CEHENNEMLE İLGİLİ VAÎD AYETLERİ

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 2, 73 - 91, 31.12.2023

Ayşe Ateş

https://doi.org/10.30627/cuilah.1355865

Öz

Kur’an va’d ve vaîdlerle muhatap kitlede değişim ve dönüşüm amaçlamaktadır. Bu çalışmada doğrudan müminlere yönelik cehennemle ilgili vaîd ayetleri incelenmiş, müminlerin uyarıldığı hususlar tespit edilmiştir. Vaîd ayetlerinde nasıl bir üslup ve hitap tarzı kullanıldığı, bu ayetlerin hangi tutum ve davranışa karşılık zikredildiği, onlar için bir tehdit oluşturup oluşturmadığı değerlendirilmiştir. Müminler kâfirlere/müşriklere, münafıklara, Yahudi ve Hıristiyanlara benzemekten sakındırılmıştır. Helal ve haram hükmüne riayetsizlik göstermemeleri gerektiği konularında uyarılmışlardır. Amaç ahiret bilincini geliştirerek müminin adaleti gerçekleştirmede duyarlı hale gelmesini sağlamak, ilahi hükümlerin aşılmaması gerektiği ilkesini müminlerin kalplerine ve zihinlerine yerleştirmektir. Bunlar yapılmadığı takdirde elem verici azapla, kınanmış ve terkedilmiş bir şekilde cehenneme atılmakla uyarılmışlardır. Bu ayetlerin bağlamı göz önünde bulundurulduğunda va’d ve vaîd birlikteliği dikkat çekmiştir. Vaîdlerin öncesinde ve sonrasında müminlere müjdeler verilmesi önemlidir. Bu çalışma vaîd ayetlerinin müminler açısından doğru anlaşılması ve yorumlanmasına, zaman içerisinde oluşan yanlış algıların önüne geçilmesine katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Vaîd, Cehennem, Mümin, Muhatap, Rahmet

Verses of Threat About Hell

Öz

The Qur'an aims at change and transformation in the addressee audience with promises and promises. In this study, the verses of the Qur'an that directly address the believers about hell are analysed and the issues that the believers are warned about are determined. It has been evaluated what kind of style and address style is used in the verses of promise, what attitude and behaviour these verses are mentioned in response to, and whether they constitute a threat for them or not. Believers are forbidden from resembling the disbelievers / polytheists, hypocrites, Jews and Christians. They are warned that they should not disregard the halal and haram rules. The aim is to sensitise the believer in the realisation of justice by developing the awareness of the Hereafter, and to establish the principle that divine judgements should not be exceeded in the hearts and minds of the believers. If this is not done, they are warned of a painful punishment and being thrown into Hell, condemned and abandoned. When the context of these verses is taken into consideration, the unity of promise and promise has attracted attention. It is important to give good news to the believers before and after the promises. This study will contribute to the correct understanding and interpretation of the verses of promise in terms of believers and to prevent misperceptions that have occurred over time.

Anahtar Kelimeler

Tafsir, Threat, Hell, Believer, Addressee, Mercy

Kaynakça

• Abay, Ahmet. “Kur’an’a Göre Mü’minlerin Eleştirilebilirliği Meselesi”, KSÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 32(2018), 1-31.
• Âlûsî, Ebü’s-Senâ Şehâbeddin Mahmûd. Rûhu’l-Me‘ânî fî Tefsîri’l-Kurâni’l-Azîm ve’s-Seb‘il-Mesânî. thk. Ali Abdülbârî Atıyye. 16 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, h.1415.
• Beyzâvî, Nâsırüddîn Ebû Saîd Abdullah b. Ömer b. Muhammed. Envârü’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl, thk. Muhammed Abdurrahmân el-Mar’aşlî. Beyrut: Dâru İhyâü’t-Türâsi’l-Arabî, h.1418.
• Buhârî, Muhammed b. İsmâîl Ebû Abdillah. Sahîhu’l-Buhârî. thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır en-Nâsır. 9 Cilt. by: Dârü Tavkı’n-Necât, h. 1422.
• Derveze, Muhammed İzzet. et-Tefsîrü’l-Hadîs. Kahire: Dârü İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye, h. 1383.
• Efendioğlu, Mehmet. “Sahâbe”. Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi. 35/492-500. İstanbul: TDV Yayınları, 2008.
• Gölcük, Şerafeddin. Kur'an ve İnsan. Konya: Kitap Dünyası Yayınları, 2009.
• Harman, Ömer Faruk. “Cehennem”. Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi. 7/225-226. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
• İbn Ebû Zemenîn, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh b. Îsâ el-Mürrî. Tefsîrü’l-Kur’âni’l-Azîz. thk. Ebû Abdillah Hüseyin b. Ukkâşe-Muhammed b. Mustafa el-Kenz. 5 Cilt. Kahire: Fârûki’l Hadîse,2002.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ’ İmâdüddîn İsmâîl b. ŞihâbiddînTefsîru’l-Kur’âni’lAzîm, thk. Sâmî b. Muhammed es-Selâme. 8 Cilt. by: Dâru Taybe, 1999.
• İbnu’ṣ- Ṣalâḥ, Ebū Ömer Os̱mân b. Abdirraḥmân eş-Şehrazûrî. Maʿrifetu Envâʿi ʿİlmi’l-Hadîs. thk. Nûreddîn Itr. Dımaşk-Beyrût: Dâru’l-Fikr-Dâru’l-Fikri’l-Muâṣır, 1986.
• İbnü’l-Cevzî, Ebü’l Ferec Cemâlüddîn Abdurrahman, Nüzhetü’l- A’ yüni’n – Nevâzir fi İlmi’l Vücûh ve’n Nezâ’ir. thk. Muhammed Abdülkerîm Kâzım er-Râdî. Beyrut: Müessesetü’l-Risâle, 1985.
• Karaman, Hayrettin vd. Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir. 5 Cilt. Ankara: DİB Yayınları, 2020.
• Karaman, Hayrettin vd. Kur’an-ı Kerim Açıklamalı Meali. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2019.
• Kayacan, Murat. Kur’an’da Allah (Kelime ve Terkip Merkezli Yorum). İstanbul: Ekin Yayınları, 2011.
• Kurtubî, Muhammed b. Ahmed. Tefsîru Kurtubî (el-Câmiʿ li-Ahkâmi’l-Kurʾân). thk. Ahmet el-Berdûnî, İbrahim Atfîş. 20 Cilt. Kahire: Dârü’l-Kütübi’l-Mısriyye, 1964.
• Mâturidî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed, Te’vilâtü Ehli’s-Sünne “Te’vilâtü’l Kur’ân” thk. Mecdî Bâsellûm. 10 Cilt. Beyrut-Lübnan: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2005.
• Mukâtil, Ebü’l-Hasan Mukâtil b. Süleyman b. Beşir. Tefsîru Mukâtil b. Süleymân, thk. Abdullah Mahmûd Şehhâte. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi, h.1423.
• Narol, Süleyman. “İnsan Kelimesinin Kur’an’daki Kullanımları Bağlamında Meallere Eleştirel Bir Yaklaşım”. Bilimname 35/1 (Mayıs 2018), 477-504.
• Okuyan, Mehmet. Kur’an Meal-Tefsir. İstanbul: Haliç Üniversitesi Yayınları, 2021.
• Öz, Ahmet. “Kur’an’da Yapıcı Eleştiri”. İslam Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlakı 3(2019), 257-269.
• Özsoy, İsmail. “Faiz”. Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi. 12/110-126. İstanbul: TDV Yayınları, 1995.
• Öztürk, Mustafa. İlahi Hitabın Tefsiri. 2 Cilt. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2018.
• Pıçak, Murat. “Faiz Olgusunun İktisadi Düşünce Tarihindeki Gelişimi”. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(2012), 61-92.
• Râğıb el-İsfehânî, Ebü’l-Kâsım, Hüseyn b. Muhammed. El -Müfredât fî Ğarîbi’l-Kurân. nşr. Safvân Adnân Dâvûdî. Beyrut: Dârü’l Kalem, h. 1412.
• Reşîd Rızâ, Muhammed, Tefsîrü’l-Menâr “Tefsîrü’l-Kurʾâni’l-Hakîm”. Mısır: el-Hey’etü’l-Mısrıyye, 1990.
• Saygılı, Musa. Din Eğitiminde Sakındırma ve Cehennem Gerçeği. İstanbul: Kitâbî Yayınevi, 2010.
• Semîn, el-Halebî, Ebü’l Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. Yusuf, Umdetü’l Huffâz fî Tefsîri Eşrefi’l-Elfâz. nşr. Muhammed Bâsil Uyîn es-Suûd. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l Kütübi’l İlmiyye, 1996.
• Sinanoğlu, Mustafa. “Şirk”. Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi. 39/193-198. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
• Taberî, Muhammed b. Cerîr b. Yezîd el-Âmülî. Tefsîrü’t-Taberî (Câmiʿu’l-Beyân fî Te’vîli’l-Kurʾân). thk. Ahmed Muhammed Şâkir. 24 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2000.
• Topaloğlu, Bekir. “Cehennem”. Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi. 7/227-233. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
• Vâhidî, Ebü’l Hasan Ali b. Ahmed. El -Vecîz fî Kitâbi’l-Tefsîri’l-Azîz. thk. Safvân Adnân Dâvûdî. Dımaşk-Beyrut: Dâru’l-Kalem, Dâru’ş-Şâmiyye, h.1415.
• Yaşar, Yahya. Kur’an’ın Bütünlüğü Bağlamında Kur’an Kıssalarında Peygamberlerin İsmeti. Ankara: Fcr Yayınları, 2020.
• Yazır, Elmalılı M. Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili Tefsiri. sad. Lütfullah Cebeci- Sadık Kılıç- Orhan Atalay 10 Cilt. Ankara: Akçağ Yayınları, 2015.
• Zemahşerî, Ebü'l-Kâsım Mahmûd b. Ömer b. Ahmed. El -Keşşâf an Hakâiki Ğavâmizi’t- Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvîl fî Vücûhi’t-Te’vîl. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l Arabî, h.1407.