The Global Cost of Accounting Fraud and a Proactive Approach to Prevention: Forensic Accounting

Yıl 2022, , 83 - 118, 28.10.2023

Said Alpagut Şenel , Hesna Yıldırım

https://doi.org/10.51945/cuiibfd.1079212

Öz

Muhasebe hileleri özellikle 21.yy’da Enron ve Worldcom gibi büyük işletmelerin de dâhil olmasıyla, yaşadığımız yüzyılda gelişen teknolojiye bağlı olarak finansal sistemlerde yaşanan gelişmeler ve küreselleşmenin de etkisiyle dünyanın her yerindeki kurumları etkileyen küresel bir problem haline gelmiştir ve küresel çapta ve devasa büyüklükte ekonomik kayıplara yol açmaktadır. Muhasebe hilelerinin tespiti ve önlenmesinde kullanılabilecek yaklaşımlar genellikle Reaktif ve Proaktif Yaklaşım olmak üzere iki başlık altında toplanmaktadır. Reaktif yaklaşımda, hile belirtileri ortaya çıktıktan sonra ayrıntılı bir hile incelemesi yapılmaktadır. Oysa hilenin devam ettiği süre ile meydana gelen ekonomik kayıp arasında doğrusal bir ilişki bulunmakta ve bu nedenle hilenin erken tespit edilebilmesi önem kazanmaktadır. Proaktif yaklaşımda hile yapmak için olası fırsat ve tehditler oluşmadan görülebilmekte, olabilecekler tahmin edilerek önlem alınmaktadır.

Dünya üzerinde birçok ülkede bir meslek olarak kabul gören adli muhasebe, yabancı literatürde proaktif yaklaşımlar arasında yer almakta ve muhasebe hilelerinin tespiti ve önlenmesinde etkin bir rol oynamaktadır. Ancak Türkiye’de bir meslek olarak görmeyen ve henüz tam anlamıyla uygulama alanı bulamayan adli muhasebenin Türkçe literatürde proaktif yaklaşımlar arasında bu nedenle yer almadığı düşünülmektedir. Çalışmanın amacı, adli muhasebenin Türkiye'de yasal bir yapıya kavuşturulması ve Türkçe literatürde de proaktif yaklaşımlar arasında yer alması gerektiği konusunda bir farkındalık yaratmaktır.

Anahtar Kelimeler

Accounting Frauds, Forensic Accounting, Fraudulent Financial Reporting, ACFE

Muhasebe Hilelerinin Küresel Maliyeti ve Önlenmesine Yönelik Proaktif Bir Yaklaşım: Adli Muhasebe

Öz

Muhasebe hileleri özellikle 21.yy’da Enron ve Worldcom gibi büyük işletmelerin de dâhil olmasıyla, yaşadığımız yüzyılda gelişen teknolojiye bağlı olarak finansal sistemlerde yaşanan gelişmeler ve küreselleşmenin de etkisiyle dünyanın her yerindeki kurumları etkileyen küresel bir problem haline gelmiştir ve küresel çapta ve devasa büyüklükte ekonomik kayıplara yol açmaktadır. Muhasebe hilelerinin tespiti ve önlenmesinde kullanılabilecek yaklaşımlar genellikle Reaktif ve Proaktif Yaklaşım olmak üzere iki başlık altında toplanmaktadır. Reaktif yaklaşımda, hile belirtileri ortaya çıktıktan sonra ayrıntılı bir hile incelemesi yapılmaktadır. Oysa hilenin devam ettiği süre ile meydana gelen ekonomik kayıp arasında doğrusal bir ilişki bulunmakta ve bu nedenle hilenin erken tespit edilebilmesi önem kazanmaktadır. Proaktif yaklaşımda hile yapmak için olası fırsat ve tehditler oluşmadan görülebilmekte, olabilecekler tahmin edilerek önlem alınmaktadır.

Dünya üzerinde birçok ülkede bir meslek olarak kabul gören adli muhasebe, yabancı literatürde proaktif yaklaşımlar arasında yer almakta ve muhasebe hilelerinin tespiti ve önlenmesinde etkin bir rol oynamaktadır. Ancak Türkiye’de bir meslek olarak görmeyen ve henüz tam anlamıyla uygulama alanı bulamayan adli muhasebenin Türkçe literatürde proaktif yaklaşımlar arasında bu nedenle yer almadığı düşünülmektedir. Çalışmanın amacı, adli muhasebenin Türkiye'de yasal bir yapıya kavuşturulması ve Türkçe literatürde de proaktif yaklaşımlar arasında yer alması gerektiği konusunda bir farkındalık yaratmaktır.

Anahtar Kelimeler

Muhasebe Hileleri, Adli Muhasebe, Hileli Finansal Raporlama, ACFE

Kaynakça

• Abdioğlu, H. (2007). Hilelerin Önlenmesi ve Ortaya Çıkarılmasına Yönelik Proaktif Yaklaşımlar, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, Mayıs, ss: 119-138.
• Açık, S. (2012). Muhasebede Hata ve Hilelerin Vergi Hukuku Açısından İncelenmesi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 3, ss: 351-366.
• Akarca, A., ve Şafak, M. (2022). Muhasebe Hileleri ve Muhasebede Manipülasyon ve Vergi Cezaları, www.dunya.com/kose-yazisi/muhasebe-hileleri-ve-muhasebede-manipulasyon-ve-vergi-cezalari/11286 Erişim Tarihi: 13.01.2022. Akdemir, Ç. (2010). İşletmelerde Hile Riski ve Türk İşletmelerinde Hile Riskinin Ölçülmesi ve Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Akdemir, A. (2012). İşletmeciliğin Temel Bilgileri. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Aksoy, T. (2006). Kurumsal Yönetim Bağlamında Sarbanes-Oxley Yasası’nın Bağım-sız Denetim Firmalarına Yönelik Getirdiği Temel Düzenlemeler, Ankara Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Bülten Dergisi, Yıl: 16, Sayı: 165, ss. 6-10.
• Aksu, İ., Uğur A., & Çukacı, Y. C. (2008), Adli Muhasebe ve Adli Muhasebecilik Mesleğinin Bir Kolu Olarak Bilirkişilik, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 9, 63-71.
• Aktaş, H., ve Kuloğlu, G. (2008). Adli Muhasebe ve Adli Muhasebecilik Mesleği, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 25, ss: 101-120.
• Akyel, N. (2009). Adli Muhasebecilik ve Türkiye’de Uygulanabilmesi için Altyapı Bile-şenlerinin Mevcut Durumu, Değerlendirilmesi ve Öneriler, Doktora Tezi, Sakar-ya Üniversitesi, Sakarya.
• Albrecht W.S., Albrecht, C.C., & Albrecht, C. O. (2006). Fraud Examination, Second Edition, Thomson South Western Corporation.
• Alkan, B. Ş. (2020). Hile Riski Yönetiminde Proaktif Yaklaşımlar ve Araçlar: İşletme Yöneticileri Üzerine Nitel Bir Araştırma, Denetişim, Yıl: 11, Sayı: 21, ss: 66-81.
• Alptürk, E. (2008). Muhasebe ve Vergi Boyutlarında İç Denetim Rehberi, Maliye ve Hukuk Yayınları, Ankara.
• Altınsoy, M. (2011). Adli Muhasebecilik ve Türkiye’de Uygulanabilirliği, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
• Arı, M. (2009). Finansal Raporlama Skandalları ve Mali Tabloların Güvenirliği, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 23, ss: 300–307.
• Arnold, B., ve De Lange, P. (2004). Enron: An Examination of Agency Problems, Critical Perspectives on Accounting, Volume: 15, Issues: 6–7, pp: 751-765.
• Artar, Y. (2016). Türkiye’de Yasal Boşluk ve Esnekliklerden Yararlanılarak Gerçekleştirilen Yaratıcı Muhasebe Uygulamaları, Vergi Dünyası, Sayı: 418, ss: 36-47
• Aslanzade, Ş. (2017). Çalışan Hileleri, İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, Sayı: 36, ss: 61-75
• Bağımsız Denetim Standardı BDS 240. (2022). Finansal Tabloların Bağımsız Denetiminde Bağımsız Denetçinin Hileye İlişkin Sorumlulukları, TDS 2022 Seti, www.kgk.gov.tr, [Erişim Tarihi: 14.01.2022].
• Bağımsız Denetim Standardı BDS 705. (2022). Bağımsız Denetçi Raporunda Olumlu Görüş Dışında Bir Görüş Verilmesi, TDS 2022 Seti, www.kgk.gov.tr, [Erişim Tarihi: 09.02.2022].
• Balcı, M. (2014). Adli Muhasebe, Uygulamaları ve Günümüzdeki Durumu, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi, İstanbul.
• Bayraklı, H. H., Erkan, M., & Elitaş, C. (2012). Muhasebe ve Vergi Denetiminde Muhasebe Hata ve Hileleri, Ekin Basın Yayın Dağıtım, Bursa
• Bayraktar, A. (2007). Türkiye’de Muhasebe Hileleri Tarihi, Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Bozkurt, N. (2000). İşletme Çalışanları Tarafından Yapılan Hileleri Doğuran Nedenler, Yaklaşım Dergisi, Yıl: 8, Sayı: 92, ss: 63-68.
• Bozkurt, N. (2016). İşletmelerin Kara Deliği Hile, Alfa Yayınları, İstanbul.
• Carmichael, D.R., ve Lynford, G. (2011), Accountant’s Handbook, Special Industries and Special Topics, John Wiley&Sons, New Jersey.
• Ceylan, T. (2012). Muhasebe Hileleri ve Denetim Sürecinde Muhasebe Hilelerinin Tespitine Yönelik Belirtiler, Vergi Raporu, Sayı: 165, ss: 22-31.
• Coenen, L. T. (2008). Essentials of Corporate Fraud, Wiley & Sons Inc., New Jersey.
• Crumbley, D. L. (1995). Forensic Accountants Appearing in the Literature, New Acco-untant, Volume: 10, Issue: 7, pp: 23-27.
• Çabuk, A., ve Yücel, E. (2012). Adli Muhasebecilik Mesleği ve Tür¬kiye’de Uygulanabi-lirliğine Yönelik Bir Araştırma, Muhasebe ve Finansman Dergisi (MUFAD), Sayı: 54, ss: 27-50
• Çalış, Y. E., Keleş, E., & Engin, A. (2014). Hilenin Ortaya Çıkartılmasında Bilgi Teknolojilerinin Önemi ve Bir Uygulama, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 63, ss: 93-108.
• Çankaya, F., Dinç E., & Çoban Y. (2014), “Adli Muhasebede Uzman Tanıklık Mesleği: Muhasebe Meslek Mensupları Üzerine Bir Araştırma”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Sayı: 23, ss: 70-94.
• Çatıkkaş, Ö. ve Çalış, Y. E. (2007). İşletmelerde Muhasebe Hilelerinin Önlenebilmesi İçin Hile Belirtileri, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi (MÖDAV), Cilt: 9, Sayı: 2, ss: 187-210.
• Çatıkkaş, Ö. ve Çalış, Y. E. (2010). Hile Denetiminde Proaktif Yaklaşımlar. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı: 45, ss:146-156.
• Çelik, A. (2007). Stok Hileleri ve Bir Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Çetinoğlu, T., ve Bakar, Ö. (2017). Türkiye’de Adli Muhasebe Eğitiminin Gerekliliği: Dumlupınar Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu Muhasebe Bölümü Öğrencilerinin Farkındalıkları Üzerine Bir Araştırma, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi (Asos Journal), Yıl: 5, Sayı: 58, ss: 333-349.
• Çonkar, K., Ulusan, H., & Öztürk M. (2001). Genel Muhasebe, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Çoşkun, A. (2013). Adli Muhasebede Farkındalık; Türkiye’deki Bağımsız Denetim Şirketleri Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• D'ath, J. (2008). Forensic Accounting Is Here To Stay, Chartered Accountants Journal, Volume: 87, Number: 3, pp: 12-14
• Deryal, Y. (2012). Türk Hukukunda Bilirkişilik, 4. Baskı, Gaziantep, Seçkin Yayınları.
• Dhar, P. ve Sarkar, A. (2010). Forensıc Accounting: An Accountant’s Vision, Vidyasagar University Journal of Commerce, 15, pp: 93-104.
• Doğan, S., ve Kayakıran, D. (2017). İşletmelerde Hile Denetiminin Önemi, Maliye ve Finans Yazıları, Sayı: 108, ss. 167-188.
• Doğan, Z., ve Nazlı, E. (2015). Muhasebede Hata ve Hilelerin Önlenmesinde İşletme Yöneticilerinin Sorumluluğunun Tespitine Yönelik Bir Araştırma, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 4, ss:195-212
• Dönmez, A., ve Çavuşoğlu, K. (2015). Hilelerin Ortaya Çıkarılması Bakımından Bağımsız Denetim İle Adli Muhasebenin Karşılaştırılması, Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, Yıl: 1, Sayı: 3, ss: 34-67.
• Duman, Ö. (2008). Muhasebe Denetimi ve Raporlama, TESMER Yayınları, Siyasal Kitabevi, Ankara
• Dumanoğlu. S. (2005). Hata ve Hile Ayrımı: Hile Denetimi, Marmara Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Dergisi, Cilt: XX, Sayı: 1 ss: 347-358.
• Emir, M. (2008). Hile Denetimi, Mali Çözüm Dergisi, İSMMMO, Sayı: 86, ss: 109-121.
• Erol, S. (2016). Hile Denetiminde Proaktif Yaklaşımlar, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
• Ertikin, K. (2017). Hile Denetimi: Kırmızı Bayrakların Tespiti İçin Kullanılan Proaktif Yaklaşımlar, Muhasebe ve Finansman Dergisi, No: 75, ss: 71-94.
• Erol Fidan, M. ve Ceylan, E. (2020). Muhasebe Meslek Mensuplarını Muhasebe Hilelerine Yönlendiren Faktörlerin Hile Üçgeni Kapsamında Değerlendirilmesi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 8, Sayı: 110, ss: 417-434
• Gerson, J.S., Brolly, J.P., & Skalak, S.L. (2006). The Roles of the Auditor and the Foren-sic Accounting Investigator, Editor(s): Thomas W. Golden, Steven L. Skalak, and Mona M. Clayton, In A Guide to Forensic Accounting Investigation, John Wiley & Sons, Inc., Chapter 2, pp: 21-46.
• Giroux, G., (2008). What Went Wrong? Accounting Fraud and Lessons from the Recent Scandals, Social Research, Volume: 75, Issue: 4, pp: 1205-1238
• Glasser, K. M. (1990). Auditing Made Simple, 1. Baskı, Bungay: Richard Clay Ltd.
• Gülaçtı, M. (2004), Adli Muhasebe Mesleği ve Uygulama Önerisi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Gülten, S. (2010). Adli Muhasebe Kavramı ve Adli Müşavirlik Mesleği, Ankara Barosu Dergisi, Yıl: 68, Sayı: 2010/3, ss: 311-320
• Gülten, S., ve Kocaer, İ. (2011). Adli Muhasebe Uygulamaları, Ankara Ofset, Ankara.
• Gümüş, U. T., ve Göğebakan, H. (2016). Muhasebe Hata ve Hileleri İle Muhasebe Mesleğinde Etik, Aydın İlinde Muhasebeciler Üzerine Bir Araştırma, Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, Yıl: 1, Sayı: 3, ss: 12-27.
• Güneş, Ş. (2014). İşletmelerde Hile Riskinin Önlenmesi ve Hastane İşletmelerinde Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi, İstanbul.
• Güncel Türkçe Sözlük. (2022). www.tdk.gov.tr, [Erişim Tarihi: 08.01.2022].
• Güvenç, Z. (2009). Termal Turizm İşletmelerinde Hata ve Hilelerin Önlenmesinde Belge Sisteminin Önemi ve Bir Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Hacıhasanoğlu, T., Dalkılıç, E., & Köylü, Ç. (2021). Muhasebe Hileleri: Fail, Hile ve Dijitalleşme Ekseninde Bir Bakış, T. Hacıhasanoğlu, T. Aslan ve E. Dalkılıç (Ed.), Hile İşletme Bilimi Perspektifinden Genel Bir Bakış içinde 66–96, Paradigma Akademi Basım Yayın Dağıtım, Çanakkale
• Harvey, T., ve Campbell, M. (2011). An Introduction to Fraud Detection, Fraud Facts, Fraud Advisory Panel 2011, Issue:12, April, https://www.fraudadvisorypanel.org, [Erişim Tarihi: 11.01.2022]
• Hiçşaşmaz, M. (1970). Tarihsel Gelişimi İçerisinde Muhasebenin Teorisi ve Teknik Yapısı, Tisa Matbaa, Ankara.
• Irmak, R., Kurnaz, A. G., Çağlayan, B. & Bal, B. (2002). Muhasebenin Genel Esasları Muhasebe Hata ve Hileleri İle Bunların Tespit Yöntemleri ve Hesapların Denetimi, Vergi Denetmenleri Derneği Eğitim Yayınları Serisi: 7, Şafak Matbaacılık, Ankara.
• Jafarova, S. (2009). İşletmelerde Hile Yapmanın Nedenleri ve Sosyal Psikoloji Açısından Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Jafarlı, R., ve Gahramanlı, G. (2018). Hata, Yaratıcı Muhasebe ve Hile Ayrımı, Muhasebe Hilelerine Karşı Çözüm Önerisi: Enron Skandalı Örneği, Ünye İİBF Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1, ss: 1-15
• Kandemir, C. (2010). Muhasebe Hilelerinin Ortaya Çıkarılmasında ve Önlenmesinde Bağımsız Denetimin Rolü ve Bağımsız Denetçinin Sorumluluğu, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Karacan, S. (2012). Hukuk İle Muhasebenin Kesişme Noktası: Adli Muhasebe, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 8, ss: 105-128.
• Karahan, M. ve İğde, M. (2017). Muhasebe Hata ve Hileleri Üzerinde İç Kontrolün Rolü, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 7, Cilt: 7, Sayı: İktisat Özel Sayısı ss: 143-158
• Kasum, A. S. (2009). The Relevance Of Forensic Accounting To Financial Crimes In Private And Public Sectors Of Third World Economies: A Study From Nigeria, The 1st International Conference on Governance Fraud Ethics and Social Responsibility, Edirne, April, pp: 1-12
• Katkat, M. (2007). Muhasebede Vergi Yönünden Denetimin Kayıt Dışı Ekonomi Üzerindeki Başarısı, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Kaya, U. (2005). Muhasebe Mesleğinde Adli Muhasebe Uzmanlığı ve Türkiye Açısından Gerekliliği, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi (MÖDAV), Cilt. 7, Sayı. 1, ss: 49-64.
• Kaval, H. (2005). Muhasebe Denetimi, 1.Baskı, Gazi Kitabevi
• Kızıl, C. , Çelik İ. E. , Akman V. & Okkaya D. (2016). Adli Muhasebe Kavramının Önemi ve Farkındalık Düzeyi: Yalova Üniversitesi Öğrencileri ile bir SMMM Meslek Mensubu Üzerinde İki Yönlü Uygulama, Global Business Research Symposium, 1st Doctoral Conference, İstanbul, Türkiye, 14 Haziran 2016, ss.1-24.
• Kirik, Z. (2007). Muhasebede Hata ve Hileleri İle Muhasebe Mesleğinde Etik: Afyonkarahisar'da Muhasebeciler Üzerine Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Kırschenheıter, M., ve Melumad, N. D. (2002). Can Big Bath and Earnings Smoothing Co-Exist As Equilibrium Financial Reporting Strategies?, Journal of Accounting Research, Volume: 40, Number: 3, ss: 761-796.
• Koca, N. (2010). Muhasebe Denetiminde İç Kontrolün Hata ve Hileleri Önlemedeki Rolü ve Bir Alan Çalışması, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
• Lev, B. (2003). Corporate Earnings: Facts and Fiction, The Journal of Economic Perspectives, Volume: 17, Issue: 2, pp: 27-50.
• McMillan, K. P. (2004). Trust and the Virtues: A Solution to the Accounting Scandals, Critical Perspectives on Accounting, Volume: 15, Issues: 6–7, pp: 943-953.
• Meıer, H. H., Kamath, R. R., & HE, Y. (2010). Courses on Forensics and Fraud Examination in the Accounting Curriculum, Journal of Leadership Accountability and Ethics, Volume: 8, Issue: 1, pp: 25-33.
• Meriç, A. (2016). Adli Muhasebe, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Muhasebe Hesap Uzmanları Derneği. (2004). Denetim ilke ve Esasları, Maliye Hesap Uzmanları Derneği Yayını, 3.Baskı, Acar Matbaası, İstanbul.
• Murray, S. L. (2009). Being an Expert Witness Key Require mentsand Suggestions for Success, Professional Safety, American Society of Safety Engineers, ss: 20-23.
• Nişancı, D. (2014). Yolsuzluk ve Yolsuzluğun Önlenmesine İlişkin Olarak OECD Rüşvetle Mücadele Sözleşmesi’ndeki Denetim Süreci, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 114, ss: 315-346.
• Okan Gökten, P. (2018). Hileli Eylemlerin Nedenlerine İlişkin Paradigma Değişimleri: Üçgen, Elmas ve Diğerleri, İşletme Araştırmaları Dergisi, Cilt: 10, Sayı:3, ss: 655-669
• Okay, S. (2011). Muhasebedeki Hata ve Hilelerin Meslek Etiği Açısından İrdelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Karaman. Okoye, E. I., ve Akamobı, N. L. (2009). The Role of Forensic Accounting in Fraud Investigation and Litigation Support, The Nigerian Academic Forum, Volume: 17, Issue: 1, pp: 39-44.
• Okutmuş, E., ve Uyar, S. (2014). Konaklama İşletmelerinde Yiyecek-İçecek Departmanında Yapılan Bir Hilenin Tespiti: Vaka Analizi, Mali Çözüm Dergisi. 121, ss: 35-54.
• Owojori, A. A., ve Asaolu T. O. (2009). The Role of Forensic Accounting in Solving the Vexed Problem of Corporate World, European Journal of Scientific Research, Volume: 29, Number: 2, pp: 183-187.
• Örücü, A. İ., Baysu, A., ve Bakırtaş, D. (2012). Yolsuzluğun Kurumlar Vergisi Gelirleri Üzerine Etkisi: OECD Ülkeleri Analizi, Maliye Dergisi, Sayı: 163, ss: 539-556.
• Özer, M. (1998). Vergisel ve Teknik Boyutuyla Muhasebe,1.Baskı, Özkan Matbaacılık, Ankara.
• Özeroğlu, A. İ. (2014). Finansal Aldatmaca ve İşletme Hileleri, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 2, Sayı: 2/2, ss: 180-196.
• Özkol, A. E. (2005). Bilirkişilik ve Adli Muhasebe, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi (MÖDAV), Cilt:7, Sayı:3, ss: 69-80.
• Öztürk, S. (2015). Muhasebe Hileleri ile Mücadelede Kontrol Öz Değerlendirmenin Rolü ve Bir Uygulama, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Pamukçu, A. (2017). Adli Muhasebe ve Bağımsız Denetim Sürecine Etkisi, Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, Cilt 12, Sayı 48, ss: 227-244
• Paranjape, M., ve Sheth, R. (2011). A Study Of Creative Accounting And Forensic Accounting As İnterlinked Trends İn Accounting, International Journal For Business Strategy and Management, Volume: 1, Number: 1, pp: 1-8.
• Pazarçeviren, S. Y. (2005). Adli Muhasebecilik Mesleği, Zonguldak Karaelmas Üniver-sitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 2, ss: 1–19.
• Pehlivanlı, D. (2011). Hile Denetimi Metodoloji ve Raporlama, Beta Basım A.Ş, İstanbul.
• Rasgen, M. (2016). Hile Denetiminde Benford Yasası'nın Kullanılmasına İlişkin Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Rezaee Z., ve Lander, G. H. (1996). Integrating Forensic Accounting İnto The Accounting Curriculum, Accounting Education (JAI), Volume: 1, Number: 2, pp: 147-163. Report To The Nation. (2002). 2002 Report To The Natıon Occupatıonal Fraud And Abuse, www.acfe.com., [Erişim Tarihi: 07.01.2022]
• Report To The Nation. (2004). 2004 Report To The Natıon On Occupatıonal Fraud And Abuse, www.acfe.com, [Erişim Tarihi: 07.01.2022]
• Report To The Nation. (2008). 2008 Report To The Natıon On Occupatıonal Fraud & Abuse, www.acfe.com, [Erişim Tarihi: 07.01.2022]
• Report To The Nations. (2010). Report To The Natıons On Occupatıonal Fraud And Abuse 2010 Global Fraud Study, www.acfe.com, [Erişim Tarihi: 07.01.2022]
• Report To The Nations. (2012). Report To The Natıons On Occupatıonal Fraud And Abuse 2012 Global Fraud Study, www.acfe.com, [Erişim Tarihi: 07.01.2022]
• Report To The Nations. (2014). Report To The Natıons On Occupatıonal Fraud And Abuse 2014 Global Fraud Study, www.acfe.com [Erişim Tarihi: 07.01.2022]
• Report To The Nations. (2016). Report To The Natıons On Occupatıonal Fraud And Abuse 2016 Global Fraud Study, www.acfe.com, [Erişim Tarihi: 07.01.2022]
• Report To The Nations. (2018). Report To The Natıons 2018 Global Study On Occupatıonal Fraud And Abuse, www.acfe.com, [Erişim Tarihi: 07.01.2022]
• Report To The Nations. (2020). Report To The Natıons 2020 Global Study On Occupatıonal Fraud And Abuse, www.acfe.com, [Erişim Tarihi: 07.01.2022]
• Rezaee, Z. (2005). Causes, Consequences and Deterence of Financial Statement Fraud, Critical Perspectives on Accounting, Volume: 16, Issue: 3, pp: 277–298.
• Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Standartları Hakkında Tebliğ (Seri: X, No: 22). (2006). 12.06.2006 tarih ve 26196 sayılı Resmi Gazete.
• Sevilengül, O. (1997). Tekdüzen Muhasebe Sistemine Uyumlu Genel Muhasebe, Gazi Büro Kitabevi, Ankara.
• Sıngleton, T. W., Singleton, A. J., Bologna, G. J. ve Lindquist, R. J. (2006). Fraud Auditing and Forensic Accounting, 3rd Edition, John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, NJ, USA.
• Smıth, G. S. ve Crumbley, D. L. (2009). Defining a Forensic Audit, Journal of Digital Forensics, Security and Law, Volume: 4, Number: 1, pp: 61-79.
• Sürmeli, F. (2010). Muhasebe Bilgi Sistemi, Açık öğretim Fakültesi Yayınları, No: 860, Eskişehir.
• Şimşek, E. E. (2001). Türk Vergi Hukukunda Muhasebe Hileleri, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Tarhan Mengi, B. (2012) Hile Denetiminde Yetkinliklerin Değerlendirilmesi - Hile Karo-su, Mali Çözüm Dergisi, İSMMMO, Sayı: 114, ss: 113-128.
• Tarhan Mengi, B., ve Yılmaz Türkmen, S. (2013). Yatırım Hileleri, Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 39, ss: 31-39
• Terzi, S. (2012), Hile ve Usulsüzlüklerin Tespitinde Veri Madenciliğinin Kullanımı, Muhasebe Finansman Dergisi, Nisan, ss: 51-64.
• Thornhill, W. T. (1995), Forensic Accounting: How to Investigate Financial Fraud USA: Business One Irwin Professional Publishing Accounting Library.
• Tokay, H., Deran, A. & Aktaş, R. (2005). Uluslararası Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartlarında Gerçeğe Uygun Değer Yaklaşımı ve Muhasebe Uygulamalarına Etkisi. 24. Muhasebe Eğitim Sempozyumu, (ss: 3-31). Muğla.
• Toraman, C., Abdioğlu, H., ve İşgüden, B. (2009). Aklama Suçunun Önlenmesine Yönelik Çabalar: Adli Muhasebecilik Mesleği ve Uygulamaları, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: XI, Sayı: 1, ss: 17-55.
• Türel, A. (2011). Worldcom Skandalı: Muhasebe Hileleri, Türkmen Kitabevi, İstanbul.
• Türkiye Muhasebe Standardı TMS 8. (2022). Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerinde Değişiklikler ve Hatalar, TFRS 2022 Seti, www.kgk.gov.tr, [Erişim Tarihi: 14.01.2022].
• Usul, H., ve Topçuoğlu, M. (2011). Finansal Manipülasyonların Ortaya Çıkarılması ve Önlenmesinde Adli Muhasebenin Önemi: Türk Hukuk Sisteminde Var Olması Gerekliliği Üzerine Bir Tartışma, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 3, ss: 53-66.
• Uyar, G. F. Ü. (2015). Adli Muhasebecilik Mesleği ve Mesleğin Dünya’daki Gerekliliği: Worldcom Skandalı, Sosyal Bilimler Dergisi (SOBİDER), Yıl: 2, Sayı: 5, ss: 178-192.
• Vardar, M. K. (2019). Hilenin Önlenmesi ve Ortaya Çıkarılması: Muhasebe Meslek Mensuplarının Görüşleri Üzerine Nitel Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Varıcı, İ., ve Er, B. (2013). Muhasebe Manipülasyonu ve Firma Performansı İlişkisi: İMKB Uygulaması, Ege Akademik Bakış, Cilt: 13, Sayı: 1, ss. 43-52. Wılson, M., ve Shailer, G. (2007). Accounting Manipulations And Political Costs: Tooth & Co Ltd, 1910–1965, Accounting and Business Research, Volume: 37, Issue: 4, pp:247-266.
• Yardımcıoğlu, M., ve Koca, N., Günay, Y. Kocamaz, H. (2014). Yolsuzluk Muhasebe Hileleri ve Örnekleri, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 2, ss: 171-188.
• Yardımcıoğlu, M., ve Ada, Ş. (2013). Kronolojik Bir Sırayla Muhasebe ve Finansal Raporlamada Usulsüzlük ve Skandallar, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 1, ss: 43-55.
• Yılmaz, K. (2013). İşletmelerde Hile, Nedenleri, Önlenmesine İlişkin Uygulamalar ve Örnek Olaylar, Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi, İstanbul.
• Yücel, E. (2011). Adli Muhasebecilik Mesleği ve Türkiye’deki Gelişme Potansiyeline Yönelik Bir Araştırma, Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.