KUR’AN MEÂLİNDE İDEOLOJİK YAKLAŞIM: BİR ÖRNEK İNCELEMESİ

Yıl 2021, Cilt: 21 Sayı: 1, 26 - 44, 22.06.2021

Bayram Köseoğlu

https://doi.org/10.30627/cuilah.794997

Öz

Kur’an Arapça olarak indirilmiş evrensel bir kitaptır. Tüm insanlığa hitap eden Kur’an’ın farklı dilleri konuşan muhatapları tarafından anlaşılması ise bir ihtiyaçtır. Bu ihtiyacın sonucu olarak çok eski zamanlardan itibaren Kur’an’ın farklı dillere çevirileri yapılmıştır. İlahi bir kelam olan Kur’an’ın içerdiği manaların eksiksiz olarak farklı dillere aktarılması ise mümkün değildir. Bu yüzden yapılan çeviriler ne kadar güzel olsa da mutlaka bir yönüyle eksiktir. Bununla birlikte, bu durum Kur’an’ı anlama ve anlatma çabalarının önünü kesmemiştir. Bilakis Kur’an’ı anlama, tefsir etme, anlatma gayreti hep var olagelmiştir. Kur’an’ın farklı dillere çevirisi ve tefsir edilmesi bir gereklilik olmakla birlikte, bunun birtakım usul ve kuralları da vardır. Söz konusu kurallara riayet edildiği sürece bu faaliyetler istenen amaca uygun olacaktır. Bununla birlikte, Kur’an’ı tercüme ve yorumlama faaliyetlerinde subjektifliğin var olduğu da bir gerçektir. Bu gerçeklik zaman zaman Kur’an’a belli bakış açıları çerçevesinde yaklaşımlar sergilemekle kendini göstermektedir. Oysa, tercüme ve tefsir faaliyetlerinde asıl hedef Kur’an’da kastedilen manaların tespit edilerek ortaya konulması olmalıdır. Bu hedef gözden kaçırıldığında, ortaya konulan manalar artık âyetlerin mesajından ziyade, bu faaliyetlerde bulunan kişilerin subjektif değerlendirmeleri olarak karşımıza çıkacaktır. Bu durumda Kur’an çevirisini okuyan kişi, aynı zamanda çeviri sahibinin düşünce yapısıyla da karşı karşıya kalacaktır. Bundan kaçınmanın yolu ise, okuyucuya Kur’an ayetlerinin ifade ettiği özgün anlamları ulaştırma çabasıdır.
Bu makalede Abdullah Akgül tarafından hazırlanan ve Furkan Neşriyat tarafından 2015 yılında “Rabbani Yaklaşım ve Anlayışımızla Yüce Kur’an’ın Manası ve Mesajı” başlığıyla basılan nüsha üzerinden bir örnek incelemesi yapılmıştır. Söz konusu meâl internet ortamında da yer almaktadır. Bu çalışmada esas alınan nüsha ile internet ortamında yer alan nüshada tespit edilen farklılıklara gerekli görülen yerlerde işaret edilmiştir. Söz konusu meâl, makalenin başlığı açısından çarpıcı örnekler içermesi sebebiyle seçilmiştir. Öncelikle konuyla ilgili temel kavramlar üzerinde durulmuştur. Çalışmanın ilerleyen bölümlerinde söz konusu meâlden seçilen örneklere yer verilmek suretiyle bu yaklaşımın Kur’an meâli açısından isabetli olup olmadığı sorgulanmıştır. Sonuç bölümünde çalışma sonucunda ulaşılan kanaat ve tespitlere yer verilmiştir. Böylelikle Kur’an meâlinin imkân ve sınırlarının ne olduğuna/ olması gerektiğine dair bir fikir edinilmesi hedeflenmiştir. Belli bir usulden bağımsız olarak yapılan Kur’an meâllerinde farklı sonuçlara ulaşılabileceği ortaya konulmaya çalışılmıştır. Buradan hareketle, Kur’an meâli gibi önemli bir eserde takip edilmesi gereken ilkelere dair tespitler vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Kur'an, Tercüme, Yorum, İdeoloji

Teşekkür

"Kur'an Mealinde İdeolojik Yaklaşım: Bir Örnek İncelemesi" başlıklı makalemi derginizde yayınlanmak üzere gönderiyorum. Teşekkür eder hayırlı çalışmalar dilerim.

Ideological Approach in the Interpretation of the Qur’an: A Case Examination

Öz

The Qur’an is a universal book revealed in Arabic. Having said this, it is a need to understand the Qur’an that appeals to all humanity by its interlocutors who speak different languages. As a result of this need, the Qur’an have been translated into different languages for hundreds of years . It is not possible to translate the meanings of the Qur’an completely, which is a divine word, into different languages. Therefore, as much as the translations may be perfect, they will always be missing something from the original. However, this situation did not preclude efforts to understand and explain the Qur’an. On the contrary, the effort to understand, interpret and explain the Qur’an has always existed. With the translation and interpretation of the Qur’an into different languages being a necessity, there is certain rules and methods to follow. As long as these rules are followed, these activities will be suitable for the intended purpose. However, it is a fact that subjectivity exists in translation and interpretation activities of the Qur’an. This reality is manifested from time to time by displaying approaches to the Qur’an within the framework of certain perspectives. Whereas the main objective of translation and interpretation activities should be to determine the meanings meant in the Qur’an. When this goal is overlooked, the meanings set out will now appear as subjective evaluations of the people involved in these activities, rather than the message of the verses. In this case, the person who reads the translation of the Qur’an will also face the mentality of the author of the translation. The way to avoid this is to try to provide the reader with the original meanings expressed by the Qur’anic verses.
In this article, a case study has been made on the copy prepared by Abdullah Akgül and published by Furkan Publications in 2015 with the title “The Meaning and Message of the Supreme Qur’an with Our Rabbani Approach and Understanding”. The said translation is also available on the internet. The differences between the copy based on this study and the copy on the internet are pointed out where necessary. The aforementioned translation has been chosen because it contains striking examples in terms of the title of the article. First of all, basic concepts related to the subject were emphasized. In the following parts of the study, it has been questioned whether this approach is correct in terms of the translation of the Qur'an by giving examples from the said translation. In the conclusion part, the opinions and determinations reached as a result of the study are given. Thus, this article aims to provide an idea about the possibilities and limits of the translation of the Qur’an. It has been tried to reveal that different results can be reached in the translations of the Qur’an made independently of a certain method. From this point of view, the determinations about the principles to be followed in an important work such as the translation of the Qur’an are emphasized.

Anahtar Kelimeler

Tafsir, Qur’an, Comment, Translation, Ideology

Kaynakça

• Aydar, Hidayet. Kur’an-ı Kerim’in Tercümesi Meselesi. İstanbul: Yeni Zamanlar Yayınları, 2. Basım, 2014.
• Cerrahoğlu, İsmail. Tefsir Usûlü. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 10. Basım, 1995.
• Demirci, Muhsin. Tefsir Tarihi, İstanbul: İFAV Yayınları, 6. Basım, 2010.
• Ebû Ubeyde Ma‘mer b. el-Müsennâ. Mecâzü’l-Kur’ân. thk. Mehmet Fuat Sezgin. Kahire: Mektebetü’l-Hâncî, 1381.
• Eroğlu, Ali. “Tercüme Problemleri ve Mealler”, Kur’an Mealleri Sempozyumu, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2. Basım, 2010.
• Erten, Mevlüt. “Mübhemâtü'l-Kur’ân ve Fırkalar (İdeolojik Tefsir)”. Ekev Akademi Dergisi 3/1 (Bahar 2001), 65-84.
• Ferrâ, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Ziyâd b. Abdillâh. Meâni’l-Kur’ân. thk. Ahmed Yusuf en-Necati vd. Mısır: Dâru’l-Mısrıyye li’t-Te’lîf ve’t-Terceme, 1. Basım, ts.
• Gürbüz, Faruk. Tercüme Problemleri ve Mealler. İstanbul: İnsan Yayınları, 1. Basım, 2004.
• Işıcık, Yusuf. “Kur’an Tercemesinde Dikkat Edilmesi Gereken Bazı Hususlar ve Muhammed Esed Mealine Genel Bir Bakış”. Kur’an Mealleri Sempozyumu. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2. Basım, 2010.
• Kâdî, Abdulfettaf. Esbâb-ı Nüzûl. çev. Salih Akdemir. Ankara: Fecr Yayınevi, 3. Basım, 1996.
• İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim ed-Dîneverî. Garîbu’l-Kur’ân. thk. Saîd el-Lahâm. y.y., ts.
• İbn Manzûr. Lisanü’l-Arab. thk. Abdullah Ali el-Kebir vd. 6 cilt. Kahire: Dâru’l-Meârif, 1119.
• Rabbani Yaklaşım ve Anlayışımızla Yüce Kur’an’ın Manası ve Mesajı. çev. Abdullah Akgül. İstanbul: Furkan Neşriyat, 2015.
• Suyûtî, Celâluddin. el-İtkân fî ulûmi’l-Kur’ân. thk. Merkezü’d-Dirâsâti’l-Kur’aniyye. 6 cilt. Medine: 1426.
• Suyûtî, Celâluddin. Lübâbü’n-nükûl fî esbâbi’n-nüzûl (Tefsiru’l-Celâleyn ile birlikte). Dımaşk/Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 9. Basım, 1419/1998.
• Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr. Câmiʿu’l-beyân an teʾvîli ayi’l-Ḳurʾân. thk. Ahmed Muhammed Şakir. 24 cilt. b.y.: Müessesetü’r-Risâle, 1. Basım, 1420/2000.
• TDK, Türk Dil Kurumu. Güncel Türkçe Sözlük. Erişim 21 Ocak 2019. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5c45dc759ab107.54048990
• TDK, Türk Dil Kurumu. Güncel Türkçe Sözlük. Erişim 13 Eylül 2019. https://sozluk.gov.tr/
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili. İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1935.
• Zehebî, Muhammed Hüseyin. et-Tefsîr ve’l-müfessirûn. 3 cilt. Kahire: Mektebetü Vehbe, 1396/1976.
• Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer. el-Keşşâf an hakâiki gavâmidi’t-tenzîl. 4 cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 1407.
• Zerkeşî, Bedruddin Muhammed b. Abdullah. el-Burhân fî ulûmi’l-Kur’ân. thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrâhîm. 4 cilt. Kahire: Mektebetu Dâru’t-Turâs, 3. Basım, 1404/1984.
• Zürkânî, Muhammed Abdülazîm. Menâhilü’l-irfân fî ulûmi’l-Kur’ân. b.y.: Matbaatü Îsâ el-Bâbî el-Halebî, 3. Basım, ts.
• Rabbani Yaklaşım ve Anlayışımızla Yüce Kur’an’ın Manası ve Mesajı. Erişim 15 Ocak 2020. http://www.mealikerim.com/
• http://www.millicozum.com/mc/agustos-2018/abdullah-akgulun-hazirladigi-ahmet-akgul-hocamizin-yorumladigi-meal-i-kerimin-fazileti-ve-farki (Erişim 15 Ocak 2020)
• http://www.necmettinerbakan.net/haberler/abdullah-akgul-un-hazirladigi-ahmet-akgul-hocamizin-yorumladigi-meal-i-kerim-in-fazileti-ve-farki.html (Erişim 15 Ocak 2020)