DEVLETLER VE İSLAM HUKUKUNA GÖRE MiLLETLERARASI AKARSULAR, GÖLLER VE KANALLAR

Yıl 2001, Cilt: 5 Sayı: 2, 1 - 56, 15.12.2001

Hakkı Aydın

Öz

Bugün devletler hukuku literatüründe akarsular (ırıııaklar veya nehjrler ve
;aylar) yeraltı suları, kanallar ve göller bir çok yönden suyolları olarak
ısimlendirilmektedir. Suyailarının bir kısmı, bir ülkenin içinden geçtiği ve o ülke
devletinin, milli hakimiyeti ve salahiyeti altında olduğu için milli suyolları ve
içsular adını alır. Suyailan bazen de iki veya daha fazla devletin ülkesinden geçer
veya iki veya çok devlet arasında bir hudut vazifesi göriir. Böyle suyollarına da
milletlerarası suyolları denir. Bir takım akarsular veya kanallar da tek bir devletin
'~niilli.sınırları .içerisinde bulunsalar bile, milletlerarası muvasalfit (ulaşım) yönünden
değerli oluşları sebebiyle milletlerarası hukuki rejime tabi kılınmışlardır. Buna
göre akarsu ve kal)allar hangi hallerde ve şartlarda içsulardan, hangi hal ve şartlar
da da milletlerarası sulardan sayılır. Bunun tespiti, konumuz bakımından önemlidir.
Bu sebeple önce suyailarının genel hukuki durumları ile alakah umumi bilgiler ·
verilecek daha sonra milletlerarası suyailarının kullanılmasıyla ilgili kaideler
zikredilecektir. Devletler, suyollarını iki maksatin kullanırlar. Birincisi ulaşımdır.
O halde ilk önct: ulaşımla ilgili kaidelerin belirlenmesine gayret sarf edilecektir.
İkincisi ekononıiktir. Ulaşım dışı ve hususiyetle ekonomik gaye söz konusu
olunca, bu sefer de ekonomik kaideler zikredilecektir

Anahtar Kelimeler

akarsu, göller, kanalla, islam hukuku

Kaynakça

• Lüteııı, ill!an. Devletler Hukuku Dersleri, Ankara. 1956, ll, 350; l'vlenıy, Selıa L., Devletler ~!Jkukuna Giriş. Istanbul, 1959, 1, 358; Çelik,Edip F., Mileletleranısı Hukuk, ll, 169; Akipek, O. ll han,
• Devletler Hukuku, Devlet, Ikinci Kitap, (1969), ll, 14,53. Toluııer, Sevin, Milletlerarası Hukuk
• Dersleri, Devielin Yetkisi, İstanbul, 1996, s. 133; Sar, Cem, Uluslanırw;ı Nchirierden Endüstriyel ve Tarınısal Amaçlarla, Faydalanına tJakkı, Ankara, 1970; s, 45; Pazarcı, Hüseyin, Uluslarası Hukuk Dersleıi Ankara. 1993. ll, 235.
• 2 Çandar. Cengiz Yeni Şafak Gazetesi 24 Kasım 2001