The Perceptions of Hotel Employees Toward Cronyism: The Case of One, Two and Three Star Hotels in İstanbul

Yıl 2013, Cilt: 17 Sayı: 1, 51 - 69, 01.06.2013

Barış Erdem Sefer Çeribaş Ahmet Karataş

Öz

Cronyism, which has become an important phenomenon of today’s business world effects all sector deeply as well as hotel industry. This study examined the perceptions of hotel employees toward cronyism. Employees were choosed as a sample that are working in the one, two and three star hotels in İstanbul. Data was obtained from 105 employees by questionnaire technique. According to the findings, about half of the participants think that there are several differences in favor of some employees in terms working conditions such as working hours, using equipments etc. However, it was determined that the perceptions of employees toward cronyism is unstable. There is no statistically significant relationship found between demographic characteristics of the participants and the perceptions of employees toward cronyism.

Anahtar Kelimeler

Employees, Favoritism, Cronyism, Hotel Enterprises

Otel İşletmelerinde Çalışan İşgörenlerin Kronizm (Eş – Dost Kayırmacılığı) Algıları: İstanbul’da Faaliyet Gösteren Bir, İki ve Üç Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma

Öz

Günümüz iş dünyasında önemli bir olgu haline gelen kronizm, tüm sektörleri olduğu gibi otelciliği de derinden etkilemektedir. Bu araştırmada, otel işletmelerinde çalışan işgörenlerin kronizm algıları incelenmiştir. Örneklem olarak, İstanbul’da faaliyet gösteren bir, iki ve üç yıldızlı otel işletmelerinde çalışan işgörenler seçilmiştir. Veriler, 105 işgörenden, anket tekniği kullanılarak elde edilmiştir. Bulgulara göre; katılımcıların yaklaşık yarısı, çalışma koşulları (çalışma saatleri, kullanılan araç – gereçler vb.) açısından bazı işgörenlerin lehine farklılıklar olduğunu düşünmektedir. Bununla birlikte; işgörenlerin, kronizmle ilgili olarak kararsız bir eğilim içinde oldukları tespit edilmiştir. Katılımcıların demografik özellikleri ile kronizm algıları arasında ise istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki bulunamamıştır.

Anahtar Kelimeler

İşgörenler, Kayırmacılık, Kronizm, Otel İşletmeleri

Kaynakça

• Abdalla, H. F., Maghrabi, A. S., & Raggad, B. G. (1998). Assessing the perceptions of human resource managers toward nepotism, a cross-cultural study. International Journal of Manpower. 19 (8), 554 – 570.
• Akçadağ, S., & Özdemir, E. (2005). İnsan kaynakları kapsamında 4 ve 5 yıldızlı otel işletmelerinde iş tatmini: İstanbul’da yapılan ampirik bir çalışma. Kocaeli Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 10 (2), 167 – 193.
• Akoğlan, M., & Kozak, N. (1995). Otel işletmelerinde personel kullanım alanları üzeri- ne bazı gözlemler. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi. 6 (2): 36 – 39.
• Aközer, M. (2003). Kamuoyu gözüyle kamuda yolsuzluk. Görüş Dergisi. Aralık, 14– 22.
• Aksu, H., & Başar, S. (2005). Yolsuzlukların bütçe açıkları üzerindeki etkisi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 20 (1), 285 – 296.
• Aktan, C. C. (2001). Siyasal ahlak ve siyasal yozlaşma. Yolsuzlukla mücadele stratejile- ri, (Ed. Coşkun Can Aktan), Ankara: Hak – İş Yayınları, 51 – 69. http://www.deu.edu.tr/userweb/hilmi.coban/%C3%B6devler/yolsuzluk/siyasal% 20ahlak%20ve%20siyasal%20yozla%C5%9Fma.pdf [Erişim Tarihi: 27.03.2013]
• Araslı, H., Bavik, A., & Ekiz, E. H. (2006). The effects of nepotism on human resource management: The case of three, four and five star hotels in Northern Cyprus. International Journal of Sociology and Social Policy. 26 (7/8), 295 – 308.
• Araslı, H., & Tümer, M. (2008). Nepotism, favoritism and cronyism: A study of their effects on job stress and job satisfaction in the banking industry of North Cyprus. Social Behavior and Personality. 36 (9), 1237 – 1250.
• Arslan, E. T. (2006). Aile şirketlerinde profesyonel yöneticinin ikilemleri. Yayınlan- mamış Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens- titüsü, Isparta.
• Aslanoğlu, R. A. (1998). Kent, kimlik ve küreselleşme. Bursa: Asa Kitabevi.
• Asunakutlu, T. (2010). Kayırmacılığın temelleri: benzerlik ve benzemezlik. Yönetim ve örgüt açısından kayırmacılık. (Ed. Ramazan Erdem), İstanbul: Beta Yayıncılık, 41 – 60.
• Asunakutlu, T., & Avcı, U. (2010). Aile işletmelerinde nepotizm algısı ve iş tatmini ilişkisi üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bi- limler Fakültesi Dergisi. 15 (2), 93 – 109.
• Asunakutlu, T., & Safran, B. (2005). Örgütsel çatışma açısından hemşehricilik üzerine bir araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 7 (1), 157 – 176.
• Aytaç, Ö. (2010). Kayırmacı ilişkilerin sosyolojik temelleri. Yönetim ve örgüt açısından kayırmacılık. (Ed. Ramazan Erdem), İstanbul: Beta Yayıncılık, 3 – 26.
• Aytaç, Ö. (2010). Bürokratik kayırmacılık: enformel bağlayıcılıkların yönetim ilişkileri- ne etkisi. Yönetim ve örgüt açısından kayırmacılık. (Ed. Ramazan Erdem), İstan- bul: Beta Yayıncılık, 85 – 109.
• Aytaç, Ö. (1996). Sosyoloji açısından kamu bürokrasisinde memurlar ve memurluk bilinci. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü- sü, Elazığ.
• Baum R., J., & Wally, S. (2003). Strategic decision speed and firm performance. Strategic Management Journal. 24 (11), 1107 – 1129.
• Baydar, T. (2004). Yönetim etiği açısından İngiltere’deki kamu yönetimi uygulamaları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü- sü, Ankara.
• Bayhan, V. (2002). Demokrasi ve sivil toplum örgütlerinin engelleri: patronaj ve nepo- tizm. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 26 (1), 1 – 13.
• Büte, M. (2011). Kayırmacılığın çalışanlar üzerine etkileri ile insan kaynakları uygula- maları ilişkisi: Türk kamu bankalarına yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 15 (1), 383 – 404.
• Büte, M. (2011). Nepotizm ve iş tatmini ilişkisinde iş stresinin aracı rolü var mıdır?. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Nisan, (29), 175 – 184.
• Büte, M., & Tekarslan, E. (2010). Nepotizm’in çalışanlar üzerine etkileri: aile işletmele- rine yönelik bir saha araştırması. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. Ba- har, 6 (1), 1 – 21.
• Çarıkçı, İ. H., & Arslan, E. T. (2010). Türk yönetim geleneğinde kayırmacılığın tarihi seyri. Yönetim ve örgüt açısından kayırmacılık. (Ed. Ramazan Erdem), İstanbul: Beta Yayıncılık, 27 – 39.
• Dağlı, T., & Ağcan, Z. (2010). Kurumlarda kayırmacılık ve insan kaynakları uygulama- ları. Yönetim ve örgüt açısından kayırmacılık. (Ed. Ramazan Erdem), İstanbul: Beta Yayıncılık, 167 – 178.
• Demirkaya, H. (2011). Turizm sektöründe rekabet ve insan kaynakları yönetimi: oryan- tasyon ve örgütsel sosyalizasyon kısa dönemde işe yarar mı?. II. Turizmde İnsan Kaynakları Gelişimi Sempozyumu. 11 – 13 Mart, Antalya, 13 – 31.
• Erdem, B. (2003). Otel işletmelerinde insan kaynakları yönetiminin yeri ve önemi. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 5 (2), Erişim Tarihi: 09.03.2013, http://www.isguc.org/?p=article&id=136&cilt=5&sayi=2&yil=2003
• Erdem, R. (Ed.) (2010). Kayırmacılık / ayrımcılık. Yönetim ve örgüt açısından kayırma- cılık. (Ed. Ramazan Erdem), İstanbul: Beta Yayıncılık, 1 – 2.
• Eryılmaz, B. (1998). Kamu yönetimi. İstanbul: Erkam Matbaacılık.
• Ford, R., & McLaughin, F. (1985). Nepotism. Personnel Journal (pre-1986). September, (64), 57 – 61.
• Güllü, A. (….). En iyi torpil adalettir. http://www.tekev.org.tr/yazar.php?tur=6003&id=127 [Erişim Tarihi: 24.03.2013]
• Hamşıoğlu, A. B. (2011). Pazar yönlülük, kalite yönlülük ve işletme performansı ilişki- si: ilaç sektöründe yapılan bir çalışma. Ege Akademik Bakış. 11 (1), 91 – 101.
• Hayajenh, A. F., Maghrabi, A. S., & Al-Dabbagh, T. H. (1994). Research note: Assessing the effect of nepotism on human resource managers. International Journal of Manpower. 15 (1), 60 – 67.
• http://www.istanbulkulturturizm.gov.tr/belge/1-98272/istanbul-turizm-istatistikleri--- 2012.html [Erişim Tarihi: 27.03.2013]
• http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.514f49 a160b346.84440335 [Erişim Tarihi: 24.03.2013]
• İçöz, O. (1991). Turizm sektörünün gelişmesinde insan unsurunun önemi. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi. 2 (6), 15 – 18.
• İlhan, S., & Aytaç, Ö. (2010). Türkiye’de kayırmacı eğilimlerin oluşmasında toplumsal ve kültürel yapının rolü. Yönetim ve örgüt açısından kayırmacılık. (Ed. Ramazan Erdem), İstanbul: Beta Yayıncılık, 61 – 83.
• İyiişleroğlu, S. C. (2006). Aile şirketleri: Adana ve çevresinde faaliyet gösteren aile şirketlerinde nepotizm uygulamasının tespitine yönelik bir araştırma. Yayınlan- mamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Kalaycı, Ş. (2006). Spss uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. 2.Baskı, Ankara: Asil Yayın Dağıtım Ltd.
• Kayabaşı, Y. (2005). Politik yozlaşmaya çözüm olarak anayasal iktisat. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Keleş, H. N., Özkan, T. K., & Bezirci, M. (2011). A study on the effects of nepotism, favoritism and cronyism on organizatinal trust in the auditing process in family businesses in Turkey. International Business & Economics Research Journal. 10 (9), 9 – 16.
• Khatri, N., & Tsang, E. W. K. (2003). Antecedents and consequences of cronyism in organizations. Journal of Business Ethics. 43, 289 – 303.
• Kocabaş, F., & Baytekin, E. P. (2004). Aile işletmelerinde nepotizm ve iç müşteri üze- rindeki etkileri. 1. Aile İşletmeleri Kongresi. T.C. İstanbul Kültür Üniversitesi İk- tisadi ve İdari Bilimler Fakültesi. 17-18 Nisan, İstanbul, 424 – 430.
• Köprü, B. (2007). Türk kamu yönetiminde etik değerlerden sapma ve yönetsel yozlaş- ma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti- tüsü, Ankara.
• Kurtoğlu, A. (2012). Siyasal örgütler ve sivil toplum örgütleri bağlamında hemşehrilik ve kollamacılık. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 67 (1), 141 – 169.
• Mullins, L. J. (1995). Hospitality management a human resources approach. Second Edition, London: Pitman Publishing.
• Oktay, C. (1983). Yükselen istemler karşısında Türk siyasal sistemi ve kamu bürokrasi- si. İstanbul: İÜSBF Yayınları.
• Oral, S., Çiçek, O., & Aktaş, G. (1994), Turizm bilincinin oluşturulmasında yaygın eğitimin yeri ve önemi. 1. Turizm Sempozyumu. 17 – 18 Kasım, Ankara.
• Ören, K. (2007). Sosyal sermayede “güven” unsuru ve işgücü performansına etkisi. Kamu – İş. 9 (1), 71 – 90.
• Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan örgütsel destek ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 18 (2), 113 – 130.
• Özler, H., Özler, N. D. E., & Gümüştekin, G. E. (2007). Aile işletmelerinde nepotizmin gelişme evreleri ve kurumsallaşma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. (17), 437 – 450.
• Özler, N. D. E., & Büyükarslan, B. A. (2011). The overall outlook of favoritism in organizations: A literature review. International Journal of Business and Management Studies. 3 (1), 275 – 285.
• Özsemerci, K. (2003). Türk kamu yönetiminde yolsuzluklar, nedenleri, zararları ve çözüm önerileri. Araştırma / İnceleme / Çeviri Dizisi: 27, Ankara: Sayıştay Baş- kanlığı.
• Sadozai, A. M., Zaman, H. M. F., Marri, Y. M. K., & Ramay, M. I. (2012). Impact of favoritism, nepotism and cronyism on job satisfaction: A study from public sector of Pakistan. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business. October, 4 (6), 760 – 771.
• Saldamlı, A. (2000). Otel işletmelerinde stres kaynakları ve çalışanlar üzerindeki etkile- ri: beş yıldızlı otellerde bir uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 6 (6), 288 – 302.
• Saylı H., & Kızıldağ, D. (2007). Yönetsel etik ve yönetsel etiğin oluşmasında insan kaynakları yönetiminin rolünü belirlemeye yönelik bir analiz. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 9 (1), 231 – 251.
• Tepav (Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı) Yolsuzlukla Mücadele Kitapları – 1 (2006). Bir olgu olarak yolsuzluk: nedenler, etkiler ve çözüm önerileri. (2. Baskı), Matsa Basımevi: Ankara. http://www.tepav.org.tr/upload/files/1313475413- 4.Bir_Olgu_Olarak_Yolsuzluk_Nedenler__Etkiler__Cozum_Onerileri.pdf 24.03.2013] [Erişim Tarihi:
• Usal, A., & Kurgun, O. A. (2006). Turizm işletmelerinde maliyet analizi. Ankara: Detay Yayınevi.
• Uz, A. (2011). Anayasal bir hak olarak kamu hizmetine girme hakkı ve liyakat ilkesi. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2 (1), 59 – 94.
• Yan, Y., & Bei, H. (2009). The antecedents of organizational cronyism. Management and Service Science, MASS’09 International Conference. 20 – 22 September, 1 – 4. http://ieeexplore.ieee.org/stamp/stamp.jsp?tp=&arnumber=5304810 [Erişim Tarihi: 03.04.2013]
• Yatkın, A. (2009). Sosyal sermaye unsurlarının kamu yönetiminde hizmet verimliliği ve vatandaş tatmini üzerine uygulanabilirliği (Elazığ valiliği örnek alan araştırması). e-Journal of New World Sciences Academy. 4 (2), 193 – 213.
• Yılmaz, A., & Kılavuz, Y. (2002). Türk kamu bürokrasisinin işlemsel sorunları üzerine notlar. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 3 (2), 17 – 31.
• Xin-Zhi, Z., Hua, X., & Fei, C. (2010). The normative study of cronyism on Chinese family business. 2010 International Conference on E-Business and E
• Government, 1049-1052. http://ieeexplore.ieee.org/stamp/stamp.jsp?tp=&arnumber=5590980
• [Erişim Tarihi: 03.04.2013]