Zâhirî Te’vil Geleneği ve Dil Tasavvuru

Yıl 2013, Cilt: 13 Sayı: 2, 189 - 215, 01.06.2013

Ali Parlak

Öz

Dil ve düşünce arasındaki ilişki birçok farklı disiplinin ilgi alanına girmektedir. Dil düşüncenin doğduğu, geliştiği ve varlık alanına çıktığı havzadır. Dilin yapı taşı olan tasavvurlarımız düşüncelerimizin oluşması ve şekillenmesinde önemli bir yere sahiptir. Dolayısıyla dil tasavvuru ve düşünce arasında yakın bir ilişki vardır. Bu makale Zahiri te’vil geleneğini meşru kılan dil tasavvurunu ortaya koymayı amaçlamaktadır. Zâhiri te’vil geleneği statik bir dil algısı üzerinden nesnel bilgiye ulaşmayı amaçlayan bir yorum sistemidir. Bu sistemin doğru bir şekilde anlaşılabilmesi için kendini temellendirdiği dil tasavvuru ve bunun Kur’an’ın anlaşılması ve yorumlanmasına etkilerinin bilinmesi önemli bir merhaleyi oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Zahiri te’vil geleneği, dil tasavvuru, nesnel bilgi, delalet, mecaz

Zâhirî Te’vil Geleneği ve Dil Tasavvuru

Öz

Kaynakça

• Abdulhamit Birışık, “Mecâzu’l-Kur’an”, DİA, XXVIII, s. 225, Ankara 2003.
• Abdulkerim Zeydan, Fıkıh Usulü, (Çev: Ruhi Özcan) MÜİF. Vakfı Yay. İstanbul 1993.
• Abdullah İshak, Ârâ’u İbn Hazm ez-Zâhiri fi’t-tefsir, Câmiatu Ummu’l-Kura, h. 1425.
• Ahmet Tahir, Menhecü’l-medreseti’z-Zâhiriyye fî tefsir’n-nususi’d-diniyye, Mektebetü ve Dâru İbn Hazm, Riyad 2005.
• Aksan Doğan, Her Yönüyle Dil, Ankara 2000.
• Ali Parlak, Tefsir Tarihinde Zahirilrik ve Zahiri Te’vil Geleneği, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü” yayınlanmamış doktora tezi).
• Bedruddin Muhammed b. Abdillah ez-Zerkeşi, el-Burhân fî Ulumi’l-Kur’an, (Tah: Muham- med Ebu’l-Fazl
• Cabiri, Muhammed Abid, Arap-İslâm Aklının Oluşumu, (Çev: İbrahim Akbaba), Kitabevi, İstanbul 2001, s. 353.
• Carl Sharif El-Tobgui, “The Epistemology of Qıyas and Ta’lil Between the Mu’tazilite Abu’l- Husayn al-Basri and Ibn Hazm al-Zâhirî”, UCLA Journal of Islamic and Near Eastern Law, II,Spring/Summer 2003, Los Angeles/ Amerika Birleşik Devletleri.
• Demirci Ahmet, İbn Hazm ve Zâhirilik, Kayseri 1996.
• Dücane Cündioğlu, Kur’ân’ı Anlamanın Anlamı, Tibet Yay. İstanbul 1997.
• Erol Göka, Abdullah Topçuoğlu, Yasin Aktay, Önce Söz Vardı Yorumsamacılık Üzerine Bir Deneme, Vadi Yay. Ankara 1999, s. 116.
• İbn Hacer el-Askalanî, Buluğu’l-Meram, (Ter: Mehmet Alioğlu, Betül Bozali), Polen Yay.,
• İbn Hazm ez-Zâhirî, Ebu Muhammed Ali b. Ahmed, el-Fasl fi’l-Milel ve’l Ehvâ-i ve’n-Nihal, Matbaatü’l-Edebiye Mısır 1317 h.
• İbn Hazm, -el-İhkâm fî Usuli’l Ahkâm, Dâru’l Hadis, Kahire, t.y.
• İbn Hazm, el-Muhalla bi’l-â’sâr, (Tah: Abdulgaffar Süleyman Bendârî), Daru’l-kütübi’l- ilmiyye, Beyrut, 1988.
• İbn Hazm, el-Usul ve’l-furû, Daru’l-kütübi’l-ilmiyye, Beyrut 1984.
• İbn Hazm, en-Nubez fi-Usuli’l-Fıkhi’z-Zâhiri, (Tah: Muhammed Zahid İbnu’l-Hasan el- Kevseri), Matbaatu’l-Envar 1940.
• İbn Hazm, et-Takrîb li haddi’l-mantîk ve’l-medhal ileyhi, (Tah: İhsan Abbas), daru Mektebeti’l- Hayât, t.y.
• İbrahim Emiroğlu, Klasik Mantığa Giriş, Elis Yay. Ankara 2005. İbrahim) t.y.
• İsmail Cerrahoğlu, Tefsir Usulü, Ankara 1979.
• İstanbul 2005, s.443.
• Karagöz Mustafa, “Dilbilimsel Tefsir ve Ku’an’ı Anlamaya Katkısı” Ankara Okulu Yay., Ankara 2010, s.128.
• Maribel Fierro, “The Polemic About The Karâmât al-Awliyâ’ and The Development of Sufizm in al-Andulus Fourth/ Tenth- Fifth/ Elenventh Centuries)”, Bulliten of the School of Oriental and African Studies, University of London, LV, Number II, s. 236.
• Mehmet Görmez, Sünnet ve Hadisin Anlaşılması ve Yorumlanmasında Metodoloji Sorunu, TDV Yay. Ankara 1997.
• Mustafa Öztürk, “Kur’an Dilinde Örtük Anlatım: Kinaye ve Ta’riz”, ÇÜİF Dergisi, III, Sayı II, Temmuz- Aralık 2003.
• Mustafa Öztürk, Kur’an Dili ve Retoriği -Kur’an Metninin Dokusu Üzerine Tartışmalar, Kitabiyât, Ankara 2002.
• Mustafa, Öztürk, Kur’an, Tefsir ve Usûl Üzerine, Ankara Okulu Yay., Ankara 2011.
• Said el-Afgânî, Nazarât Fi’l-Lüğa İnde İbn Hazm, t.y.
• Zekiyyuddin Şa’bân, Fıkıh Usulü, (Çev: İbrahim Kafi Dönmez) TDV Yay. İstanbul 1993.