Gelirler Politikası Aracı Olarak Türkiye’de Özel Tüketim Vergisinin Vergi Gelirlerindeki Yeri

Yıl 2020, Cilt: 24 Sayı: 2, 269 - 283, 31.12.2020

İzzettin Ulusoy

Öz

Devletin zorla ve bedelsiz olarak bireylerden aldığı vergiler gelir, harcama ve servet üzerinden belirli oranlarda tahsil edilmektedir. Bu vergiler arasında olan tüketim vergileri de kamuya gelir sağlama, ekonomik ve sosyal hayatı düzenleme gibi hedeflere ulaşmak için Türk vergi sistemi içinde yerini almıştır. Vergiler içinde spesifik bir tüketim vergisi olan Özel Tüketim Vergileri önemli bir yere sahiptir. Özel tüketim vergileri, spesifik olarak belirlenen mal ve hizmetleri tüketenlerin bu mallar için yaptıkları harcamalar üzerinden alınan dolaylı bir vergi türüdür. Türkiye de 2002 yılına kadar harcamalar üzerinden farklı isimlerle vergiler alınmıştır. Vergi isimlerindeki artış, vergi toplamada idari ve teknik zorluklar ve Türkiye-Avrupa Birliği müktesebatına uyum sağlanması için, 2002 yılında 4760 sayılı kanunla Özel Tüketim Vergisi Türk vergi sistemine girmiştir. Bu çalışmada ilk olarak; Türkiye’nin vergi yapısı, Dünyada ve Avrupa Birliği ülkelerinde Özel Tüketim Vergisi’nin doğuşu ve amacı incelenmiştir. Sonra Türkiye’deki Özel Tüketim Vergisinin vergi gelirleri içindeki payı 2002-2019 dönemi için incelenmiştir. Daha sonra OECD ülkeleri ile Türkiye’deki Özel Tüketim Vergileri 2007-2017 dönemi için analiz edilmiştir. Sonuç olarak, Türkiye’nin OECD ülkeleri arasında en yüksek Özel Tüketim Vergi gelirine sahip olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Özel Tüketim Vergisi, Türk Vergi Sistemi, OECD, Vergi

Kaynakça

• Aksoy, Ş. (1998). Kamu Maliyesi, 3.Baskı, İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Aslan, M.(2004). Türk Vergi Sistemi, 3. Baskı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Ay, H. M.(2015). Ahlaki Vergi, Route Educational and Social Science Journal Volume 2(2), April, 672-691.
• Bilici, N. (2013). Türk Vergi Sistemi, 31 Baskı, Ankara: Seçkin Yayınevi
• Batırel, Ö. F. (2002). Özel Tüketim Vergisi ve 4760 Sayılı Kanunun Getirdikleri, Vergi Dünyası, (253).
• Batırel, Ö. F. (2007). Kamu Maliyesi ve Yönetimi, İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi Yayınları, (24)140.
• Bulutoğlu, K. (2004). Kamu Ekonomisine Giriş, 8. Baskı, İstanbul: Batı Türkeli Yayıncılık.
• Çapar, M. (2004). Özel Tüketim Vergisi ve Türkiye, Uygulaması Sayıştay Dergisi,(52).
• Işık, N. ve Kılınç, E. C. (2009). OECD Ülkelerinde Vergi Yükü ve Vergi Türleri: Karşılaştırmalı Bir Analiz, KMU İİBF Dergisi, (11)17).
• Kukuş, B. A.(2010). Türkiye’de Özel Tüketim Vergisi ve Avrupa Birliği Özel Tüketim Vergisi İle Uyumlaştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• Oktar, S. A. (2014). Vergi Hukuku, 10.Baskı, İstanbul: Türkmen Kitabevi
• Öder,M.M. ve Atabay,İ. (2017). Private Consumption Tax Application in Turkey and Its Effects on Tax Income, Innivation and Global Issues in Social Sciences, Congress Publications, Patara.
• Öner, E.(2015). Türk Vergi Sistemi, 6. Baskı, Ankara, Seçkin Kitabevi
• Pehlivan, O. (2012). Vergi Hukuku, Genel İlkeler ve Türk Vergi Sistemi, Trabzon, Murathan Yayınevi.
• Şenyüz, D. (2005). Türk Vergi Sistemi, 11. Baskı, Ankara: Yaklaşım Yayıncılık.
• Taylar, Y. (2012). Vergi Teorisi Açısından Özel Tüketim Vergileri ve Türk Özel Tüketim Vergisi Uygulaması, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (12), Özel Sayı 2010, 435-467.
• Tokatlıoğlu, M. Y.(2004). Avrupa Birliği'nde Maliye Politikası ve Türkiye Açısından Bir Değerlendirme, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Tuncer, S. (2002). ÖTV: Özel Tüketim Vergisi, Mükellefin Dergisi, (117), 199-213.
• Turhan, S. (1998). Vergi Teorisi ve Politikası, 6. Baskı, İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Üzeltürk, H. (2002). Özel Tüketim Vergileri: Bitmeyen Tepki, XVII. Türkiye Maliye Sempozyumu, TÜRMOB Yayınları (185).
• Yıldırım, A. E. (2015). Avrupa Birliği ve Türk Vergi Sistemlerinde Özel Tüketim Vergisi, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, (19)1
• Http://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/user_upload/VI/GBG/Tablo_53.xls.htm (Erişim Tarihi:04.6.2020).
• Http://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/user_upload/VI/GBG/Tablo_47.xls.htm (Erişim Tarihi:12.5.2020).
• Http://www.oecd.org/tax/tax-policy/revenue-statistics-tables-charts.htm (Erişim Tarihi: 08.02.2018)
• Https://www.lexpera.com.tr/mevzuat/kanunlar/ozel-tuketim-vergisi-kanunu-4760 (Erişim Tarihi:24.8.2020).