The Evaluation of Dı̇yanet Monthly Magazine in The Context of Exclusionism, Inclusion and Pluralism

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 2, 80 - 97, 31.12.2024

Fatime Zehra Güneş , Ömer Özdemir

https://doi.org/10.30627/cuilah.1534118

Öz

Throughout the world, there are many religions, divine or human in origin, similar or completely different. This diversity makes it challenging for everyone to develop a common perception of religion. This situation leads to some problems in today’s globalising world. Religious pluralism is an approach that aims to examine how different religious traditions conceive of a single absolute truth. According to this approach, each religion represents a different path to absolute truth. This study aims to examine religious pluralism, which is also one of the fields of study in religious education. In this context, the approach of Diyanet Monthly Journal in terms of exclusivism, inclusivism and pluralism is discussed. In the study, case study design, one of the qualitative research methods, was preferred, and the document analysis technique was used as a data collection tool. As a result of the research, it was found that all exclusionary, inclusive and pluralist approaches were encountered in the magazines, but an inclusive attitude was at the forefront. In addition, it was observed that current events influenced attitudes towards the “other” in the analysed magazines

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Diyanet Monthly Journal, Religious Pluralism, Inclusivity, Exclusion

Proje Numarası

24011

DİYANET AYLIK DERGİ’NİN DIŞLAYICILIK, KAPSAYICILIK VE ÇOĞULCULUK BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Dünya genelinde, ilahi veya beşeri kökenli, birbirine benzeyen ya da birbirinden tamamen farklı birçok din bulunmaktadır. Bu çeşitlilik, tüm insanlık için ortak bir din algısı oluşturmayı zorlaştırmakta ve küreselleşen günümüz dünyasında dini çoğulculuk gibi bazı sorunlara yol açmaktadır. Dini çoğulculuk, farklı dini geleneklerin tek bir mutlak hakikati nasıl tasavvur ettiklerini inceleyen bir yaklaşımdır. Bu yaklaşıma göre, her din mutlak hakikate giden farklı bir yolu temsil eder. Bu araştırmanın amacı, din eğitiminin de çalışma alanlarından biri olan dini çoğulculuk üzerine bir inceleme yapmaktır. Bu bağlamda, Diyanet Aylık Dergisi’nin dışlayıcılık, kapsayıcılık ve çoğulculuk bakımından nasıl bir yaklaşım benimsediği ele alınmıştır. Çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan durum çalışması deseni tercih edilmiş olup, veri toplama aracı olarak doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, dergilerde dışlayıcı, kapsayıcı ve çoğulcu yaklaşımların tamamına rastlanmış, ancak kapsayıcı bir tutumun ön planda olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, incelenen dergilerde “öteki”ne yönelik tutumların, güncel olaylardan etkilendiği gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Diyanet Aylık Dergi, Dini Çoğulculuk, Kapsayıcılık, Dışlayıcılık

Destekleyen Kurum

Bu araştırma 24011 nolu HÜBAP projesi ile desteklenmiştir.

Proje Numarası

24011

Kaynakça

• Abul, Lamia Levent. “Söyleşi”. Diyanet Aylık Dergi 304 (2016).
• Akdemir, Ömer. “Haberler”. Diyanet Aylık Dergi 104 (1999).
• Aksoy, Mehmet. Şeyhülislamlıktan Bugüne. Köln: Önel Yayınevi, 1998.
• Akyıldız, Ali. “Şer’iyye ve Evkaf Vekâleti”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 39/7-8. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2010.
• Altaş, Nurullah. Çokkültürlülük ve Din Eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2003.
• Arslan, Ahmet - Yıldırım, Ali. “Haberler”. Diyanet Aylık Dergi 97 (1999).
• Aslan, Adnan. “Batı Perspektifinde Dini Çoğulculuk Meselesi”. İslam Araştırmaları Dergisi 2 (1998).
• Aydın, Mahmut. “Dinsel Şiddetin Meşrulaştırıcı Unsuru Olarak Hakikat Tekelciliği”. Diyanet Aylık Dergi 301 (2016).
• Aydın, Mahmut. Hristiyan, Yahudi ve Müslüman Perspektifinden Dinsel Çoğulculuk ve Mutlaklık İddiaları. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2005.
• Aydın, Muhammet Şevki - Osmanoğlu, Cemil. Kültürlerarası Din Eğitimi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2015. Aygün, Ali. “İftarlık Atom”. Diyanet Aylık Dergi 306 (2016).
• Bardakoğlu, Ali. “Dini Değerlerin Buharlaşması”. Diyanet Aylık Dergi 309 (2016).
• Baş, Mustafa. “Osmanlı Devleti Ve Azınlıklar”. Diyanet Aylık Dergi 98 (1999).
• Bilgin Beyza. “Mezhepler ve Dinler Arası Eğitim ve İşbirliği”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 39 (1999), 1-25.
• Çapçıoğlu, İhsan. “Ümmetin Kuşatıcı Anlamını Yeniden Düşünmek”. Diyanet Aylık Dergi 305 (2016).
• Çelebi Hatice Kübra. Diyanet Aylık Dergi’nin İnanç Konuları Açısından Değerlendirilmesi. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Çetinkaya, Bayram Ali. “İslam Medeniyetinin Temel Parametreleri”. Diyanet Aylık Dergi 302 (2016).
• Erbaş, Muammer. “Din Mühendisliğine Karşı Sırat-ı Müstakim”. Diyanet Aylık Dergi 309 (2016).
• Esen, Bilal. “İslam’ın Barış Çağrısını İtibarsızlaştırma Çabaları”. Diyanet Aylık Dergi 301 (2016).
• Görmez, Mehmet. “15 Temmuz Darbe Girişimi ve Din İstismarına Karşı Birlik, Dayanışma ve Gelecek Perspektifi”. Diyanet Aylık Dergi 308 (2016).
• Görmez, Mehmet. “Hz. İbrahim’n Milleti, Hz. Muhammed’in Ümmeti”. Diyanet Aylık Dergi 305 (2016).
• Görmez, Mehmet. “Yitik Medeniyetlerimiz ve İslam Medeniyetinin Yeniden İhyası”. Diyanet Aylık Dergi 302 (2016).
• Hick, John. İnançların Gökkuşağı. çev. Mahmut Aydın. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2002.
• Hutbe-2. “Misyonerlik Faaliyetleri”. Diyanet Aylık Dergi 100 (1999).
• Hutbe-2. “Peygamberlik Hz. Muhammed ile Sona Ermiştir”. Diyanet Aylık Dergi 98 (1999).
• Kavşut, M. Cüneyt. “İnsan, Toplumsal Kurallar ve Beşeri İlişkiler”. Diyanet Aylık Dergi 103 (1999).
• Kaymakcan, Recep. Çokkültürlülük: Eğitim, Kültür ve Din Eğitimi. İstanbul: Değerler Eğitim Merkezi, 2006.
• Kılıç, Mustafa. “Misyonerlik Faaliyetleri ve Karşı Faaliyetler”. Diyanet Aylık Dergi 106 (1999).
• Köylü, Mustafa. Dinler Arası Diyalog. İstanbul: İnsan Yayınları, 2001.
• Kurt, Hafize Esra. Diyanet Aylık Derginin Yetişkin Din Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2008.
• Mengüşoğlu, Takiyyettin. Felsefeye Giriş. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1993.
• Olgun, Hakan. “Diyanet’in Dinlerarası Diyalog Algısı”. Milel ve Nihal 6/2 (Haziran 2009).
• Onay, Ahmet. “Diyanet Aylık Dergi Anketi”. Diyanet Aylık Dergi 13 (2004), 62.
• Özdemirci, Harun. “Yeni Yayın Dönemi”. Diyanet Aylık Dergi 97 (1999), 4.
• Özköse, Kadir. “Gelin Canlar Bir Olalım”. Diyanet Aylık Dergi 306 (2016).
• Özşahin, Lütfü. “Dinlerarası Diyalog Gerçekte Nedir”. Diyanet Aylık Dergi 309 (2016).
• Öztürk, Hüseyin. “FETÖ Üzerine Bir Analiz”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 15 Temmuz ve Türkiye Demokrasisi Özel Sayısı (15 Temmuz 2018), 181.
• Patton, Michael Quinn. Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. çev. Mesut Bütün - Selçuk Beşir Demir. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2018.
• Peterson, Michael - vd. Akıl ve İnanç. çev. Rahim Acar. İstanbul: Küre Yayınları, 2. Baskı., 2009.
• Polat, Hasan. Diyanet Aylık ve Avrupa Dergilerinde Değişen Din Anlayışının Sosyolojik Analizi. Erciyes Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Röportaj. “Prof. Dr. Hayrani Altıntaş İle Yapılan Röportaj”. Diyanet Aylık Dergi 100 (1999).
• Şentürk, Recep. “Yitik Medeniyet Bozulmalar, Çözülmeler ve Kayıplar”. Diyanet Aylık Dergi 302 (2016).
• Tetik, Gaffar - vd. “Ayın Konusu”. Diyanet Aylık Dergi 97 (1999).
• Tokat, Latif. “Dini Çoğulculuk Hangi Açıdan Mümkündür?” Milel ve Nihal 4/2, Mayıs-Ağustos (2007), 49-102.
• Turan, Mustafa. “İstanbul’un Fethinin Türk ve Dünya Tarihi Açısından Değerlendirilmesi”. Diyanet Aylık Dergi 98 (1999).
• Ünal, Mehmet. “Vasat Ümmet Olabilmek”. Diyanet Aylık Dergi 305 (2016).
• Vaaz Örneği. “Din ve Dinin Fert ve Toplum Hayatındaki Etkisi”. Diyanet Aylık Dergi 105 (1999).
• Yaran, Cafer Sadık. İslam ve Öteki. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2001.
• Yazıcı, Seyfettin. Temel Dini Bilgiler. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 44. Basım, 2019.
• Yazoğlu, Ruhattin. Dini Çoğulculuk Sorunu John Hick Üzerine Bir Araştırma. İstanbul: İz Yayınları, 2007.
• Yıldırım, Ali - Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin, 12. Basım, 2021.
• Yıldırım, Hasan. “Misyonerlik Dalgaları İslam’ın Sağlam Duvarlarına Çarpıp Durmaktadır”. Diyanet Aylık Dergi 106 (1999).
• Yılmaz, Hasan Kamil. “Gelin Gönüller Yapalım”. Diyanet Aylık Dergi 306 (2016).
• Yılmaz, Hasan Kamil. “Kesretten Vahdete Gelin Birlik Olalım”. Diyanet Aylık Dergi 304 (2016).
• Yılmaz, Mehmet Nuri. “Diyanet İşleri Başkanlığının Yetmiş Beşinci Yılı”. Diyanet Aylık Dergi 99 (1999).
• Yılmaz, Mehmet Nuri. “Kâinatın Efendisi’ni Anarken”. Diyanet Aylık Dergi 100 (1999).
• Yücel, İrfan. “Diyanet”. Diyanet İslam Ansiklopedisi. 9/455-460. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1994.
• “Din Şurası Olağanüstü Toplantı Kararları 3-4 Ağustos 2016”. Diyanet Aylık Dergi 308 (2016).
• Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun, Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun. 633 (22 Haziran 1965).
• Şeri’ye ve Evkaf Vekaletinin Kaldırılması, Şeri’ye ve Evkaf Vekaletinin Kaldırılması. 429 (03 Mart 1924).