Kapitalizm ve Ahlakın Türkiye Açısından Kısa Bir Değerlendirilmesi

Yıl 2016, Cilt: 20 Sayı: 2, 133 - 147, 30.12.2016

Tolga Kabaş

Öz

Max Weber Avrupa’da kapitalizmin kültürden doğduğunu, yani Protestan inanç sisteminden doğduğunu ileri
sürmüştür. Weber kültürü bir kondüktere benzetmektedir. Kondükter nasıl hatları değiştirerek trenin gideceği
yönü belirliyorsa, kültür de kapitalizmin izleyeceği yolu belirlemektedir. Batı kapitalizminin ruhunu Protestan inanç
sistemi oluşturduğu gibi, Japon kapitalizminin ruhunun temellerini Baygan İşida’nın Şingaku ekolü oluşturmuştur.
Baygan daha 18. yüzyılın başlarında ekonomiyi rasyonalize etmekle kalmayıp onu güzel bir ahlakla birleştirmiştir.
Türkiye’nin Weber’i olarak bilinen Sabri Ülgener kapitalizmin gelişme sürecinde içi boşalan insanın tekrar
doldurulmasından ve güzel bir ahlakla davranmasının teşvik edilmesinden yanadır. O’na göre kapitalizm iki peronlu
bir ilişki sistemine dönüşmelidir. Ülgener’e göre ruhunu kaybetmiş bir ekonomik düzlem, iktisat ve ahlak gibi iki
peronun birleşmesiyle dünyaya kaybettiği soluğunu tekrar kazandırmış olacaktır. Bu bağlamda, çalışmada
Weber’in Protestan ahlakı görüşüne bağlı kalınarak kapitalizmin bir ruhu olduğu görüşü üzerinde durulmaktadır.
Çalışmanın sonuç kısmında ise Türk iktisat sisteminin İslam ahlakıyla birleştirilmesi, dolayısıyla bir ruh
kazandırılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Max Weber, Din, Ekonomi, Ahilik

Kaynakça

• Ağırman, Cemal (2007), Dünya-Ahiret Dengesinde Zenginlik ve Yoksulluk, Ensar Yayınları.
• Bilgen, Mustafa (2013), İslam Toplumunda Ticaret Ahlakı, Gayem Yayınevi.
• Ekinci, Yusuf (2012), Ahilik, Sistem Yayıncılık, 12. Baskı
• Hermann-Pillath, Carsten (2007), “Adam Smith and Confucius: Towards a Transcultural Foundation of Institutions”, Fudan Journal of the Humanities and Social Sciences, 3(3), 91-126.
• Hirschman, Albert O. (2014), Tutkular ve Çıkarlar, Metis Yayınları.
• Özhan, Günhan (2015), Japon Modernleşmesinde İş ve Ticaret Ahlakı, Hitabevi Yayınları.
• Sayar, Ahmet Güner (1998), Bir İktisatçının Entellektüel Portresi: Sabri F. Ülgener, Eren Yayıncılık
• Singer, Peter (1993), How Are We to Live?: Ethics in an Age of Self-Interest, Random House.
• Türkdoğan, Orhan (2004), Osmanlı’dan Günümüze: Türk Toplum Yapısı, Çamlıca Yayınları.
• Türkdoğan, Orhan (2005), İslami Değerler Sistemi ve Max Weber, IQ Kültür ve Sanat Yayınları.
• Weber, Max (2014), Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, [Çeviri:Mehmet Ökten], Tutku Yayınevi.
• Yankaya, Dilek (2014), Yeni İslami Burjuvazi: Türk Modeli, İletişim Yayınları. Yamawaki, Naoshi (1993), “Hermeneutics of Culture and the Universality of Ethics: Beyond the Formalism and Culturalism of Economic Philosophy and Social Ethics”, edi. The Good and The Economical [Editörler: Peter Koslowski-Yuichi Shionoya], Springer-Verlag, s. 128-142.