajawandi

Öz

Every word of the Qur'an ensures the understanding of the divine will. The foundation signs in it were created for this purpose. Just like the punctuation marks that ensure the correct understanding of a Turkish sentence, the foundation marks in the Qur'an have assumed the same function. The signs of foundation, which give the opportunity to breathe by interrupting the recitation at the places where the mana is completed, and the signs of ibtida, which provides the recitation starting from the appropriate place for the integrity of the meaning, have a significant importance in the authentic interpretation of the Qur'an.
The scholar, who wrote very important works related to the field and brought an independent topic under the name of "Secâvend" to the science of recitation, undoubtedly Muhammad b. Tayfur es-Secavendi. According to him, it is considered obligatory to dwell on the foundation denoted by the remzi (م) in the mushafs. Because when vasl is performed in these places, the nature and meaning of the verse changes. Based on these reasons, a foundation is different from other types of foundations. In this study, the signs of the need for foundation were examined within the framework of the verse integrity, and it was analyzed why Secavendi considered it necessary to make a foundation, taking into account the possible meanings that may occur in the case of vasl.

Anahtar Kelimeler

Qur, Recitation, Meaning, Sajawandi, Stopping (Waqf), Joining (Vasl).

Kaynakça

• Askeri, Ebû Hilal. Kitâbu’s-sınaateyn el-Kitâbe ve’ş-şi’r. İstanbul: Matbaa-i Mahmut Bey, 1320.
• Aslan, Emine. “Teoriden Pratiğe Vakf ve İbtidâ -Kur’ân-ı Kerîm’in Anlaşılması Bağlamında-“. Akif 52/2 (2022), 152-156. DOI: https://dx.doi.org/10.51121/akif.2022.28.
• Cevherî, Ebû Nasr İsmail b. Hammâd. es-Sıhâh tâcu’l-lugâ ve sıhâhi’l-Arabiyye. thk. Ahmed Abdulğafûr Attâr. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-‘İlm, 1987.
• Cürcânî, ‘Abdulkâhir Ebû Bekr b. ‘Abdirrahmân. Delâilu’l-i’câz. nşr. Muhammed Rıdvân ed-Dâye – Fâyiz ed-Dâye. Dımaşk: y.y., 2007.
• Dânî, Ebû Amr Osmân b. Saîd el-Emevî el-Endelûsî. el-Muktefâ fi’l-vakfı ve’l-ibtidâ. thk. Yûsuf Abdurrahmân Maraşlı. Beyrut: Muessetu’r-Risâle, 1987.
• Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdirrahmân. es-Sünen. thk. Hüseyn Selim Esed ed-Dârânî. 4 Cilt. Suudi Arabistan: Dâru’l-Muğnî, 2000.
• Demir, Mehmet. Kur’ân’ın Anlaşılmasında Garîbu’l-Kur’ân’ın Yeri (Kurtubî Tefsiri Örneği). Ankara: İlahiyat Yayınları, 2021.
• Demirci, Muhsin. Tefsir Terimleri Sözlüğü. İstanbul: İFAV Yayınları, 3. Basım, 2014.
• Duman, Mehmet Zeki. Beyânu’l-Hak. 3 Cilt. Ankara: Fecr Yayınları, 2008.
• Duman, Mehmet Zeki. “Kurân‘daki Müteşabihât ve Tevili”, Bilimnâme 9 (2005), 13-55.
• Ebû Hayyân, Muhammed b. Yûsuf. el-Bahru’l-muhît. thk. Âdil Ahmed Abdulmevcûd - Ali Muhammed Muavviz. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 1993.
• Fîrûzâbâdî, Ebu’t-Tâhir Mecdüddîn Muhammed b. Yakub. el-Kâmûsü’l-muhît. thk. Mektebu Tahkiki’t-Türâs fî Müesseseti’r-Risâle. Beyrut: y.y., 8. Basım, 2005.
• Hamdi Abdülfettah Mustafa Halil. el-Vukufü’l-lazime fî’l-Kur’ani’l-Kerim ve alâkâtuha bi’l-ma’na ve’l-i’rab. Kahire: Cüreysi, 1996/1416.
• Işıcık, Yusuf. “Kur'an'da Temel İki Kavram: Te’vil ve Müteşabih”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 13/ 13 (2002), 15-34. DOI: https://dergipark.org.tr/tr/pub/neuifd/issue/19707/210542.
• İbn Âşûr, Muhammed Tâhir. et-Tahrîr ve’t-tenvîr. 30 Cilt. Tunus: Dâru’t-Tûnusiyye, 1984.
• İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İsmâîl b. ‘Umer. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm. thk. Sâmî b. Muhammed es-Selâme. 8 Cilt. B.y.: Dâru Tayyibetu li’n-Neşr, 1420/1999.
• İbn Manzûr, Muhammed b. Mukrim el-İfrîkî. Lisânü’l-‘Arab. thk. Emin Muhammed - Muhammed Sâdık. Suudi Arabistan: y.y., 2003.
• İbnü’l-Cezerî, Şemsuddîn Ebû’l-Hayr Muhammed b. Muhammed. Gâyetü’n-nihaye fî tabakati’l-kurrâ. 2 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2006.
• İbnü’l-Cezerî, Şemsuddîn Ebû’l-Hayr Muhammed b. Muhammed. en-Neşr fi’l-kıraâti’l-aşr. 2 Cilt. thk. Alî Muhammed ed-Dabbâ‘. B.y.: el-Matbaatu’t-Ticâriyetu’l-Kubrâ, 1431/2010.
• İbnü‘l-Enbârî. Îzâhu’l-vakf ve’l-ibtidâ fî Kitâbillâhi Azze ve Celle. thk: Ahmet İsa Ma‘sarâvî. Kahire: y.y., 2012.
• İbnü’l-Kayyim el-Cevziyye, Ebû Abdullah Muhammed b. Ebûbekr. Zâdu’l-meâd. thk. Şuayb el-Arnavût - Abdulkâdir el-Arnavût. Beyrut: Mueessetu’r-Risâle, 1996.
• İsmail Sâdık Abdurrahîm. el-Vakfu’l-Lâzım fi’l-Kur’âni’l-Kerîm. Kahire: Dâru’s-Sâbirîn, 2008.
• Kara, Mehmet. Kıraat ve Tefsir Boyutuyla Vakf-ı lâzım. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2020.
• Kara, Mehmet. “Vakf-ı Lâzım ile İlgili Tespit ve Tahliller”. Kilitbahir 18 (2021), 5-35. DOI: https://doi.org/10.5281/zenodo.4625759.
• Karaçam, İsmail. Kur’an-ı Kerim’in Faziletleri ve Okunma Kaideleri. İstanbul: İFAV Yayınları, 32. Basım, 2019.
• Kastallânî, Ebu’l-Abbas Ahmed b. Muhammed. Letâifu’l-işârât li fünûni’l-kıraât. thk. Merkezü’d-Dirâsâti’l-Kur’aniyye. Cilt 10. Suûd-i Arabistan: İslami İşler, Davet ve İrşat Bakanlığı, ts.
• Koyuncu, Recep. Teoriden Pratiğe Vakf ve İbtidâ - Kur’ân-ı Kerîm’in Anlaşılması Bağlamında-. Konya: Hacıveyiszade İlim ve Kültür Vakfı, 2022.
• Kur’ân-ı Kerîm Meâli. çev. Halil Altuntaş - Muzaffer Şahin. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2009.
• Mâverdî, Ebu’l-Hasen Alî b. Muhammed. Tefsîru’l-Mâverdî (en-Nuket ve’l-‘uyûn). thk. Seyyid İbn Abdi’l-Maksûd b. Abdirrahîm. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1431/2010.
• Nîsâbûrî, Nizâmuddîn Hasan b. Muhammed el-Kummî. Gârâibü’l-Kur’ân ve reğâibü’l-furkân. thk. Zekeriya ‘Umeyrat. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 1996.
• Râzî, Fahruddîn Ebû Abdillah. Mefâtîhu’l-gayb (Tefsîri kebîr). çev. Sadık Kılıç vd. 23 Cilt. Ankara: Akçağ Yayınları, 1990.
• Sâfî, Mahmud. el-Cedvel fî i‘râbi’l-Kur’ân ve sarfihî ve beyânihî. 15 Cilt. Dımaşk: Dâru’r-Reşîd, 3. Basım, 1995.
• Secâvendî, Ebû Abdullah Muhammed b. Tayfûr. Kitâbü’l-vakf ve’l-ibtidâ. thk. Muhsin Haşim Derviş. Ürdün: Dâru’l-Menâhic, 2001.
• Secâvendî, Ebû Abdullah Muhammed b. Tayfûr. ‘İlelü’l-vukûf. thk. Muhammed b. Abdullah b. Muhammed el-Îdî. 3 Cilt. Riyad: y.y., 2006.
• Sekkâkî, Ebû Ya’kûb Yûsuf b. Ebî Bekr. Miftâhu’l-‘ulûm. nşr. Na’îm Zerzûr. Beyrut: y.y., 2. Baskı, 1407/1987.
• Semîn el-Halebî, Ebu’l-Abbas Şihabuddin Ahmed b. Yûsuf. ed-Durru’l-masûn fî ‘ulûmi’l-Kitâbi’l-meknûn. thk. Ahmed Muhammed el-Harrât. 11 Cilt. Dımaşk: Dâru’l-Kalem, 1406.
• Sevinç, Rıfat Resul. “Belâğatta Fasıl-Vaslın Genel Kuralları ve “Vâv”ın Kullanımı”. EKEV Akademi Dergisi 21/69 (2017), 53-88. DOI: https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosekev/issue/71366/1147530
• Suyûtî, Celâleddîn Abdurrahman. el-İtkan fî ‘ulûmi’l-Kur’an. thk. Fevvâz Ahmed Zumerlî. Beyrut: Dâru’l-Kitabi’l-Arabî, 2012.
• Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerir el-Bağdâdî. Câmi‘u’l-beyân ‘an te’vîli âyi’l-Kur’ân. thk. Abdullah b. Abdulmuhsin. 26 Cilt. Riyad: y.y., 2003.
• Temel, Nihat. Kıraat ve Tecvîd Istılahları. İstanbul: İFAV Yayınları, 2009.
• Temel, Nihat. Kur’an Kıraatında Vakf ve İbtida. İstanbul: İFAV Yayınları, 2019.
• Tirmizî, Muhammed b. İsa. Sünenü’t-Tirmizî (el-Câmi‘u’l-Kebîr). thk. Beşşâr Avvâd Ma‘rûf. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî, 1998.
• Üşmûnî, Ahmed b. Muhammed. Menârü’l-hüdâ fî beyâni’l-vakf ve’l-ibtidâ. thk. Ebu’l-‘Alâ el-Adevî. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2002.
• Ukberî, Ebu’l-Bekâ Muhibbuddin Abdullah b. el-Hüseyn el-Bağdâdî. et-Tibyân fî i’râbi’l-Kur’ân. thk. Sa’d Küreyyim el-Fakî. 2 Cilt. Mısır: y.y., 2001.
• Yarız, Enes. Türkiye’de Tilavet Edilen Mushaftaki Bazı Vakf İşaretlerinin Diğer Mushaflarla Mukayeseli Tahlili. Malatya: İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2018.
• Yarız, Enes. “Âyetlerin Sonunda Vakf Meselesi”. İ.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/1 (2018), 161-172. DOI: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ifd/issue/38558/430612
• Zemahşerî, Cârullah Ebu’l-Kâsım Mahmud b. Ömer. el-Keşşâf an hakâ’ikı gavâmizi’t-tenzîl ve uyûni’l-ekâvil fî vücûhi’t-te’vîl. thk. Âdil Ahmed Abdulmevcûd - Ali Muhammed Muavviz. 6 Cilt. Riyad: Mektebetu’l-‘Ubeykân, 1998.
• Zerkeşî, Bedruddîn Muhammed b. Abdullah. el-Burhân fî ulûmi’l-Kur’ân. thk. Muhammed Ebu’l-Fadl. 4 Cilt. Kahire: Dâru’t-Türâs, ts.