Türkiye Turizm Talebini Açıklamaya Yönelik Bir Panel Çekim Modeli Analizi

Yıl 2015, Cilt: 19 Sayı: 2, 31 - 46, 31.12.2015

Erkan Güneş , Burhan Kabadayı

Öz

Bu çalışmada Türkiye’ye yönelik turizm talebi panel çekim modelleri vasıtasıyla incelenmiştir. Türkiye’ye gelen
yabancı ziyaretçi sayıları Türkiye’ye yönelik turizm talebi olarak dikkate alınmıştır. Türkiye turizm talebini etkileyen
faktörler ise Türkiye’ye gelen ziyaretçilerin kişi başına GSYİH’ları, nüfus sayıları, bulundukları ülkelerin başkentlerinin
İstanbul’a mesafesi ve bazı kukla değişkenler olarak belirlenmiştir. Türkiye ile diğer ülkeler arasında dinsel, etniksel,
politik ve asker ilişkilerin etkileri talep fonksiyonuna kukla değişkenlerle dahil edilmiştir. Her kukla değişken için çift
yön tesadüfi etkiler panel veri analizi kullanılmıştır. İstatistiksel olarak anlamlı ve teorik olarak beklenilen
parametreler ve işaretleri elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Turizm talebi, çekim modelleri, tesadüfî etkiler panel veri analizi, eşbütünleşme analizi

Kaynakça

• BALTAGİ, B. H. (2008). Econometric Analysis of Panel Data. İngiltere: John Wiley &Sons, Ltd
• CHU, FONG-LİN, (2008). A Fractionally Integrated Autoregressive Moving Average Approach to Forecasting Tourism Demand. Tourism Management. 29 (2008), 79-88.
• CHU, FONG-LİN, (2009). Forecasting Tourism Demand with ARMA-Based Methods, Tourism Management. Volume:30, Issue:5,740-751.
• ÇEKEN HÜSEYİN, DALGIN TANER VE LEVENT KARADAĞ, (2009). Küreselleşme ve Uluslararası Turizm Arasındaki İlişki, Muğla Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Bahar 2009,(22),21-36.
• ÇIMAT ALİ, BAHAR OZAN, (2003). Turizm Sektörünün Türkiye Ekonomisi İçindeki Yeri ve Önemi Üzerine Bir Değerlendirme. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi. (6),1-18.
• ÇUHADAR, MURAT, GÜNGÖR İBRAHİM VE ALİ GÖKSU, (2009). Turizm Talebinin Yapay Sinir Ağları İle Tahmini ve Zaman Serisi Yöntemleri İle Karşılaştırmalı Analizi: Antalya İline Yönelik Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi. 209,14,(1),99-114.
• DİLBER, İLKAY, (2007). Turizm Sektörünün Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkisinin Girdi-Çıktı Tablosu Yardımıyla Değerlendirilmesi. Yönetim ve Ekonomi. 14(2),205-220.
• GOH, CAREY, ROB, LAW, (2002). Modeling and Forecasting Tourism Demand for Arrivals eith Stochastic Nonstationary Seasonality and Intervention, Tourism Management. 23, (2002), 499-510.
• GUJARATI, DAMODAR (2009). Temel Ekonometri, Literatür Yayıncılı, İstanbul GÜLBAHAR, ONUR, (2009). 2000’li Yıllarda Türkiye’ye Gelen Yabancı Ziyaretçi Profili. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. Cilt 10, Sayı 2, 93-112.
• HANAFİAH, MOHD HAFİZ MOHD, HARUN, MOHD FAUZİ VE MOHD RAZİFF JAMALUDDİN, (2011). Trade and Tourism Demand: A Case of Malaysia. 2010 International Conference on Business and Economic research. Vol. 1, 1- 4,IACSIT Pres, Kuala Lumpur, Malaysia.
• İŞLER, ÖZLEM, (2009). Türkiye’de Turizm ve Havayolu Analizi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kadir Has Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• IM, K. L., PESARAN, M. H. VE SHİN, Y. (2003). Testing for Unit Roots in Heterogeneous Panels. Journal of Econometrics. 115: 53–74.
• KARAGÖZ, KADİR (2008), Türkiye’nin Turizm Potansiyeli: Çekim Modeli Yaklaşımı, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt 19, Sayı 2, Güz: 149- 156, 2008.
• KOZAK NAZMİ, MERYEM A. KOZAK VE METİN KOZAK, (2011). Genel Turizm İlkeler-Kavramlar. Detay Yayıncılık, 11. Baskı. Ankara.
• LEVİN, A., LİN, C. F. VE CHU, C. J. (2002). Unit Root Tests in Panel Data: Asymptotic and Finitesample Properties. Journal of Econometrics. 108: 1– 24.
• MUCHAPONDWA, EDWİN VE PİMHİDZAİ, OBERT, (2011). Modelling International Tourism Demand for Zimbabwe. International Journal of Business and Social Science. Vol.2, No.2,71-81.
• OLALI, HASAN, (1979). Turizm ve Sanat Eğitimi Dersleri. İstiklal Matbaası, İzmir.
• KHADAROO, JAMEEL VE SEETANAH, BOOPEN, (2008) The role of transport infrastructure in international tourism development: A gravity model approach, Volume 29, Issue 5, October 2008, p: 831-840
• SONG, HAİYAN, Lİ GANG, WİTT, STAPHEN F., VE BAOGANG FEİ, (2010). Tourism Demand Modelling and Forecasting: How Should Demand Be Measured?. Tourism Economics. 2010, 16 (1),63-81.
• TANDOĞAN, VEHBİ UĞUR, (1998). Dünya turizm talebi eğilimleri ışığında Türkiye’ye yönelik yat turizm talebinin değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi, sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. (1),145-155.
• TATOĞLU, YERDELEN FERDA (2012), Panel Veri Ekonometrisi: Stata Uygulamalı, Beta Yayınevi, İstanbul
• TİNBERGEN, J. (1962) An Analysis of World Trade Flows, J.Tinbergen (ed):Shaping the World Economy, New York: The Twentieth Century Fund.
• TRAVEL & TOURİSM ECONOMİC IMPACT 2012, (2010). World, World Travel &Tourism Council. Türkiye Turizm Sektörü Raporu, 2010, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı, Ocak 2010.
• 2012 INTERNATİONAL TOURİSM RESULTS AND PROSPECTS FOR 2013, World Tourism Organization (UNWTO) http://mkt.unwto.org/en/barometer, Erişim Tarihi: 22.03.2013
• T.C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI, http://www.kultur.gov.tr/ Erişim tarihi: 22.02.2013
• UNWTO Tourism Highlights, 2015 Edition, http://www.e-unwto.org/doi/pdf/ Erişim Tarihi: 11.09.2015
• UYSAL, MUZAFFER. (1998). The Economic Geography of The Tourist Industry A Supply-side Analysis, The Determinants of Tourism Demand, (Editors D.Ġoannides and K Debbage), Routledge, London.
• YAVUZ, SELAHATTİN; KABADAYI, BURHAN; SAVAŞ, NURETTİN ve DOKER, ASLI CANSIN (2014), “Türkiye turizm talebi: bir çekim modeli uygulaması”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 10, Yıl 10, Sayı 2, 2014
• YORGUN, SAYIM. (2013). Turizm Sektörü İstihdam Raporu, Kocaeli Üniversitesi, İ.İ.B.F. Mart 2013.
• http://www.tursab.org.tr, Erişim tarihi: 22.02.2013
• http://www.timeanddate.com/worldclock/distance.html, Erişim tarihi: 14.09.2015
• http://www.tuik.gov.tr, Erişim tarihi: 22.02.203
• https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/, Erişim tarihi: 14.09.2015
• http://www.worldbank.org/, Erişim tarihi: 14.09.2015
• http://yigm.kulturturizm.gov.tr/, Erişim tarihi: 11.09.2015