Türkiye için İşsizlik Histerisi mi, Yoksa Doğal Oran Hipotezi mi Geçerlidir?

Yıl 2017, Cilt: 21 Sayı: 1, 25 - 45, 29.06.2017

Seyhan Taş , Burak Uğur

Öz

Bu çalışmada, 1980-2013 yılları arasında yıllık veriler kullanılarak Türkiye ekonomisi açısından işsizlik histerisinin mi
yoksa doğal oran hipotezinin mi geçerli olduğu test edilmiştir. 1980 ile 1998 yılları arasında ortalama yüzde 7,7
seviyelerinde seyreden işsizlik oranının sonraki yıllarda ortalama yüzde 9 seviyelerinde seyrederek eski seviyelerine
dönmemesi Türkiye’de işsizlik histerisinin varlığına işaret etmekte ve ekonometrik olarak bu durumun araştırılmasını
gerekli kılmaktadır. İşsizlik serisinin seviyede birim köklü olması Histeri hipotezinin geçerli olduğunu, serinin seviyede
durağan olması ise Doğal Oran Hipotezinin varlığını göstermektedir. Bu amaçla Genişletilmiş Dickey-Fuller (ADF),
Phillips ve Perron (PP) birim kök testleri ve Lee-Strazicich yapısal kırılmalı birim kök testi yapılmıştır.
Sonuçta yapılan testler yapısal kırılma dikkate alınsa da alınmasa da 1980-2013 dönemi içerisinde Türkiye
ekonomisinde işsizlik histerisinin varlığını göstermektedir. 

Anahtar Kelimeler

: İşsizlik Histerisi, Doğal Oran Hipotezi, Türkiye Ekonomisi

Kaynakça

• ARI, A., ZEREN, F. ve ÖZCAN, B., 2013. “Doğu Asya Ve Pasifik Ülkelerinde İşsizlik Histerisi: Panel Veri Yaklaşımı”, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 35(2), ss.105-122.
• BLANCHARD, O. J. ve SUMMERS, L. H., 1986. “Hysteresıs and The European Unemployment Problem”, NBER Working Paper Series, 1-100, http://www.nber.org/papers/w1950 (07.03.2016).
• BARIŞIK, S. ve ÇEVİK, E. İ., 2008. “Yapısal Kırılma Testleri İle Türkiye’de İşsizlik Histerisinin Analizi: 1923-2006 Dönemi, KMU İİBF Dergisi, (14), ss.1-26.
• BAYRAKDAR, S., 2015. “ Türkiye için İşsizlik Histerisi ya da Doğal İşsizlik Oranı Hipotezinin Geçerlilğinin Sınanması”, İktisat Politikaları Araştırmaları Dergisi, 2(2), ss.45-61.
• DİCKEY, A. D., ve FULLER, A. W., 1979, “Distribution of The Estimators For Autoregressive Time Series With a Unit Root”, Journal Of American Statistical Associatian’’, 74, 22, ss. 427-431.
• DICKEY, A. D., ve FULLER, A. W., 1981, “Likelihood Ratio Statistics For Autoregressive Time Series With A Unit Root”, Econometrica, http://www.u.arizona.edu/~rlo/readings/278800.pdf 49(4), ss.1057-1072.
• DUMRUL, C., 2010. “Türk Ekonomisinde Para İkamesinin Belirleyicilerinin Sınır Testi Yaklaşımı İle Eş-Bütünleşme Analizi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, (35), ss. 199-231.
• GÜLOĞLU, B. ve İSPİR, B., 2011. “Doğal İşsizlik Oranı mı? İşsizlik Histerisi mi? Türkiye İçin Sektörel Panel Birim Kök Sınaması Analizi”, Ege Akademik Bakış, 11(2), ss.205-215.
• IMF (Uluslararası Para Fonu), 2016 “World Economic Outlook Database April 2016”, http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/02/weodata/index.aspx (29.05.2016).
• KANCA, O. C., 2012. “Türkiye’de İşsizlik Ve İktisadi Büyüme Arasındaki Nedenselliğin Ampirik Bir Analizi”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (2), ss.1-18.
• KULA, F., ASLAN, A. ve ÖCAL, O., 2013. “Eğitim Durumuna Göre İşsizlik ve Histerezis Hipotezi: Türkiye Ekonomisi Üzerine Gözlemler”, 2000’li Yıllarda Türkiye Ekonomisi: Yapısal Dönüşümler, Ana Sorunlar ve Çözüme Dönük Politika Önerileri, Ed.: Hayriye Atik, Ankara, ss. 85-90.
• LEE, J. ve STRAZİCİCH, M. C. 2003. “Minimum Lagrange Multiplier Unit Root Testwith Two Structural Breaks”, The Review of Economics and Statistics. 85(4), ss. 1082-1089.
• LUMSDAİNE, R. ve PAPEİL, D., 1997. "Multiple Trend Breaks and the Unit-Root Hypothesis", Review of Economics and Statistics 79 (2), ss. 212-218.
• MOHAN, R., KEMEGUE, F. ve SJUİB, F., 2008. “Hystere-sis In Unemployment: Panel Unit Roots Tests Using State Level Data”, Journal of Business & Economics Research, 6(2), ss.53-60.
• ÖZCAN, B., 2012. “İşsizlik Histerisi Hipotezi Oecd Ülkeleri İçin Geçerli Mi? Yapısal Kırılmalı Birim Kök Analizi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (40), ss. 95-117.
• ÖZCAN, S. E., 2007. “Kamu Açık ve Borçlarının Sürdürülebilirliği: 1970-2005 Türkiye Örneği”, Doktora Tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• ÖZKAN, Y. ve ALTINSOY, A., 2015. “İşsizlik ve İstihdamda Histeri Etkisi”, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi”, 16. Çalışma ve Endüstri İlişkileri Kongresi Özel Sayısı ,ss. 123-130.
• PAYA, M., 2013. Makro İktisat, 4.Baskı, Türkmen Kitabevi, İstanbul,561s. PERRON, P., 1989. “The Great Crash, the Oil Price Shock, and the Unit Root Hypothesis”, Econometrica, 57(2), ss. 1361-1401.
• ROED, K., 1996. “Unemployment Hysterisis- Macro Evidence form 16 OECD Countries”, Empirical Economics, 21(4), ss.589-600.
• SCHMIDT, P. ve PHILLIPS, P. C. B., 1992. “LM Tests for a Unit Root in the Presence of Deterministic Trends”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 54(3), ss. 257–287.
• ŞAHİN, H., 2011. Türkiye Ekonomisi, 11. Baskı, Ezgi Kitabevi, Bursa, 676s. TOKATLIOĞLU, İ. ve ÖZTÜRK, F., ARDOR, H. N., 2012. “Küresel Krizi Sonrasında AB Ülkeleri Ve Türkiye İşgücü Piyasasında Histeri Etkisi”, 1-23, http://teacongress.org/papers2012/TOKATLIOGLU-OZTURK-ARDOR.pdf (29.05.2016).
• TUİK (Türkiye İstatistik Kurumu), http://www.tuik.gov.tr/MicroVeri/Hia_2011/ turkce/metaveri/tanim/index.html (27.03.2016).
• ÜLGEN, G., 2010. İktisat Bilimine Giriş, 3.Baskı, Der Yayınları, İstanbul, 384s.
• ÜNSAL, E., 2013. Makro İktisat, Ankara, İmaj Yayınevi, Ankara, 759s.
• YILANCI, V., 2009. “Yapısal Kırılmalar Altında Türkiye İçin İşsizlik Histerisinin Sınanması”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 10(2), ss. 324-335.
• YILDIRIM, K., MERCAN, M. ve KOSTAKOĞLU, S. F., 2013. ”Satın Alma Gücü Paritesinin Geçerliliğinin Test Edilmesi: Zaman Serisi ve Panel Veri Analizi”, Eskişehir Osmangazi İİBF Dergisi, 8(3), ss.75-95.