Beşikten Mezara: Yaşlılığın Sosyolojisi ve Din -Adana Örneği-

Yıl 2016, Cilt: 16 Sayı: 2, 53 - 76, 27.12.2016

Abdullah Özbolat

Öz

Din sosyolojisi ve gerontoloji (yaşlılık bilimi)
alanlarının kesiştiği bir noktada bulunan bu çalışma, yaşlılık sürecini,
toplumsal değişme süreçleri ve dini yönelimler bağlamı içinde
değerlendirmektedir. Çalışmanın farklı yaş gruplarında yaşlılığa yaklaşımı
belirlemek ve yaşlılık ve din etkileşiminde dinin rolüne odaklanmak olarak iki
amacı vardır. Bu çalışma, yaşlılığı, yaşlıların ve yaşlı olmayanların gözünden
değerlendirmekte, toplumsal değişme sürecinden etkilenen yaşlılık algılarını,
yaşlılığa karşı geliştirilen stratejileri nitel/anlayıcı bir perspektiften ele
almaktadır. Bu araştırma, Adana örneğinde, yaşlılık ve din etkileşimini saha
çalışmasının sunduğu verilere dayanarak incelemeye ve tahlil etmeye
çalışmaktadır. Çalışmada, 30 kişiden oluşan görüşme listesine kartopu tekniği
ile ulaşılmıştır. Görüşme grubunun yaş aralığı, 25-77 olarak tespit edilmiştir.
Çalışmanın sonucunda genel olarak, yaşlılığın değer odaklı değerlendirilmesi
yerine sorun odaklı bir biçimde değerlendirildiğini söylemek mümkündür. Yaşlılık
süreci ve dine yönelimle ilgili olarak, yaşlılık sürecinin genel çizgide dine
yönelimle uyumlu olduğu gözlemlense de, din, yaşlılık sürecinde belirli
alanlarda yetersiz kalmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yaşlılık, yaşlılığın sosyolojisi, gerontoloji, din, Adana

Kaynakça

• Akgül, M. (2004). Yaşlılık ve dindarlık: Dindarlık, hayattan zevk alma ve mutlu-luk ilişkisi -Konya Huzurevi örneği-. Dinî Araştırmalar, C.VII, S.19: 19-56.
• Arslan, M. (2009). Geleneksellik ve yaşlı dindarlığı: taşrada sosyal hizmet alamayan yaşlıların dindarlık durumları üzerine uygulamalı bir inceleme. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, S.2: 112-125.
• Arun, Ö. (2014). Que vadis' Türkiye? 2050'ye doğru yaşlanan Türkiye'yi bek-leyen riskler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.32: 1-12.
• Canatan, A. (2008). Sosyal yönleriyle yaşlılık. Ankara: Palme Yayıncılık.
• Canatan, K. (2011). Medeniyet değişimi: beden terbiyesinden nefis terbiyesi-ne. Beden Sosyolojisi (s.345-367), (Ed. Kadir Canatan). İstanbul: Açılım Kitap.
• Ceylan, H. (2015). Sosyal değerden sosyal soruna yaşlılık: Geleneksel top-lumdan modern topluma değişen yaşlılık algısı. Modern Hayat ve Yaşlı-lık (s.25-53), (Ed. Harun Ceylan). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Çapcıoğlu, İ. & Bilgin, Ö. (2011). Yaşlılara yönelik dini sosyal hizmet uygula-maları çerçevesinde yaşlılık ve dindarlık ilişkisinin tarihsel gelişimi ve ülkemizdeki durumu üzerine. Ekev Akademi Dergisi, C.15, S.47: 103-112.
• Efe, A. & Aydemir, M. (2015). Yaşlı kadın olmak: Psiko-sosyolojik kuramlar çerçevesinde yaşlılık ve kadın - Isparta Huzurevi örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 34: 193-223.
• Er, D. (2009). Psikososyal açıdan yaşlılık. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, C.4, S.11: 131-144.
• Göka, E. (2012). Gelenekselle modern arasında Türkiye'de yaşlılar. Zaman Gazetesi, 22 Mart 2012. (Erişim Tarihi: 10.09.2015).
• Güngör, Ö. (2012). Yaşlılık ve din. Din Sosyolojisi El Kitabı. (s.253-267), (Ed. N. Akyüz, İ. Çapcıoğlu), Ankara: Grafiker Yayınları.
• Kalınkara, V. (2011). Temel gerontoloji yaşlılık bilimi. Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
• Kalınkara, V. (2012). Geleneksel toplumdan modern topluma yaşlı: Yaşlının statüsü ve geleceği. International Symposium on Relations of Turkey-Belgium and Co-Exhibition of Turkish Arts. June 03-07 2012. Brussels, Belgium. http://docplayer.biz.tr/647507-Geleneksel-toplumdan-modern-topluma-yasli-yaslinin-statusu-ve-gelecegi-1.html (Erişim tarihi: 23.7.2016)
• Katz, E. (1999). Hasat zamanıdır yaşlılık. (Şen Süer Kaya, Çev.). İstanbul: Anahtar Kitaplar Yayınevi.
• Kayıklık, H. (2003). Orta yaş ve yaşlılıkta dinsel eğilimler. Adana: Baki Kitabevi.
• Kazıcı, Z. (2007). Kültürümüzde yaşlılık ve yabancı gözüyle ülkemizde yaşlılar. Yaşlılık Dönemi ve Problemleri. (s.239-253), (Ed. M. Faruk Bayraktar). İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Kurt, G. (2008). Türkiye'de yaşlılık olgusuna sosyolojik bir bakış (Sivas il ör-neği). Yüksek lisans tezi. Cumhuriyet üniversitesi.
• Kurt, G. (2014). Türkiye'de yaşlı kadın olmak kuşaklararası görüşler: Eskişehir il örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.15, S.2: 165-189.
• Öz, F. (2002). Yaşamın son evresi: Yaşlılık psiko-sosyal açıdan gözden geçirme. Kriz Dergisi, C.2, S.10: 17-28.
• Özbolat, A. & Kartopu, S. (2014). İsyan ile teslimiyet arasında: ağıtlarda kader inancı. Kültür ve Din (s.51-72), (Ed. M. Ali Kirman, Abdullah Özbolat). Adana: Karahan Kitabevi.
• Sennett, R. (2005). Saygı eşit olmayan bir dünyada. (Ümmühan Bardak, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Tufan, İ. (2002). Antik çağdan günümüze yaşlılık. İstanbul: Aykırı Yayıncılık.
• TDK Sözlüğü, www.tdk.gov.tr (erişim tarihi: 11.8.2015).
• Wang, K. & Kercher, K. & Huang, J. & Kosloski, K. (2014). Aging and religious participation in late life. Journal Religion Health, S.53: 1514-1528.
• Yıldız, A. (2013). Yaşlılık ve yaşlı bakışı: “Ömür Dediğin programı örneği”. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi.