Kenevir İçeren Denim Giysilerin Terbiyesinde Çevre Dostu Bir Yöntem: Ozon ile Yıkama

Yıl 2024, Cilt: 39 Sayı: 4, 881 - 895, 25.12.2024

İrem Palabıyık , Ayşegül Körlü , Gonca Özçelik Kayseri

https://doi.org/10.21605/cukurovaumfd.1605888

Öz

Bu çalışmada kenevir lifinin denim kumaşlarda kullanımı ve ozon ağartma yöntemiyle yıkanması incelenmiştir. Ön yıkama ve ard yıkama işlemi görmüş kumaşlar AF oranı %60 olacak şekilde sert ve yumuşak su ile ıslatılıp, %25, %50, %75 ozon kapasitesinde 5, 10, 15 dakika süreyle ozonlanmıştır. Ardından yapısal özelliklerin tespiti için gramaj ve kalınlık, geçirgenlik özellikleri için hava geçirgenliği, mekanik özellikleri için yırtılma mukavemeti, estetik ve duyusal özellikleri için dairesel eğilme dayanımı ölçeri ile sertlik tayini, renk özellikleri ve sarılık indeksi tespiti için renk ölçümü gerçekleştirilmiştir. Ham denim kumaşa kıyasla yıkama işlemlerinden sonra gramaj, hava geçirgenliği ve dairesel eğilme dayanımı değerleri azalma göstermiştir. Kumaş yapısı ve pamuk oranının yüksek olması nedeniyle rinse yıkamanın 5 dakikalık işlem süresinde bile liflerin şişerek kumaş yapısını sıklaştırması nedeniyle gramaj testinde rinse yıkama uygulanmış kumaşlarda ağırlık kaybı en azdır. Ham denim kumaşa kıyasla yıkama işlemlerinden sonra denim kumaşların kalınlık, yırtılma mukavemeti, renk farkı ve sarılık değerleri artış göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Kenevir lifi, Denim kumaş, Ozon ağartma, Denim yıkama

An Environmentally Friendly Method of Finishing Denim Clothes Containing Hemp: Ozone Washing

Öz

This study examined the use of hemp fiber in denim and examined the effects of ozone bleaching during the denim washing process. Pre-washed and post-washed denim soaked with hard water and soft water for 60% pick-up value was subjected to ozone bleaching for 5, 10, and 15 minutes at an ozone capacity of 25%, 50%, and 75%. After that, weight and thickness, air permeability, tear, bending rigidity, color values, and yellowness index were measured on the fabric samples. Weight per unit area, air permeability, and circular bending strength values decreased after washing compared to raw denim fabric. Due to the fabric structure and high cotton content, the weight loss is the least in the rinsed fabrics in the weight loss test due to the swelling of the fibers and densification of the fabric structure, even in the 5-minute process time of rinse washing. Compared to raw and treated fabrics, the thickness, tear strength, colour difference, and yellowness values of denim fabrics were increased after the washing process.

Anahtar Kelimeler

Hemp fiber, Denim fabric, Ozone bleaching, Denim washing

Kaynakça

• 1. Kara, G., 2019. Farklı lif içeriklerine sahip denim kumaşların yapısal parametrelerle bazı yüzey özellikleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Doktora Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekstil Mühendisliği Anabilim Dalı, 70.
• 2. Sabır, E.C., Sırlıbaş, S., Uzun, İ., Yiğit, D., 2023. Yenilikçi soya lifi içeren mamul denim ve spor giyim kumaşların yaşam döngüsü analizi (LCA). Çukurova Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 38(4), 887-898.
• 3. Miyauchi, R., Zhou, X., Inoue, Y., 2023. Design elements that increase the willingness to pay for denim fabric products. Textiles, 3(1), 11-25.
• 4. Gürsoy, N., Eroğlu, N., 2024. Denim modasında sürdürülebilirlik ve ileri dönüşüm uygulamaları. Turkish Journal of Fashion Design and Management, 6(1), 1-22.
• 5. Öztürk, D., 2010. Pamuk ve poliester terbiyesinde ozon kullanımının araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekstil Mühendisliği Anabilim Dalı, 131.
• 6. Khalil, E., 2015. Sustainable and ecological finishing technology for denim jeans. AASCIT Communication, 2(5), 159-163.
• 7. Palabıyık, İ., 2023. Kenevir içeren denim ürünlerin ozon ile yıkanması üzerine bir çalışma. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekstil Mühendisliği Anabilim Dalı, 164.
• 8. Kadınkız, N., Seyrek, M., Yıldırım, Z.N., Sobacı, Y., Uzun, M., 2023. Denim endüstrisinde sürdürülebilirlik ve döngüsel ekonomi. ALKÜ Fen Bilimleri Dergisi, 5(2), 72-99.
• 9. Palabıyık, İ., Körlü, A., Kayseri, G., 2022. The environmentally friendly denim washing containing hemp fiber. 4th International Congress on Engineering Sciences and Multidisciplinary Approaches, Istanbul, 1206.
• 10. Palabıyık, İ., Körlü, A., Kayseri, G., Sakan, E., Özcan, U., 2024. Special fiber usage opportunities in denim fabric production. Ases II. International Bandırma Scientific Studies Congress, Balıkesir, 375-376.
• 11. Sakan, E., Palabıyık, İ., 2023. Rejenere selüloz içeren denim ürünlerin ağartma davranışlarının incelenmesi. 12. Uluslararası Avrasya Bilimsel Araştırmalar ve Güncel Gelişmeler Kongresi, Ankara, 319-320.
• 12. Jasti, A., Biswas, S., 2023. Characterization of elementary industrial hemp (Cannabis Sativa L.) fiber and its fabric. Journal of Natural Fibers, 20(1), 1-14.
• 13. Kertmen, N., Yıldırım, N., 2022. Farklı karışım oranlarında kenevir lifi kullanımının ve iplik numarasının iplik ve kumaş özelliklerine etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 24(72), 763-772.
• 14. Yüksek, A., Havuz, S., Karaduman, N., Şimşek, H., Honca, M., 2022. An investigation on the antimicrobial activity of hemp fiber and fabrics againist common nasocomial infection agents. Çukurova Anestezi ve Cerrahi Bilimler Dergisi, 5(2), 137-144.
• 15. Fraj, A., Jaouachi, B., 2021. Effects of ozone treatment on denim garment properties. Coloration Technology, 137(6), 678-688.
• 16. Gaujena, B., Agapovs, V., Borodinecs, A., Strelets, K., 2020. Analysis of thermal parameters of hemp fiber insulation, Energies, 13(23), 6385, 1-14.
• 17. Panaitescu, D.M., Fierascu, R.C., Gabor, A.R., Nicolae, C.A., 2020. Effect of hemp fiber length on the mechanical and thermal properties of polypropylene/SEBS/hemp fiber composites. Journal of Materials Research and Technology, 9(5), 10768-10781.
• 18. Neves, A.C.C., Rohen, L.A., Mantovani, D.P., Carvalho, J.P., Vieira, C.M.F., Lopes, F.P., Monteiro, S.N., 2020. Comparative mechanical properties between biocomposites of epoxy and polyester matrices reinforced by hemp fiber. Journal of Materials Research and Technology, 9(2), 1296-1304.
• 19. Ribeiro, M.P., Neuba, L., da Silveira, P., Luz, F.S., Figueiredo, A.B.H., Monteiro, S.N., Moreira, M.O., 2021. Mechanical, thermal and ballistic performance of epoxy composites reinforced with Cannabis sativa hemp fabric. Journal of Materials Research and Technology, 12, 221-233.
• 20. Corbin, A.C., Soulat, D., Ferreira, M., Labanieh, A.R., Gabrion, X., Malécot, P., Placet, V., 2020. Towards hemp fabrics for high-performance composites: Influence of weave pattern and features. Composites Part B: Engineering, 181, 1-25.
• 21. Hakamy, A., Shaikh, A., Low, M., 2013. Microstructures and mechanical properties of hemp fabric reinforced organoclay-cement nonocomposites. Consturction and Bulding Materials, 49, 298-307.
• 22. Misnon, I.M., Islam, M.M., Epaarachchi, J.A., Lau, K.T., Wang, H., 2016. Fabric parameter effect on the mechanical properties of woven hemp fabric reinforced composites as an alternative to wood products. Advance Research in Textile Engineering, 1(1), 1-11.
• 23. Liu, Y., Xu, R.C., Zhang, Y.P., 2011. Development of fabric knitted by hemp/cotton yarn. Advanced Materials Research, 332, 667-671.
• 24. Stanković, S.B., Pavlović, S., Bizjak, M., Popović, D.M., Poparić, G.B., 2022. Thermal design method for optimization of dry heat transfer through hemp-based knitted fabrics. Journal of Natural Fibers, 19(15), 12155-12167.
• 25. Liu, Z., Chen, K., Fernando, A., Gao, Y., Li, G., Jin, L., Zheng, Z., 2021. Permeable graphited hemp fabrics-based, wearing-comfortable pressure sensors for monitoring human activities. Chemical Engineering Journal, 403, 126191. 1-8.
• 26. Gedik, G., Avinc, O., 2018. Bleaching of hemp (Cannabis sativa L.) fibers with peracetic acid for textiles industry purposes. Fibers and Polymers, 19, 82-93.
• 27. Kushwaha, R., Kesarwani, P., Kushwaha, A., 2024. Effect of scouring and bleaching on the physico-mechanical properties of the hemp fabric. Fibers and Polymers, 25, 1-8.
• 28. Sonmez, S., Marcello, C., Salam, A., 2023. Chemical modification for resistance to photo-oxidative degradation and improved bleaching and color fastness properties of hemp fiber. Cellulose Chemistry & Technology, 57, 551-556.
• 29. Hussien, M., Elnega, H., 2022. The effect of blending industrial hemp as an eco-friendly material with cotton to produce jeans clothes. Journal of Architecture, Arts and Humanistic Sciences, 7(34), 510-535.
• 30. Avcı, M., Demiryürek, O., 2022. Development of sustainable and ecological hybrid yarns: hemp fiber in denim fabric production. Cellulose Chemistry and Technology, 56(9-10), 1089-1100.
• 31. Okur, N., 2022. Thermo-physiological and handle-related comfort properties of hemp and flax blended denim fabrics. Journal of Natural Fibers, 19(15), 10179-10192.
• 32. Sarıçam, C., 2022. The comfort properties of hemp and flax blended denim fabrics with common industrial washing treatments. Textile Research Journal, 92(17-18), 3164-3178.
• 33. Zhang, L., Guo, F., Zuo, D.Y., Liao, S., Wang, Q., Liu, L., Ma, D., Liu, H., Yi, C., 2022. Effect of ozone washing on the antibacterial property of hemp yarn. The Journal of The Textile Institute, 113(12), 2569-2574.
• 34. Karagöz, Y., 2010. Nonparametrik tekniklerin güç ve etkinlikleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(33), 18-40.
• 35. Öztürk, D., Eren, H.A., 2010. Tekstil terbiyesinde ozon kullanımı. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 15(2), 37-51.