Memluk Sultanı Eşref Halil ve Siyasi Faaliyetleri

Yıl 2010, Cilt: 14 Sayı: 1, 133 - 171, 15.06.2010

Mustafa Kılıç

Öz

Kalavun and his dynasty have an important place in Mamluks. Ashraf
Khalil who became Mamluk Sultan after Kalavun is remarkable for his
struggles with the Crusaders in the four-year reign. Born in 666 Eşref
Halil sat on the Mamluk throne. Sultan Kalavun actually declared
Salih Ali to be crown prince, but because of having died he declared
Ashraf Khalil to be crown prince. It is understood that thinking that
Ashraf Khalil's moral weaknesses and his problems related to
agreement with Amirs, Kalavun didn’t want to see him to be heir. In
the period of Ashraf Khalil Acre, Sidon, Sur, Haifa, Kal'atü'r-Rum and other places came under the domination of Islam, Syria had been
removed from the Crusaders. Especially liberation of Acca from
Crusader occupation led the great pleasure in the world of Islam and
Ashraf Khalil had taken place as the conqueror of Acre in Islamic
history. After these lands were earned from Crusaders, complete
dominance was exactly gained over the Armenians who became a
source of unrest in the region. Ashraf Khalil's next target was
liberating Iraq region from Mongol invasion. He stated that he would
regain Iraq region to the Muslims soon, responding with a severe
language to Mongols’ letter in which it was said that Aleppo should be
given back to them and started the necessary preparations. But
Ashraf Khalil couldn’t find opportunity for that, because of having
been killed in a terrible way in 693 as a victim of friction with Amirs.
We can say/it can be said that Ashraf Khalil carried out the
reconstruction activities and made effort to develop trade and
economy in addition to his political activities.

Anahtar Kelimeler

Mamluks, Crusaders, Kalavun, Eşref Halil

Memluk Sultanı Eşref Halil ve Siyasi Faaliyetleri

Öz

Memluk Devleti içerisinde Kalavun ve hanedanının önemli bir yeri
vardır. Kalavun’dan sonra Memluk sultanı olan Eşref Halil ise dört yıllık
saltanatında Haçlılara yönelik yaptığı mücadelelerle dikkati çekmektedir.
666 yılında doğan Eşref Halil, 689 yılında Memluk tahtına
oturdu. Sultan Kalavun aslında Salih Ali’yi veliahd ilan ettiği ancak
onun ölmesi sebebiyle Eşref Halil’i veliaht ilan etmek zorunda kaldığı
görülmektedir. Burada sultan Eşref Halil’in ahlaki zaaflarını ve emirlerle
anlaşmada problemlerinin olduğunu düşünerek onu veliaht göstermek
istemediği anlaşılmaktadır. Eşref Halil zamanında Akka,
Sayda, Sur, Hayfa, Kal’atü’r-Rum ve diğer yerler İslam hâkimiyetine
kazandırılmış, Suriye bölgesi Haçlılardan temizlenmiş oldu. Özellikle
Akka’nın Haçlı işgalinden kurtarılması İslam âleminde büyük sevince
neden olmuş ve Eşref Halil Akka fatihi olarak İslam tarihindeki yerini
almıştır. Haçlılardan kazanılan bu topraklardan sonra bölgede huzursuzluk
kaynağı olan Ermeniler üzerinde de tam olarak hâkimiyet sağ-
lanmıştır. Eşref Halil’in bundan sonraki hedefi ise Irak bölgesini Moğol
işgalinden kurtarmaktı. Moğolların Halep’in iade edilmesi şeklindeki
mektuplarına ağır bir dille cevap vererek yakında Irak bölgesini Müslümanlara
kazandıracağını belirtmiş, gerekli hazırlıkları başlatmıştır.
Ancak Eşref Halil emirlerle sürtüşmesinin kurbanı olarak 693 yılında
feci bir şekilde öldürülmesi sebebiyle buna imkân bulamamıştır. Siyasi
faaliyetlerinin yanında Eşref Halil’in imar faaliyetlerinde bulunduğu, ticaret
ve ekonominin gelişmesi için gayret gösterdiği söylenebilir

Anahtar Kelimeler

Memlukler, Haçlılar, Kalavun, Eşref Halil

Kaynakça

• Aynî, Ikdü’l-Cümân, th., Muhammed Emin, Kahire, 1989, III, 16- 20; Rukneddin
• Baybars el-Mansûrî ed-Devâdâr, Zübdetü’l-Fikre fî Târîhi’l-Hicre, thk., Donald S.
• Richard, Beyrut, 1998, s., 270-271, 272; Ebu’l-Fidâ, Tarih, nşr., Muhammed
• Deyyûb, Beyrut, 1997, II, 358-359; İbn Tağriberdî, en-Nücûmü’z-Zahire fî
• Mülûkı Mısr ve’l-Kâhire, nşr., Muhammed Hüseyn Şemseddin, Beyrut, 1992, VII,
• 269, 273, 276, 279; Devâdârî, Kenz, VIII, 300-301.