İsmâ‘il Hakkı Bursevî’nin Vasiyet-nâme’si

Yıl 2009, Cilt: 9 Sayı: 1, 18 - 71, 01.03.2009

Nevin Gümüş

Öz

Bu çalışmada, İsmâil Hakkı Bursevî’nin vefatından üç yıl önce, Lefkevî İsmâil Paşa tarafından kaleme alınarak tertip ettiği, esasında bir vasiyet-nâme olan Tuhfe-i İsmâ’iliyye adlı eserinin tanıtımı yapılarak eserin metni sunulmuştur. Tuhfe-i İsmâ’iliyye, Klâsik Edebiyatımızda bir tür olan vasiyet-nâmelerin bütün ayırıcı özelliklerinin görüldüğü bir eserdir.Ey ‘âşık! ‘İlme nihâyet yok ve kelâm-ı ma‘rifet hadden artukdur. Pes nice defterler yazılsa vefâ itmez ve nice takrîrler olunsa yine künhi bilinmez ve murâd üzere iş bitmez. Nazar eyle ki sultân-ı a‘zam cemi‘ ‘asâkiri ile Lefke kasabasına sığar mı? Ve tağlara düşen bârân u berf yirlere yağar mı? Ve illâ ‘âlem tufâna gark olur ve zindeler katâr olup ‘âlem-i fenâya çıkulur ve dimişlerdür ki البیدر علي تدل الحبة Ya‘ni ‘âkil olan bir habbeden bir harmana intikâl ider ve remz ile ‘amel yoluna gider. Gerçi bu Tuhfe-i İsmâ‘iliyye iki üç günlük kalemdür. Feemmâ ‘ârife göre bâb-ı ma‘rifetde ‘ilmdür. Hakkı, k’ol sana üç yüz altmış dürlü ‘ilmi yazsa yine me‘âli bir noktadur. Nitekim dimişlerdür ki الجاھلون كثرھا نقطة العلم 76 fikr eyle ki cemi‘ me‘âni ve hakâyıka delâlet iden elfâz hurûf-ı teheccîden mürekkebdür. Ve bu hurûfun dahi aslı elif ve elif dahi yedi noktadan mürekkebdür ki gâyeti nokta-i vâhideye müntehî olur. 

Anahtar Kelimeler

İsmâil Hakkı Bursevî, Tuhfe-i İsmâ‘iliyye, Vasiyet-nâme

The Testament-name of Ismail Hakkı Bursevi

Öz

In this study, Ismail Hakki Bursevî died three years ago, Lefkevî Ismail Pasha, written by receiving the order to and in fact a testament-name the Tuhfe-i İsmâ'iliyye Orwell's presentation is made and the work the text is presented. Tuhfe-i İsmâ'iliyye, a kind of classical literature as we will see all of the distinctive features is a work.

In this study, Ismail Hakki Bursevî died three years ago, Lefkevî Ismail Pasha, written by receiving the order to and in fact a testament-name the Tuhfe-i İsmâ'iliyye Orwell's presentation is made and the work the text is presented. Tuhfe-i İsmâ'iliyye, a kind of classical literature as we will see all of the distinctive features is a work.

Anahtar Kelimeler

İsmâil Hakkı Bursevî, Tuhfe-i İsmâ‘iliyye, Written Will

Kaynakça

• Ahmed, Ebû ‘Abdillâh Ahmed b. Hanbel eş-Şeybânî (v. 241/855), Musned, I-LVI, ts. (Şâmile- 2: Kaynak Eser CD’si).
• Akfehsî, Ebû Abbâs Şihâbuddin (808/1405), Âdâbu’l-Ekl, ts. (Şâmile-2).
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Huseyn (v. 458), es-Sunenu’l-Kubrâ, I-X, ts. (Şâmile-2).
• Buhârî, Ebû ‘Abdillah Muhammed b. İsmâil el-Cû‘fî (v. 256/870), et-Târîhu'l-kebîr, I-IX, ts. (Şâmile-2).
• Buhârî, Ebû ‘Abdillah Muhammed b. İsmâil el-Cû‘fî (v. 256/870), Sahîhu’l-Buhârî, I-XXIII, ts. (Şâmile-2).
• Çınar Bekir, “Türk Edebiyatında Vasiyetnâmeler İki Şair (Tıflî/ Tarzî) Arasında Kalan Vasiyet”, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, S.9, s.115- 140. KOCAV, İstanbul 2003.
• Deylemî, Ebû Şucâ' Şîreveyh b. Şehridâr (v. 509/1115), el-Firdevs bi me'sûri'l-hitâb, I-V, Beyrut 1986.
• Ebû Dâvûd, Suleyman b. Eş‘as es-Sicistânî el-Ezdî (275/888), Sunenu Ebî Dâvûd, I-XIV, ts. (Şâmile-2).
• Ebû Tâlib el-Mekkî, Kûtu’l-Kulûb, I-II, ts. (Şâmile-2).
• el-İsbehânî, Ebû Nuaym, Hılyetu’l-Evliyâ, I-IV, ts. (Şâmile-2).
• Gazzâlî, Ebû Hâmid (505/1111), İhyâu Ulumi’d-Dîn, I-IV, ts. (Şâmile-2).
• http://www.kuranmeali.org , Diyanet İşleri çevirisi,15.03.2010.
• İbn Arabî, Muhyiddîn Muhammed b. Ali b. Muhammed el-Arabî, et-Tâî, el-Hâtimî (v. 638/1240), el-Fütuhatu’l-Mekkiyye, ts. (Şâmile-2).
• İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr b. Abdillah b. Muhammed el-Kûfî (v. 235), Kitâbu'l-musannef fîl- ehâdîs ve'l-âsâr,I-VIII, ts. (Şâmile-2).
• İbn Haldun, ‘Abdurrahmân b. Muhammed, (v. 784/1382), Mukaddime, ts. (Şâmile-2).
• İbn Haldun, ‘Abdurrahmân b. Muhammed, (v. 784/1382), Tarih, I-VII, ts. (Şâmile-2).
• İbn Mâce, Ebû ‘Abdillâh Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî (h.275), Sunen, I-XII, ts. (Şâmile-2).
• İsmail Hakkı b. Mustafa el-İstanbulî (v. 1137), Tefsîru Hakkı (Rûhu’l-beyân fî tefsîri’l-Kur’ân, I-XVII, ts. (Şâmile-2).
• İsmâ’il Hakkı Bursevî, Kırk Hadis Şerhi, (Haz. Hikmet Gültekin ve Sami Erdem), İnsan Yay., İstanbul 1998.
• İsmâ’il Hakkı Bursevî, Kitâbü’n- Netîce I- II, (Haz. Ali Namlı ve İmdat Yavaş), İnsan Yay., İstanbul 1997.
• İsmâ’il Hakkı Bursevî, Dîvân, (Haz. Dr. Murat Yurtsever), Arasta Yay., Bursa 2000.
• Kuşeyri, Abdulkerîm b. Hevâzin (v. 465/1072), er-Risâletü’l-Kuşeyriyye fî İlmi’t-Tasavvuf, ts. (Şâmile-2).
• Levend, Agâh Sırrı, “Ümmet Çağında Ahlâk Kitaplarımız”, TDAY Belleten, 1963.
• Maverdî, Ebu’l-Hasen (v. 450 h.), Edebu’d-Dunyâ ve’d-Dîn, ts. (Şâmile-2).
• Muhammed b. Mustafa, Mevlânâ Ebû Saîd (1113/1701), Berika Mahmudiyye fi Şerhi Tarikati Muhammediyye, I-VI, ts. (Şâmile-2).
• Müslim, Ebû’l-Huseyn Muslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî (v. 261 h.), Sahîhu Muslim, I-XIV, ts. (Şâmile-2).
• Nevevî, Muhyiddin Ebû Zekeriyya Yahyâ b. Şeref (v. 676), Bustanu’l-Arifîn, ts. (Şâmile-2).
• Seffârînî, Ğızâu’l-Elbâb fî Şerhi Manzûmeti’l-Âdâb, I-IV, ts. (Şâmile-2).
• Yılmaz, Nuran, Ankaralı Hekim NİDÂÎ Genc-i Esrâr-ı Ma’nî, Laçin Yay., Kayseri 2009.