THE PLACE OF THE PHENOMENON OF RELIGION IN SECONDARY EDUCATION CURRICULA ACCORDING TO NINIAN SMART’S ‘‘SEVEN-DIMENSIONAL RELIGION MODEL’’

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 2, 761 - 801, 25.12.2020

Tuğrul Yürük

https://doi.org/10.30627/cuilah.817548

Cited By: 1

Öz

The interdisciplinary approach, which can be defined as an effort to put forward a holistic approach using the methods and language of different disciplines in line with the goal of science to try to understand and explain events and phenomena, is becoming more and more common. It is important the point that the approach which requires a versatile and dimensional perspective also affects the fields of education and religious education. Because, considering the information learned from different areas faced by students in the learning environment and the complex structure of life, one of the ways that students can relate and integrate topics with each other is to apply an interdisciplinary approach. In fact, it is possible to say that it is an important need to address almost all of the subjects in the curricula of different courses with an interdisciplinary approach. Based on all these, it can be said that reflecting the interdisciplinary approach to the learning environment contributes to the enrichment of education and learning. In this direction, the main problem of research is to determine how the phenomenon of religion is included in the curricula of compulsory courses in secondary education and to reveal whether the interdisciplinary perspective is reflected in the curricula. Thus, it is aimed to determine the place of the dimensions of the phenomenon of religion in the curricula comparatively. Qualitative research method is used in the study. In this framework, literature review is used during data collection, and content analysis is used for data analysis and evaluation. Regarding the dimensioning of the phenomenon of religion, Ninian Smart’s “Seven-Dimensional Religion Model” is taken as a basis. The main reason for the selection of this model is the idea that Smart has important works related to Religious Education along with the fields of History of Religions, Philosophy of Religion, Religious Phenomenology, and that the phenomenon of religion in his works in general and his pluralistic view of religious education in particular can be an important basis for the interdisciplinary approach. Smart states that the doctrinal aspect, which usually emphasizes belief in studies related to religion, stands out, but religion cannot be limited to this dimension, there are different dimensions beyond this dimension and he has developed a seven-dimensional model. The dimensions Smart talks about; practical and ritual, experiential-emotional, narrative or mythic, doctrinal and philosophical, ethical and legal, social and institutional, and material dimensions. He especially emphasizes that these dimensions are not disconnected and independent from each other, but should be evaluated in connection with each other. It has been determined that the dimensions in Smart’s “Seven-Dimensional Religion Model” are included in different rates in the curricula of courses such as Religious Culture and Moral Knowledge, Biology, Chemistry, Physics, Maths, Geography, English, Philosophy, Turkish Language and Literature, History of Turkish Revolution and Ataturkism, Visual Arts, and History in secondary education. As a result, it is possible to talk about the existence of a harmony between the curricula, although there are some content and learning outcomes that can be interpreted as incompatibility when the content and learning outcomes of compulsory courses in secondary education curricula are evaluated as a whole.

Anahtar Kelimeler

Religion, Religious Education, Ninian Smart, Curricula, Interdisciplinary Approach

NINIAN SMART’IN “YEDİ BOYUTLU DİN MODELİ”NE GÖRE ORTAÖĞRETİM PROGRAMLARINDA DİN OLGUSUNUN YERİ

Öz

Bilimin olay ve olguları anlamaya ve açıklamaya çalışma hedefi doğrultusunda farklı disiplinlerin yöntem ve dilini kullanarak bütüncül bir yaklaşım ortaya koyma çabası olarak tanımlanabilecek disiplinlerarası yaklaşım gittikçe yaygınlaşmaktadır. Bu çok yönlü ve boyutlu bir bakış açısını gerektiren yaklaşımın eğitim ve din eğitimi alanlarını da etkilediğini belirtmek gerekir. Zira öğrenme ortamında öğrencilerin karşılaştığı farklı alanlardan öğrenilen bilgiler ve hayatın karmaşık yapısı göz önünde bulundurulduğunda, öğrencilerin konuları birbiriyle ilişkilendirebilmeleri ve bütünleştirebilmelerinin yollarından biri disiplinlerarası yaklaşımın uygulanmasıdır. Hatta farklı derslerin öğretim programlarındaki konuların neredeyse tamamının disiplinlerarası bir yaklaşımla ele alınmasının önemli bir ihtiyaç olduğunu da söylemek mümkündür. Tüm bunlardan hareketle disiplinlerarası yaklaşımın öğrenme ortamına yansıtılmasının eğitim-öğretimin zenginleştirilmesine katkısı olduğu söylenebilir. Bu doğrultuda araştırmanın temel problemi; ortaöğretimde bulunan zorunlu derslerin öğretim programlarında din olgusuna ne şekilde yer verildiğini tespit ederek disiplinlerarası bakış açısının programlara yansıyıp yansımadığını ortaya koymaktır. Böylece din olgusunun boyutlarının öğretim programlarındaki yerinin karşılaştırmalı olarak belirlenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Bu çerçevede verilerin toplanması esnasında literatür taraması, verilerin analiz ve değerlendirmesinde de içerik analizine başvurulmuştur. Din olgusunun boyutlandırılmasıyla ilgili Ninian Smart’ın “Yedi Boyutlu Din Modeli” esas alınmıştır. Bu modelin seçilmesinin en temel nedeni, Smart’ın Dinler Tarihi, Din Felsefesi, Din Fenomenolojisi alanlarıyla birlikte Din Eğitimiyle ilgili de önemli eserlerinin bulunması ve genel olarak eserlerinde din olgusu, özelde de din eğitimine yönelik sahip olduğu çoğulcu bakış açısının disiplinlerarası yaklaşım için önemli bir temel oluşturabileceği düşüncesidir. Smart, dinle ilgili çalışmalarda genellikle inancı vurgulayan doktrinel yönün öne çıktığını ancak dinin sadece bu boyutla sınırlandırılamayacağını, bu boyutun ötesinde farklı boyutlarının da olduğunu belirtmiş ve yedi boyutlu bir model geliştirmiştir. Smart’ın bahsettiği boyutlar; pratik ve ritüel, tecrübi-duygusal, hikâyesel veya mitolojik, doktrinel ve felsefi, ahlaki ve yasal, sosyal ve organizasyonel ve materyal ve sanatsal boyutlardır. Bu boyutların birbirinden kopuk ve bağımsız olmadığını, birbiriyle bağlantılı olarak değerlendirilmesi gerektiğini de özellikle vurgulamıştır. Smart’ın “Yedi Boyutlu Din Modeli”nde bulunan boyutlara ortaöğretimde bulunan DKAB, Biyoloji, Kimya, Fizik, Matematik, Coğrafya, İngilizce, Felsefe, Türk Dili ve Edebiyatı, T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük, Görsel Sanatlar ve Tarih gibi derslerin öğretim programlarında farklı oranlarda yer verildiği belirlenmiştir. Sonuç olarak ortaöğretim programlarında yer alan zorunlu derslerin içerik ve kazanımları bir bütün halinde değerlendirildiğinde uyumsuzluk olarak yorumlanabilecek bazı içerik ve kazanımlar bulunmakla birlikte programlar arasında genelde bir uyumun varlığından söz etmek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Din, Din Eğitimi, Ninian Smart, Öğretim Programı

Kaynakça

• Abuzar, C. (2011). Dinin Toplumsal Yaşam Üzerindeki Etkisi. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 26(26), 143-153.
• Altıntaş, M. E. (2016). Öğretmenler Gözüyle Değerler Eğitimi. Konya: D-Eğitim.
• Alyılmaz, S. (1999). Mevlit ve Türk Edebiyatında Mevlit Türü. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi(13), 195-202.
• Aslan, A. (2008). Kelâm’da İlhamın Bilgi Değeri. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 20(1), 25-45.
• Aslan, H. İ., Keskin, S. C. ve Önder, S. (2019). Ortaokul 6. Sınıf İngilizce Ders Kitaplarında Yer Verilen Değerler. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 4(2), 355-371.
• Aydın, A. ve Okşar, Y. (2019). Coğrafya-Din İlişkisi; Kentlileşme, Muhafazakârlık ve Mezhep Demografisi Bağlamında Doğu ve Batı Karşılaştırması. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 14(20), 2012-2039.
• Ayten, A. ve Köse, A. (2009). Bâtıl İnanç ve Davranışlar Üzerine Psikososyolojik Bir Analiz. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 9(2), 45-70.
• Başkurt, İ. (2002). Din ve Ahlak Eğitiminde Yeni Arayışlar ve Bakış Açıları. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi(6), 69-100.
• Berktay, F. ve Atasoy, E. (2007). Dinler Coğrafyasına Küresel Bir Bakış. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(18), 18-44.
• Bilgin, B. ve Selçuk, M. (2000). Din Öğretimi. Ankara: Gün