Türkiye’de Terörün Sosyo-Ekonomik Nedenlerinin Bölgesel Analizi: Panel Veri Analizi

Yıl 2016, Cilt: 20 Sayı: 2, 111 - 132, 30.12.2016

Engin Dücan , Ahmet Fazıl Özsoylu

Öz

Gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerde askeri müdahalelerden ziyade politik, ekonomik ve sosyal koşulların
tehdidi altında ekonomik manipülasyonlar yapılarak etnik hassasiyetler terörizm faaliyetleri için istismar
edilebilmektedir. Terörizmin literatürde sıklıkla bahsedilen politik, ekonomik ve sosyal nedenleri olmakla beraber
bu nedenlere rağmen aksi durumlarda yaşanmaktadır. Bu çalışmada, TÜİK tarafından belirlenmiş olan “Alt
Bölgeler”e ait veri seti kullanılarak panel veri regresyon analizi yapılmıştır. Analiz sonuçları okullaşma oranı,
istihdam, sanayi üretimi ve ihracatın yanında birim ve zaman etkilerinin Türkiye’de gerçekleşen terör olaylarının
açıklanmasında önemli ve istatistiki olarak anlamlı etkisi olduğunu ortaya koymuştur. Birbirleriyle benzer
kategorilerdeki alt bölgelerin bazılarında terör olaylarının sıklıkla yaşanmasına rağmen bazılarında hiç yaşanmıyor
olması bunun bir göstergesi olarak değerlendirilebilir. Diğer taraftan bazı yıllar terör faaliyetleri neredeyse
tamamen dururken, bazı yıllar ciddi artışlar göstermektedir. Bu bulgular Türkiye’de terörün, literatürde değinilen
nedenlerinin yanında, farklı motivasyonlarının da olabileceğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Terör, Terörün nedenleri, Türkiye’de terör, panel veri regresyon analizi, tesadüfi katsayılar modeli

Kaynakça

• Akıncı, M. ve Ö. Yılmaz, (2015), “Bir Turizm Krizi Olarak Uluslararası Terörizm: Ülke Grupları İtibariyle Panel Veri Analizi”, KOSBED, 30: 51 – 76.
• Aksoy, M., (2006), Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde terörün neden ve sonuçları, Journal of Human Sciences, 1(1).
• Aydın, S., (2014), Terörün makroekonomik etkileri: Türkiye’de PKK örneği. Journal of Academic Studies, 15(60).
• Azam, J.-P. ve A. Delacroix (2006), “Aid and the Delegated Fight Against Terrorism.” Review of Development Economics 10(2): 330-344.
• Azam, J.-P. ve V. Thelen, (2008), “The roles of foreign aid and education in the war on terror”, Public Choice 135:375-397.
• Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu, (1998), “Doğu ve Güneydoğu Anadolu’dan Terör Nedeniyle Göç Eden Ailelerin Sorunları”, Ankara: Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yay 115.
• Baum, C. F. (2013), Applied Econometrics, Boston College.
• Braithwaite, A., & Li, Q. (2007), Transnational terrorism hot spots: identification and impact evaluation. Conflict Management and Peace Science, 24(4), 281–296.
• Bravo, A. B. S., ve Dias, C. M. (2006), An empirical analysis of terrorism: deprivation, Islamism and geopolitical factors, Defence and Peace Economics, 17(4), 329– 341.
• Burgoon, B., (2006), On welfare and terror: social welfare policies and politicaleconomic roots of terrorism, Journal of Conflict Resolution, 50(2), 176–203.
• Byman, D., (1998), “The Logic of Ethnic Terrorism”, Studies in Conflict and Terrorism, c. 21, no. 2, s. 149-169.
• Choi, I., (2001), “Unit root tests for panel data”, Journal of International Money and Finance, Elsevier, vol. 20(2), pages 249-272, April.
• Çoşkun, Y. ve Ümit, O., (2016), Türkiye’de Hisse Senedi ile Döviz, Mevduat, Altın, Konut Piyasaları Arasındaki Eşbütünleşme İlişkilerinin Analizi, Business and Economics Research Journal
• Demirli, A., (2011), “Terörizm, Psikososyal Etkileri ve Müdahale Modelleri” Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (35),66-78.
• Dilmaç, S., (1997), Terörizm Sorunu ve Türkiye, EGM Yayınları, Ankara.
• Eker, S. (2006), Terör örgütlerinde dil kullanımı ve terörist söylemlerin dil bilimsel yöntemlerle meşrulaştırılması, I. Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 25-26.
• Enders, W., (1995), Applied Econometric Time Series, Lowa State University Press, New York.
• Hess, G, ve S. Brock Blomberg, (2008), “The Lexus and the Olive Branch: Globalization, Democratization and Terrorism.” Terrorism, Economic Development, and Political Openness, Ed. P. Keefer and N. Loayza, Cambridge University Press, 2008. 116-147.
• Im, K.S., M.H. Pesaran ve Y. Shin, (2003), “Testing for Unit Roots in Heterogeneous Panels”, Journal of Econometrics, Vol. 115, pp. 53-74.
• Jenkins, B. M., (1980), ”The Study of Terrorism: Definitional Problems”, https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/papers/2006/P6563.pdf erişim tarihi: 10.10.2016
• Krieger, T. ve Meierrieks D., (2011), What causes terrorism?, Public Choice,147(1-2), 3-27.
• Kurrild-Klitgaard, P., Justesen, M. K., & Klemmensen, P. (2006). The political economy of freedom, democracy and transnational terrorism. Public Choice, 128, 289–315.
• Lai, B. (2007). “Draining the Swamp”: An Empirical Examination of the Production of International Terrorism 1968-1998, Conflict Management and Peace Science 24(4): 297-310.
• Le Bon, G. (1895). Psychologie desfoules. Paris: Alcan.
• LEVIN, A., C.F. Lin, ve C.Chu (2002), “Unit Root Tests in Panel Data: Asymptotic and Finite-Sample Properties”, Journal of Econometrics, Vol. 108, 2002, pp. 1-24.
• Maddala, G.S. ve Wu S., (1999) “A Comparative Study of Unit Root Tests with Panel Data anda New Simple Test”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, vol.61, pp.631-652.
• Merton, R. K. (1957), Social theory and social structure, Free Press, New York, US. Oeffinger, K. C., Mertens, A. C., Sklar, C. A., Kawashima, T., Hudson, M. M., Meadows, A. T. ve Schwartz, C. L., (2006), Chronic health conditions in adult survivors of childhood cancer, New England Journal of Medicine, 355(15), 1572-1582.
• Özel Kızıl, E.T, (2012-13), Terörizmin Psikolojik Boyutu, 21. Yüzyılda Sosyal Bilimler Sayı: 2 / Aralık-Ocak-Şubat 12-13.
• Özeren, S., Sözer, M. A., ve Başıbüyük, O., (2012), Bireylerin Terör Örgütüne Katılmasına Etki Eden Faktörler Üzerine Bir Alan Çalışması: PKK/KCK Örneği, Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi, 2.
• Öztürk, S., ve Çelik, K., (2009), Terörizmin Türkiye ekonomisi üzerine etkileri, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 1(2).
• Piazza, J.A. (2008), “Incubators of Terror: Do Failed and Failing States Promote Transnational Terrorism?”, International Studies Quarterly 52: 469-488.
• Robison,K.K.,Crenshaw,E.M.,&Jenkins,J.C.(2006),Ideologiesofviolence:thesocialorigin sofIslamist and Leftist transnational terrorism, Social Forces, 84(4), 2009– 2026.
• Rotberg, R.I. (2002), The New Nature of Nation-State Failure, The Washington Quarterly 25(3): 83-96.
• Sosyoloji Sözlüğü, 1991, "Ethnic Group" Maddesi, Dictionary of Sociology, Glasgow.
• Teymur, S. ve Ekici, N., (2012), “PKK araştırmasından dikkat çekici detaylar, http://www.sabah.com.tr/gundem/2012/07/15/pkk-arastirmasindaki-dikkatcekici-detaylar, erişim tarihi: 11.09.2016, Türkiye Büyük Millet Meclisi İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu, (2013), Terör ve Şiddet olayları Kapsamında Yaşam Hakkı İhlallerini İnceleme Raporu, 24. Dönem 3.Yasama Yılı, erişim tarihi: 5.08.2016 https://www.tbmm.gov.tr/ komisyon/insanhaklari/belge/TER%C3%96R%20VE%20%C5%9E%C4%B0 DDET%20OLAYLARI%20KAPSAMINDA%20YA%C5%9EAM%20HAKK I%20%C4%B0HLALLER%C4%B0N%C4%B0%20%C4%B0NCELEME%2 0RAPORU.pdf
• WOOLDRIDGE, Jeffrey M., (2012), Introductory Econometrics: A Modern Approach, South-Western Pub, 2. Bs. 2002